نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

• سروناز تربتی

استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق

چکیده

تحقیق حاضر به‌منظور تحلیل ارتباط‌گران فیس‌بوک همچون سوژه‌های لکانی انجام‌گرفته است. برخلاف نظریه‌های رایج ارتباطی که ارتباط را فرایند ساده انتقال پیام و آگاهانه می‌دانند، در روان‌کاوی لکان این دو ویژگی به چالش کشیده می‌شود. سوژه روان‌کاوانه لکان، سوژه آگاه مدرن نیست، بلکه سوژه‌ای است که توسط میل دیگری یا زبان برساخته می‌شود و چون میان آنچه توسط زبان می‌گوید و آنچه هستی اوست، شکاف وجود دارد، سوژه خط‌خورده تلقی می‌گردد. با توجه به این که سوژه خط‌خورده لکانی، همواره با حفره مواجه است و این امر که زبان در رویکرد او ناخودآگاه تلقی می‌گردد، این تحقیق با بهره‌مندی ازنظریات روان‌کاوانه لکان و روش تحلیل روان‌کاوانه و پسا ساختارگرایانه درصدد تبیین و تحلیل تعامل گران فیس‌بوک و پاسخ به دو پرسش است: ۱- چگونه ارتباط نگاه محور که مبتنی بر دیدن و دیده شدن است در فیس‌بوک تبدیل به یک فانتزی می‌شود؟ ۲- چگونه گفتمان فیس‌بوک را می‌توان در چارچوب گفتمان سرمایه‌داریِ هیستریک تبیین و برساخت سوژه‌های هیستریک شده حاصل از نفوذ گفتمان سرمایه‌داری را تفسیر نمود؟ در تحقیق حاضر کاربران فیس‌بوک چون سوژه‌هایی که در عرصه نگاه‌محوری با یاری امر تصویری برای پر کردن حفره تروماتیک تا بالاترین حد فانتزی، تعاملات خود را گسترش می‌دهند، تحلیل می‌گردند. مورد مطالعاتی، تبیین کاربران پیج بچه پولدارهای تهرانی در فیس‌بوک است، که با توجه به مبانی نظری تحقیق، همچون سوژه‌های هیستریک در امر دیداری دست به خیال‌پردازی می‌زنند. تحلیل کاربران نشان می‌دهد که چگونه روابط اجتماعی در قالب گفتمان‌ها معنادار می‌گردد و کارکرد فیس‌بوک چون عرصه‌ای برای تعاملات فردی و اجتماعی محلی برای فانتزی دیداری می‌شود. به‌منظور انضمامی ساختن تحلیل نظری کاربران، تعداد ۱۰۰ تصویر از این صفحه مورد بررسی قرار گرفته است. 

کلیدواژه‌ها

• سوژه لکانی
• فانتزی
• فیس‌بوک
• ارتباط نگاه محور
• گفتمان هیستریک

عنوان مقاله [English]

The Scopophilic communication on Facebook: Hysteria Discoures and Lacanian Fantasy

نویسنده [English]

• sarvenaz torbati

faculty member/ East Tehran Branch, Azad university, Tehran,Iran

چکیده [English]

The following research is analyzing Facebook communicators as Lacanian subjects. Lacanian subject is not the ‘individual’ or ‘conscious subject’ of Anglo-Amercian Philosophy. The psychoanalytic explanation of Lacanian barred subject leads the research to come up with an analytical description of scopophilia, love to see and to be seen, of Facebook as a computer-madiated communication. According to the post-structuralism and Lacanian approach using in this research, I will raise tow critical questions: 1- How to see and to be seen, become as a collective phantasy in Facebook? 2- How the Facebook discourse could be explained within the Lacanian hysteria-capitalism discourse? The Facebook users are being analyzed as subjects who are developing their interactions in the scopophilic field of Facebook in order to fulfill their traumatic lack in such a phantasmatic way. The reconstruction of the false identification in an invisible background and the declined satisfaction of subjects that originate from being embraced by frozen images is a significant issue to look at Facebook as a discourse that regenerates hysteric subjects. The penetration of capitalism ideology leads to gaze as an object that is considered as the product of the Facebook discourse.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Lacanian subject"
• "scopophilic"
• "fantasy"
• " Facebook"
• "hysteria discourse"