هادی خانیکی؛ حسین کرمانی
چکیده
هدف ما در این مقاله تحلیل وضعیت کنش ارتباطی و حوزۀ عمومی در مکالمه‌های روزنامه‌نگاران ایرانی در تلگرام است. در واقع پرسش اصلی تحقیق این است که آیا مکالمه‌های روزنامه‌نگاران به‌عنوان افرادی که عموماً مدعی تحقق جامعۀ مدنی شناخته می‌شوند، خود از ویژگی‌های لازم برای شکل‌گیری حوزۀ عمومی و همچنین تقویت کنش ارتباطی- که ناظر به تفاهم ...
بیشتر
هدف ما در این مقاله تحلیل وضعیت کنش ارتباطی و حوزۀ عمومی در مکالمه‌های روزنامه‌نگاران ایرانی در تلگرام است. در واقع پرسش اصلی تحقیق این است که آیا مکالمه‌های روزنامه‌نگاران به‌عنوان افرادی که عموماً مدعی تحقق جامعۀ مدنی شناخته می‌شوند، خود از ویژگی‌های لازم برای شکل‌گیری حوزۀ عمومی و همچنین تقویت کنش ارتباطی- که ناظر به تفاهم است نه منفعت شخصی- برخوردار است یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش ایدۀ هابرماس دربارۀ حوزۀ عمومی و کنش ارتباطی را به‌عنوان بستر نظری انتخاب کردیم. میدان تحقیق را مکالمات روزنامه‌نگاران ایرانی در گروه «پیشنهادات برای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران» که در تلگرام تشکیل شده بود انتخاب کردیم. برای نمونه‌گیری از اولین پیام آغاز کرده و تا حصول اشباع نظری ادامه دادیم. بر این اساس، 1117 پیام در این گروه کدگذاری و تحلیل شد. سپس با مثلث‌بندی روش‌های مشاهدۀ مشارکتی در گروه‌های تلگرام، تحلیل مکالمه و تحلیل گفتمان انتقادی رسانه‌های اجتماعی، مکالمه‌ها را تحلیل کردیم. ما با توجه به تفاوت‌های مکالمه در گروه‌های تلگرام و مکالمه در دنیای واقعی، ابتدا این تفاوت‌ها را شناسایی و تحلیل کرده، سپس مکالمات روزنامه‌نگاران ایرانی را تحلیل کردیم. در ادامه، یافته‌های تحقیق نشان داد که باوجود برخی نشانه‌ها دال بر کنش ارتباطی، آنچه که در این مکالمه‌ها رخ می‌دهد فاصلۀ زیادی با شکل‌گیری یک حوزۀ عمومی خرد دارد. در واقع، در مکالمه‌های خصومت‌آمیز و چالشی، بسامد موارد مربوط به نقض حوزۀ عمومی زیاد دیده می‌شود که نشان‌دهنده ضرورت تلاش روزنامه‌نگاران ایرانی برای تقویت کنش ارتباطی و همچنین تحقق حوزۀ عمومی خرد در اجتماع خود دارد.
