نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه کالیفرنیا (سن دیگو)

2 دانشجوی دکترای علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

3 کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

4 کارشناس علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

گسترش روافزون استفاده از تلفن همراه در کشور و اهمیت بحث شکاف دیجیتالی، بدلیل آثاری که بر توسعه جامعه دارد، تحقیق درباره رابطه این دو را ضروری کرده است. تحقیق حاضر، با مبنا قرار دادن نظرات ون دایک و ون دیورسن درباره شکاف دیجیتالی به این پرسش پرداخته است که آیا استفاده از تلفن همراه هوشمند به ایجاد نوعی از شکاف دیجیتالی منجر شده است؟ هدف دیگر تحقیق نیز مشخص ساختن میزان تأثیر برخی متغیرهای جمعیت شناختی- اقتصادی بر شکاف دیجیتالی مبتنی بر تلفن همراه هوشمند است. این تحقیق با روش پیمایش میدانی انجام شده و با نمونه گیری در دسترس، 273 پاسخنامه در شهر تهران گردآوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که شکاف دیجیتالی در مهارت‌های شبکه ای، مهم‌ترین شکاف ایجاد شده بین افراد است و پایگاه اقتصادی و تحصیلات بیشترین نقش را در ایجاد شکاف دیجیتالی دارند در حالی که متغیرهای سن، جنس و قومیت تنها بر یکی از سطوح دسترسی‌های منجر به شکاف دیجیتالی اثر دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of the relation between smart phone usage and digital divide in Tehran

نویسندگان [English]

  • Babak Rahimi 1
  • Hossein Kermani 2
  • Zohreh Alihoseini 3
  • Mohammadmahdi Meshkini 4

1

2

3

4

چکیده [English]

Nowadays, many Iranians are using smart phones. Also, the digital divide problem remains an important issue in contemporary urban Iran. Thus, doing research into the relation between these variables is necessary to provide a better understanding of the problem. Using Van Deursen and Van Dijk theory, this paper aims to clear if smart phone usage causes some new kinds of digital divide or not. Furthermore, we measured the correlations between some socio-demographical variables with digital divide. We surveyed 273 of Tehran citizens to answer the research questions and test the hypotheses. Finding shows that the main divide occurs in skills acces also there is a divide in material access but. In addition, class and education have the most effect on digital divide. Class affect the all kinds of accesses and education have effect on 2 of them, while other variables such as age, gender and ethnicity don not have significant effect on different levels of access.

کلیدواژه‌ها [English]

  • digital divide
  • smart phone
  • Social Media
  • Telegram
  • Instagram
-  افشار کهن، جواد؛ زهرا زمانی. (1388)، جوانان و شکاف دیجیتالی: با تاکید بر جوانان 15 تا 29 ساله شهر همدان در سال 1388، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 16.
-  باستانی، سوسن و میزبان،  شهناز. (1386)، شکاف جنسیتی در کاربرد کامپیوتر و اینترنت: بررسی دانشجویان دانشگاه‌های شهر تهران، فصلنامه مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، شماره 13.
-  تابناک. (1394)، چند میلیون ایرانی گوشی هوشمند دارند، دریافت شده در تاریخ 20 مرداد 1395 از: https://goo.gl/crtHPM
-  حریری، نجلا و زمانی راد، نسترن. (1391)، بررسی شکاف دیجیتالی بین نسل‌ها از نظر آشنایی، علاقه، و استفاده از فنّاوری‌های اطلاعات و ارتباطات، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دوره 28، شماره 1.
-  روشندل اربطانی، طاهر، کاظمی، حسین و فهیمه حاج اسماعیلی. (1393)، عوامل تعیین کننده شکاف دیجیتالی (مطالعه موردی: شهروندان شهر رفسنجان)، فصلنامه مدیریت دولتی، شماره 20.
-  فرقانی، محمد مهدی و بدیعی، بهاره. (1394)، فرایند اهلی سازی تکنولوژی رسانه ای: تجربه زیسته جوانان ایرانی در پذیرش تلفن همراه هوشمند، مطالعات رسانه‌های نوین، سال 1، شماره 4.
-  کرمانی، حسین، پاکدامن، یوسف و آشتیانی، محمد. (1395)، مطالعه عوامل ترجیح پیام رسان فوری تلگرام بر دیگر برنامه‌های مشابه توسط کاربران ایرانی، فصلنامه جامعه، فرهنگ، رسانه. شماره 18.
-  محمدزاده اصل، نازی؛ امام وردی، قدرت الله و سریرافراز، محمد. (1389)، رتبه بندی شاخص‌های رفاه شهری مناطق مختلف شهر تهران، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره 1.
-  مهر. (1395)، ۲۲ میلیون ایرانی کاربر اینترنت موبایل/ ضریب نفوذ موبایل ۹۷ درصد شد، دریافت شده در تاریخ 9 اسفند 1395 از: https://goo.gl/yPDcHN
 
