نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

رسانه‌ها در عصر جدید امکانات مثبتی را برای پیشبرد ارزش‌های انسانی و پیشرفت صلح در جامعه جهانی ایجاد کرده‌اند و از سوی دیگر، با توجه به محدودیت در کنترل و گستره بی‌حدوحصر آن به ابزاری در دست گروه‌های رادیکال و جهادی برای تبلیغ ارزش‌ها و گسترش اقدامات ضد انسانی و ضد حقوق بشری آنان تبدیل شده است. در این میان منطقه خاورمیانه کانون اصلی فعالیت و مبارزات منفی این گروه‌ها بوده که در سال‌های بعد از 2010 نیز به کانون اصلی بحران در سطح جهانی تبدیل شده است. بر همین مبنا، رد راستای بررسی چرایی این مسئله، پرسش اصلی مقّال حاضر این است که «رسانه چه جایگاهی در راهبردهای گروه‌های سلفی به‌ویژه القاعده و داعش داشته و فعالیت رسانه‌ای این گروه‌ها چه تاثیری را بر زیست اجتماعی مردمان خاورمیانه داشته است؟» واقعیت آن است که گروه‌های جهادی و به‌طور خاص دو گروه تروریستی القاعده و داعش، در سال‌های اخیر راهبرد رسانه‌ای مشخص و گسترده‌ای را بر مبنای تلاش برای عضوگیری، ترویج خشونت، مشروعیت‌سازی و فراخواندن پیام‌های خود برای طرفدران و دشمنان، در پیش گرفته‌اند.همچنین، این گروه‌ها در عرصه میدانی نیز خاورمیانه را به جولانگاه اصلی اقدامات مخرب خود تبدیل کرده‌اند و شرایط به‌گونه‌ای شده که می‌توان امروزه از سایه افکندن تروریسم و جهادی‌گری بر خاورمیانه سخن به میان آورد. در سطحی دیگر، فعالیت‌ها و به‌طور خاص استقرار حکومت اسلامی داعش در سال‌های بعد از 2014 در کشورهای عراق و سوریه، منطقه خاورمیانه را در مسیر بازتولید دائم خشونت و ارزش‌های داعشی قرار خواهد داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of the media in the strategies of the Salafist jihadi groups and its impact on the Middle East

نویسندگان [English]

  • Ali Adami 1
  • Aeyed Ahmad nekoui 2

1 Assistant Professor of Law and Political Science Faculty of Allameh Tabatabai University

2 International relation, Law and Political science. Allameh tabatabai university . tehran. iran

چکیده [English]

In this day and age the media have provided positive means for developing human values and promoting peace throughout the international society. The other side of the story is, however, not very positive as due to limited control over the media and its unfettered reach radical jihadi groups have turned it into a propaganda machine for the spread of their inhuman values and measures which are clear violations of human rights. The Middle East has been the main target of these groups whose negative campaigns and activities have turned the region into the eye of the storm in a global crisis. Thus, in order to study the issue the current article’s main question is to find answer to ‘What role do the media play in strategies employed by salafi groups, especially, Al-Qaeda and ISIS, and what impact did these activities bear upon the social lives of the Middle Easterners?’. As a matter fact, jihadi groups, namely the two terrorist groups of Al-Qaeda and ISIS, have pursued a distinct and peculiar media strategy mainly based upon attempts at recruitment, spread of violence, legitimization and disseminating their messages to friends and foes. Furthermore, these groups have turned the Middle East into the main scene on which their destructive acts of violence are staged to the extent that nowadays the menacing shadow of terrorism and jihadi ideology is putatively engulfing the entire region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media
  • Salafi-Jihadi groups ISIL
  • al-Qaeda
  • Middle East
-  استوری، جان. (1386)، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ‌عامه، ترجمه: حسین پاینده، تهران: آگه.
-  آلتوسر لویی. (1386)، ایدئولوژی و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت، ترجمه: روزبه صدر آرا، تهران: نشر چشمه.
-  بارکر، کریس. (1387)، مطالعات فرهنگی نظریه و عملکرد، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-  حـسنی، قـاسم. (۱۳۸۷)، «نقش و کارکرد عملیـات روانـی در جنـگ ۲۰۰۳ بــا تأکید بـر مـتقاعدسازی»، فـصلنامه طـب نظامی، شماره 10، دوره (۴).
-  سورین، ورنر؛ تانکارد، جیمز دبلیـو. (۱۳۸۱)، نظریه‌هـای ارتباطـات، ترجمه: علیرضـا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  شجاع، مرتضی و قاسمی، فائزه. (1396)، «بـررسی مقایسه‌ای در راهبرد رسانه‌ای گروه‌های القاعده و داعش»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 71.
-  عراقچی، سید عباس؛ جوزانی کهن، شاهین. (1396)، «بهره‌برداری داعش از فضای مجازی، فصلنامه روابط خارجی»، شماره 33.
-  عیوضی، محمدرحیم. (۱۳۸۸). «تأثیر رسانه بر رفتـار انتخابـاتی»، فصـلنامه پژوهش‌های ارتباطی، شماره ۱۶‌، دوره (۱).
-  فراستخواه، مقصود. (10 مرداد 1396)، داعش با تکنیک و رسانه، صنعت خشونت را ترویج می‌دهد/ چرا داعش شگفتی‌ساز است؟ قابل‌دسترس در:  
-  فیسک، جان. (1381)، «فرهنگ و ایدئولوژی»، ترجمه: مژگان برومند، فصلنامه ارغنون، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شماره 20.
-  گرِگزِ، فوازیه اَی. (1394)، «حکومت اسلامی سوریه و شام و سومین موج جهادی»، ترجمه: ارکان صائب،فصلنامه زریبار، سال نوزدهم، شماره 87-88.
-  لال، جیمز. (۱۳۷۹)، رسانه‌ها، ارتـباطـات، فرهنـگ: رهیـافتی جهـانی، ترجمه: مجیـد نکو دوست، تهران: روزنامه ایران.
-  هال، استوارت. (1382)، «رمزگذاری و رمزگشایی» در مجموعه مقالات مطالعات فرهنگی، ویراستار دورینگ، سایمون ترجمه: ملکمحمدی، نیما. تهران: تلخون.
 
