نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 ستاد جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.

2 دانشجوی دکترای ارتباطات، دانشگاه ویسکانسین- مدیسون، آمریکا.

چکیده

سرمایه اجتماعی که از شبکه روابط بین انسان‌ها به وجود می‌آید نقش زیادی در زندگی ما بازی می‌کند. یکی از عواملی که بر وضعیت سرمایه اجتماعی اثر می‌گذارد کم و کیف استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی است. در این پژوهش رابطه استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی با سرمایه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. برای مطالعه سرمایه اجتماعی، از تعریف و سنخ شناسی کلمن استفاده شده، و سپس اثر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در چهار بعد وسایل ذخیره، مبادله، انتقال و پردازش اطلاعات بر آن مطالعه شده است. روش این تحقیق پیمایشی بوده و جمعیت آماری آن را دانشجویان دانشگاه‌های علامه طباطبائی و خواجه‌نصیرالدین طوسی تهران تشکیل داده‌اند، که از آنان نمونه‌ای به حجم 388 نفر انتخاب شدند. یافته‌های توصیفی تحقیق درباره ابعاد سرمایه اجتماعی نشان می‌دهد که در بعد ساختاری تبعیت از هنجارها و قوانین در میان دانشجویان در سطح بالایی است، در حالی که میزان عضویت و مشارکت در گروه‌ها و سازمان‌ها در سطح پایینی است. در بعد کارکردی سرمایه اجتماعی نیز اعتماد بین شخصی و اعتماد تعمیم‌یافته سطح نسبتاً بالایی را نشان می‌دهد. به‌طورکلی، نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی در بین دانشجویان در حد نسبتاً بالایی است. فرضیه اصلی این‌ تحقیق، یعنی تأثیر مثبت استفاده از فناوری‌های جدید اطلاعات و ارتباطات بر سرمایة اجتماعی، مورد تأیید قرار گرفت، هر چند شدت این تأثیر در حد نسبتاً پایینی است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relation Between ICTs and Social Capital

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Panahi 1
  • Hossein Panahi 2

چکیده [English]

Social capital, which is formed by the network of relationships among human beings, plays a major role in our lives. One of the factors that may affect social capital is how and how much we use information and communication technologies (ICTs). This study investigates how ICT consumption is related to social capital. To study social capital, we used Coleman’s definition and typology and analyzed the effects of ICTs on social capital from four aspects: information storing, exchanging, transferring and processing devices. We surveyed a random sample of 388 students of Allameh Tabataba’i University and KhajehNasirUniversity in the city of Tehran, Iran. The descriptive findings of the study indicate that the students comply with social norms and laws to a high degree but they tend not to participate in social groups and organizations. Regarding functional aspects of social capital, we found that the students’ generalized and interpersonal trust were rather high. Our main hypothesis that there is a positive relationship between ICT consumption and social capital was verified, although the level of the relationship was rather low.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and Communication Technologies (ICTs)
  • Social Capital
  • Iran
منابع
-    تاج‌بخش، کیان. (1382)، «بررسی مقدماتی کاربرد نظریه سرمایه اجتماعی در تحلیل وضعیت تأمین اجتماعی در ایران»، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال ششم، شماره 16.
-    حسنی، محمدحسن. (1382)، «اینترنت و ارزش‌ها: بررسی رابطه بین استفاده از اینترنت و گرایش دانشجویان به ارزش‌های سیاسی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
-    خطیبی، فاطمه. (1384)، «هویت مدرن و فضای مجازی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
-    فرقانی، محمدمهدی. (1382)، راه دراز گذار: تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران: (1377-1385)، تهران: فرهنگ و اندیشه.
-    فوکویاما، فرانسیس. (1379)، پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه: توسلی، تهران: جامعه ایرانیان.
-    کلمن، جیمز. (1377)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
-    Abercrombie, Nicholas, et al. (2000). Dictionary of Sociology. Forth Edition. London. Penguin Books.
-    Baron, James, Michael, T. Hannan. (1994). "Impact of Economics on Contemporary Sociology". Journal of Economics Literature 32: 1111-1146.
-    Beem, C. (1999). The Necessity of Politics. Reclaiming American public life, Chicago: University of Chicago Press. 311+xiv pages.
-    Bourdieu, P. (1983). The Forms of Capital. In Richardson, J. (ed.) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood Press.
-    Bourdieu, P. and Wacquant, L.J.D. (1992). An Invitation to Reflexive Sociology. Chicago. University Of Chicago Press.
-    Castells, Manuel. (2000). The Rise of the Network Society. The Information Age: Economy, Society and Culture. Volume 1. Malden: Blackwell. Second Edition.
-    Coleman, J.S. (1988). "Social Capital in the Creation of Human Capital". American Journal of Sociology. 94 Supplement: S95-S120.
-    Coleman, J.S. (1990). Foundation of Social Theory. Cambridge. MA. Harvard University Press. Belknap Press.
-    Field, John. (2003). Social Capital. London. Routledge.
-    Fukuyama, F. (1995). "Social Capital and the Global Economy". Foreign Affairs, 75(5): 89-103.
-    Grootaeart, Christian Beastliar, Thierry. V. (2002). Understanding & Measuring Social Capital. Washington, D.C: The World Bank.
-    Halpern, David. (2005). Social Capital. Oxford: Blackwell Pub.
-    Hanifan, L.J. (1916). "The Rural School Community Center". Annals of the American Academy of Political and Science. 67: 130-8.
-    Hanifan, L.J. (1920). The Community Centre. Boston. Silver. Burdette.
-    Karner, Tracy. X. (2002). Social Capital in Encyclopedia of Sociology, Second Edition. Edgar F. Borgatta & Rhonda Y, V. Montgomery. 4, 2637-2649. New York: Macmillan Reference USA.
-    Lyon, F. (2000). "Trust, Networks and Norms: The Creation of Social Capital in Agricultural Economies of Ghana". World Development 28(4): 663-681.
-    Makridakis, S. (1995). "The Forthcoming Information Revolution: Its Impact on Society and Firms". Futures, Vol. 27, No. 8, pp. 799-821.
-    Portes, A. Sensenbrenner, J. (1993)." Embeddedness and immigration: notes on the determinants of economic action". American journal of Sociology, 98(6): 1320-50.
-    Portes, A. (1998). "Social Capital: its origins and applications in modern sociology". Annual Review of Sociology, 24:1-24.
-    Putnam, Robert D. (2002). Democracies In Flux: The Evolution of Social Capital In Contemporary Society. Oxford: Oxford University Press.
-    Putnam, Robert. (1993). Making Democracy Work. N.Y. Princeton Press.
-    Putnam, Robert. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon & Schuster.
-    Scott, John. (2000). Social Network Analysis: A Handbook, 2nd Edition. London: Sage Publication.
-    Smith, M.K. (2007). Social Capital, The Encyclopedia Of Informal Education.
-    World Values Survey www.worldvaluessurvey.org