-   Bonfadelli H (2002) The Internet and knowledge gaps: a theoretical and empirical investigation. European Journal of Communication 17(1): 65–84.
-   Cammaerts B and Van Audenhove L (2003) Dominant digital divide discourses. In: Cammaerts, B et al. (eds) Beyond the Digital Divide: Reducing Exclusion, Fostering Inclusion. Brussels: VUBPress, 7–14.
-   Couldry N (2003) Digital divide or discursive design? On the emerging ethics of information space. Ethics and Information Technology 5(2): 89–97.
-   Couldry N (2007) Communicative entitlements and democracy: the future of the digital divide. In: Ciborra C et al. (eds) Oxford Handbook on ICTs. Oxford: Oxford University Press, 383–403.
-   DiMaggio P and Hargittai E (2001) From the ‘Digital Divide’ to ‘Digital Inequality’: studying Internet use as penetration increases. Working paper series 15. Princeton, NJ: Princeton University Center for Arts and Cultural Policy Studies.
-   Fallows D (2005) How men and women use the Internet. Pew Internet & America Life Project. Washington, DC, December.
-   Frissen V (2003) The myth of the digital divide. In: Cammaerts B et al. (eds) Beyond the Digital Divide: Reducing Exclusion, Fostering Inclusion. Brussels: VUBPress, 17–33.
-   Haddon L (2004) Uneven patterns of adoption and use of ICTs. In: Haddon L Information and Communication Technologies in Everyday Life: A Concise Introduction and Research Guide. Oxford: Berg, 18–43.
-   Hargittai, E. (2002). Second level digital divide: Differences in people’s online skills. First Monday 7(4).
-   Karnowski, V., & Jandura, O. (2014). When lifestyle becomes behavior: A closer look at the situational context of mobile communication. Telematics and Informatics, 31(2), 184-193. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.tele.2013.11.001
-   Katz J and Rice R (2002) Social Consequences of Internet Use: Access, Involvement, and Interaction. Cambridge, MA: MIT Press.
-   Mansell R (2002) From digital divides to digital entitlements in knowledge societies. Current Sociology 50(3): 407–426.
-   Norris P (2001) Digital Divide: Civic Engagement, Information Poverty and the Internet Worldwide. Cambridge: Cambridge University Press.
-   Selwyn N (2004) Reconsidering political and popular understandings of the digital divide. New Media and Society 6(3): 341–362.
-   Tsatsou, P. (2011). Digital divides revisited: What is new about divides and their research? Media, Culture & Society, 33(2), 317–331.
-   Van Deursen, A. and J. Van Dijk. 2009. Using the Internet: Skill related problems in users’ online behavior. Interacting with Computers 21:393–402.
-   Van Deursen, A. and J. Van Dijk. (2010). Measuring Internet skills. International Journal of Human-Computer Interaction 26 (10):891–916.
-   Van Deursen, A. and J. Van Dijk. (2011). Internet skills and the digital divide. New Media & Society 13 (6): 893–911.
-   Van Deursen, A. and J. Van Dijk. (2014). The digital divide shifts to differences in usage. New media & Society 16:507–26.
-   Van Deursen, Alexander J. A. M. and Van Dijk, Jan A. G. M. (2015) Toward a Multifaceted Model of Internet Access for Understanding Digital Divides: An Empirical Investigation, The Information Society Vol. 31, Iss. 5.
-   Van Dijk, J. A. G. M. (2005). The deepening divide: Inequality in the information society. London, UK: Sage.
-   Van Dijk, J. A. G. M., and K. Hacker. (2003). The digital divide as a complex and dynamic phenomenon. The Information Society 19 (4):315–26.
-   Van Dijk, J.A.G.M. (2006b). Digital divide research achievements and shortcomings. Poetics, 34, 221–235.
-   Wresch W (1996) Disconnected: Haves and Have-nots in the Information Age. Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
-   Zillien N and Hargittai E (2009). Digital distinction: status-specific Internet uses. Social Science Quarterly 90(2): 274–291