سیده فهیمه پارسائیان
چکیده
در سالهای اخیر ساخت و انتشار جوکهای برخاسته از حوادث و موضوعات خوشایند و ناخوشایند جامعه (جوکهای فاجعه) به یک پدیده اجتماعی در ایران تبدیلشده است. بیشک دلایل پیدایش، ماهیت، محتوا، و کارکردها و کژکارکردهای این گفتمان نیازمند بررسی از ابعاد مختلف جامعهشناسی، مردمشناسی و بررسی فرهنگعامه است. این پژوهش با تمرکز بر رویدادی ...
بیشتر
در سالهای اخیر ساخت و انتشار جوکهای برخاسته از حوادث و موضوعات خوشایند و ناخوشایند جامعه (جوکهای فاجعه) به یک پدیده اجتماعی در ایران تبدیلشده است. بیشک دلایل پیدایش، ماهیت، محتوا، و کارکردها و کژکارکردهای این گفتمان نیازمند بررسی از ابعاد مختلف جامعهشناسی، مردمشناسی و بررسی فرهنگعامه است. این پژوهش با تمرکز بر رویدادی اخیر، به بررسی محتوایی جوکهای ساختهشده در خصوص حادثه سیلاب گسترده در فروردینماه 1398 در ایران میپردازد. دادههای پژوهش مشتمل بر بیش از 100 جوک است که از شبکههای اجتماعی در خصوص این حادثه گردآوری شد که با روش تحلیل محتوای کیفی کدگذاری و سپس مقولهبندی گردید. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که پدیده سیلاب منتهی به ساخت جوکهایی با مضامین سیاسی- انتقادی، اعتقادی-مذهبی، جنسیتی و منفعلانه گردیده است. بهعبارتیدیگر، بخش اعظمی از این جوکها خنثی نبوده، برگرفته از تجربه زیسته و پیشزمینه ذهنی مخاطب ایرانی هستند و دارای بار ارزشی سیاسی-اجتماعی و ایدئولوژیکی هستند.