-  Al - Tamami, A.J. (2014), Key Updates on Iraq’s Sunni Insurgent Groups, Brown Moses Blog.
-  Atwan, A. B. (2006), The Secret History ofAl Qaeda, London: Abacus.
-  Bergen, P (2005), The Osama bin Laden I Know, New York: Free Press,
-  Bergen, P., Schuster, H., Nasr, O., & Eedle, P. (2005), Al Qaeda‘s Media Strategy. Al Qaeda Now: Understanding Today‘s Terrorists.
-  Campbell, Jan. (2005), Film and Cinema Spectatorship, Melodrama and Mimesis, Blackwell Pub.
-  Center, C. T. (2007), Cracks in the foundation: leadership schisms in al-Qa’ida 1989–2006, Harmony Project Reports, US Military Academy at Westpoint, NY.
-  Dabiq (2015), The hypocrisy to apostasy, Issue 15, Available at: https://clarionproject.org/docs/islamic-state-dabiq-magazine-issue-7-from-hypocrisy-to-apostasy.pdf
-  Davis, P. K., & Jenkins, B. M. (2002), Deterrence and Influence in Counterterrorism: A Component in the War on al Qaeda, Santa Monica, Calif. In RAND Corporation, MR-1619-DARPA. As of November 3, 2009:
       http://www.rand.org/pubs/monograph_reports/MR1619/Defense
-  Science Board. (2004). Report of the Defense Science Board Task Force on Preventing and Defending Against Clandestine Nuclear Attacks.
-  Forrest, JJF (ed.) (2009), Influence Warfare: How Terrorists and Governments Fight to Shape Perceptions in a War of Ideas, Westport, CT: Praeger Security International.
-  Habermas, Jurgen (1987), The Theory of Communicative Action. vol. 2: Life world and system: a critque of functionalist reason, trans by: Thomas Mccarthy. Boston: Beacon Press.
-  Hall, stuart (1995), The local and the global: globalization and Ethnicity, Available at:
-  Hegghammer, T. (2005), Al-Qaida Statements 2003-2004-a Compilation of Translated Texts by Usama Bin Laden and Ayman Al-Zawahiri. FFI. FFI/rapport-2005/01428, 2005.
-  Ingram, J. Haroro. (13 June 2016), An analysis of Islamic State’s Dabiq magazine, (Online) Journal homepage:
-  Jacobs, Ryan (July 2015), Daesh and Social Media Platforms, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/281493804.
-  Monaci, Sara. (2017), Explaining the Islamic State’s Online Media Strategy: A Transmedia Approach, International Journal of Communication 11, Available at http://ijoc.org.
-  Kahler, M. (2009), Collective action and clandestine Networks: The case of al Qaeda, Networked politics Agency, power, and governance.
-  Katzman, K. (2015), The Islamic State Crisis and U.S Policy, Congressional Research Service, CRS Report 7-5700.
       http:// www.crs.gov.
-  Kirdar, M. J. (2011), Al Qaeda in Iraq, Center for Strategic and International Studies.
-  Kopley, T. (1994), Religious Education: Developing Primary Teaching Skills, London: Routledge.
-  Lieberman, J., & Collins, S. (2008), Violent Islamist extremism, the internet, and the homegrown terrorist threat, United States Senate Committee on Homeland Security and Governmental Affairs, 11.
-  McLuhan, M. (1964), Understanding Media. 1964. Dres den.
-  Neumann, PR (2008), Joining Al Qaeda: Jihadist Recruitment in Europe, London: International Institute for Strategic Studies
-  Rogan, H. (2007), Al-Qaeda’s online media strategies: from Abu Reuter to Irhabi, 007. FFI/Report, Norwegian Defence Research Establishment, 2729.
-  Stern, Jessica and J. M. Berger (2015), ISIS: The State of Terror. Ecco.
-  Stout ME, Huckabey JM, Schindler JR, et al. (2008), The Terrorist Perspectives Project: Strategic and Operational Views of Al Qaida and Associated Movements, Annapolis, MD: Naval Institute Press.
-  Torres, M. R., Jordán, J., & Horsburgh, N. (2006), Analysis and evolution of the global jihadist movement propaganda, Terrorism and Political Violence, 18 (3).
-  Rumiyah. (2017), Allah Cast Terror into Their Hearts, Issue 15, Available at:
-  Rumiyah. (2017), The Ruling on the Belligerent Christians, Issue 9, Available at: https://qb5cc3pam3y2ad0tm1zxuhho-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2017/05/Rumiyah-9.pdf
-  Weimann, G. (2006), Virtual disputes: The use of the Internet for terrorist debates, Studies in conflict & terrorism, 29(7), 623-639.
-  Weimann, G. (2014), New terrorism and new media, Washington, DC: Commons Lab of the Woodrow Wilson International Center for Scholars.