نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران

چکیده

امروزه رسانه‌های نوین عاملی مهم و مؤثر در رویدادهای مختلف سیاسی و اجتماعی هستند. بحران دیپلماتیک قطر در سال 2017 میلادی که منجر به حصر چهارسالۀ قطر شد از بحران‌های سیاسی مهم منطقۀ غرب آسیا در دهۀ اخیر بوده و آثار وپیامدهای متعددی را در بر داشته است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا نقش رسانه‌های نوین در این بحران را شناسایی کند. نگارندگان در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تبیینی به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به نقش تعیین‌کنندۀ رسانه‌های نوین در جهان امروز، بحران دیپلماتیک قطر نیز از تأثیر این متغیر مهم مستثنا نبوده و رسانه‌های نوین اعم از خبرگزاری‌های مختلف، شبکه‌های خبری ماهواره‌ای و شبکه‌های مجازی به‌عنوان محرکی مهم در مراحل مختلف این بحران دیپلماتیک، از شروع، تشدید تا کاهش بحران و آغاز مصالحه میان طرفین تأثیرگذار بوده‌اند. درواقع، رسانه‌های نوین ازجمله عوامل مؤثر بر کلید خوردن بحران بوده است،‌ به‌طوری‌که با شروع بحران و افزایش تقابل و جنگ رسانه‌ای میان عربستان سعودی و قطر؛ روابط طرف‌ها حاد و تشدید شده و از سوی دیگر همین عامل در کاهش منازعه میان طرفین و آغاز مصالحه نیز عاملی مؤثر بوده است، به گونه‌ای که با شروع فرایند مصالحه، کشمکش رسانه‌ای میان طرفین کاهش یافت و در شرایط مدیریت بحران، خبرگزاری‌های مختلف با تلطیف افکار عمومی منطقه و جهان زمینه را برای ازسرگیری مجدد روابط سیاسی و اقتصادی میان عربستان سعودی و قطر را فراهم آوردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

New media and highlighting in international and regional crises; Case Study of the Qatar Diplomatic Crisis (2017-2020)

نویسندگان [English]

  • Seyyed Rouhollah Hadj Zargarbashi 1
  • Milad Lotfi 2

1 Faculty member of Allameh Tabataba'i University

2 Master student of the Faculty of Regional Studies, University of Tehran

چکیده [English]

The Qatari diplomatic crisis in 2017, which led to the four-year siege of Qatar, has been one of the most important political crises in the West Asian region in the last decade and has had many effects and consequences. The present study seeks to identify the role of new media in this crisis. The authors of this study using descriptive-explanatory method have concluded that due to the decisive role of new media in today's world, the diplomatic crisis in Qatar is no exception to this important variable and new media including various news agencies, satellite news networks and Virtual networks have been influential as an important stimulus in the various stages of this diplomatic crisis, from the beginning, escalation to reduction of the crisis and the beginning of reconciliation between the parties. Indeed, the new media has been one of the factors influencing the crisis, so that with the onset of the crisis and the escalation of the media war and conflict between Saudi Arabia and Qatar; Relations between the parties have become acute and intensified, and on the other hand, this factor has been effective in reducing the conflict between the parties and the beginning of reconciliation, so that with the beginning of the reconciliation process, media conflict between the parties decreased and in crisis management, various news agencies Public opinion in the region and the world paved the way for the resumption of political and economic relations between Saudi Arabia and Qatar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • New Media
  • Highlighting
  • Qatar Diplomatic Crisis
  • Saudi Arabia
  • Sanctions
  • Qatar
منابع
الف. فارسی و عربی
بابایی، محمود، ؛ و فهیمی‌فر، سپیده. (1391). ویژگی رسانه‌های نوین و الگوهای ارتباطاتی آن، فصلنامه مطالعات علمی کتاب‌داری و سازمان‌دهی اطلاعات، 24 (4)، 174-193.
برچر، مایکل. (1382). بحران در سیاست جهان، ظهور و سقوط بحران‌ها، ترجمه: میرفردین قریشی. تهران: مطالعه راهبردی.
عالیشاهی، عبدالرضا، مسعودنیا، حسین؛ و فروزان، یونس. (1396). بررسی روابط سیاسی قطر و عربستان سعودی؛ از تبیین همگرایی تا گسست سیاسی (از بیداری اسلامی تا بحران قطع روابط سیاسی در ژوئن 2017). مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی (مطالعات راهبردی جهانی‌شدن)، 7(24)، 49-72.
عواد، دعامر. هاشم. (2021). المتغیرات الاقلیمیة و الدولیة و اثرها فی ازمة العلاقات القطریة- السعودیة 2017-2021. المتغیرات الإقلیمیۀ و الدولیۀ، 64، 108-133.
محمود، محمد. صلاح. (2020). العزل فی السیاسة الخارجیة السعودیة حیال قطر. دراسات دولیه، 81، 227-266.
سایت
الف. عربی
-البیان. (2017). حی مواقع الجزیرة وصحف قطری. فی الإمارات والسعودی. والبحرین. تاریخ الدخول: یونیو 2021.
-الراجحی، إسلام. (2017). بالأسماء هؤلاء من یملتون وسائل إعلام سعودی. وإماراتی و مصری. الخلیج الجدید. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: https://b2n.ir/x76288
-الجزیرة نت. (2020). أزمة الخلیج. کوشنر یغادر الدوحة ومساعیه ترکز على حل الخلاف بین قطر والسعودیة. تاریخ دخول: یونیو 2021 استعادۀ من: https://b2n.ir/a46662
-الحرة. (2020). صحیفة: السعودیة وقطر تقتربان من إنهاء خلافهما برعایة أمیرکیة. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادۀ من: https://www.alhurra.com/arabic-and international/2020/12/03/
-الشرق. (2018). دبلوماسیة قطر تنتصر و موریشیوش تعید علاقتها مع الدوحة. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: https://al-sharq.com/page-not-found.html
-العربی جدید. (2017). حملة التحریض الإعلامیة ضد قطر: منذ بدایت‌ها حتى الیوم. تاریخ الدخول: یونیو 2021. استعادة من: https://al-sharq.com/article/02/12/2018
-الطراح، خالد. (2020). من الذاکرة کلنا رابحون خلیجیاً. القبس. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: http://iwo.ir/g8i4a
بی بی سی عربی. (2020). المصالحة الخلیجیة: هل تتحقق به جهود کویتیة؟. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: https://www.bbc.com/arabic/inthepress-55245088.amp
سکای نیوز عربیة. (2020). باحث أمیرکی: مصالحة قطر یجب أن تشمل وقف‌ها لتمویل الإرهاب. استعادة من: yun.ir/c7g713
-عبدالرحمن، أحمد. (2017). عشرة شروط سعودیة لعودة العلاقات مع قطر. جریدة الدستور، تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: https://web.archive.org/web/20170724184944/http://www.dostor.org/1425880
-علی، عواطف (2020). الإعلام الأمریکی یبرز نتائج الحوار الإستراتیجی وقوة العلاقات بین قطر والولایات المتحدة. الشرق. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: https://alsharq.com/article/16/09/2020-
-وتد، محمد. محسن. (2017). حصار قطر یمهد لتصفیة القضیة الفلسطینیة. الجزیرة. تاریخ دخول: یونیو 2021. استعادة من: http://iwo.ir/ctulq