نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روزنامه‌نگاری دانشکده علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی.

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه صداوسیما.

چکیده

در عصر کنونی، رفتار سیاسی شهروندان در جوامع گوناگون تحت تأثیر رسانه‌ها و فناوری‌های جدید ارتباطاتی قرار گرفته و تغییر شکل و ماهیت داده است. یکی از مهم‌ترین رفتارهای سیاسی شهروندان، مشارکت سیاسی و رفتار رأی‌دهی آنان است که بیش از هر چیز دیگری، در محدوده عمل و تأثیر وسائل ارتباط‌جمعی و به‌ویژه رسانه‌های اجتماعی نوپدید قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر تلاش دارد، تأثیر رسانه‌های اجتماعی- فیس‌بوک، اینستاگرام و تلگرام- بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی را در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری (هفتم اسفندماه 1394) بررسی و مطالعه نماید.
روش پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها نیز پرسشنامه محقق ساخته است. با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری 8569 نفری - که تمام دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشکده‌های پردیس اصلی دانشگاه علامه طباطبائی را شامل می‌شد- 370 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب و بررسی شدند.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بین میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی منتخبِ تحقیق با مشارکت سیاسی (413/0)، میانِ میزان اعتماد به رسانه‌های اجتماعی موردبررسی و مشارکت سیاسی (318/0) و میزان اثربخشی در استفاده از رسانه‌های اجتماعی با مشارکت سیاسی (523/0) رابطة مثبت و معناداری وجود دارد. در ارتباط با دو متغیر زمینه‌ای مقطع تحصیلی (401/0-) و سن پاسخگویان (دانشجویان نمونه تحقیق) با مشارکت سیاسی (431/0-) نیز رابطه معکوس و معنادار است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نیز نشان می‌دهد، که حدود 32 درصد از کل واریانس مشارکت سیاسی دانشجویان با این پنج متغیرِ معنادار یعنی میزان استفاده، میزان اعتماد، میزان اثربخشی، مقطع تحصیلی و سن قابل پیش‌بینی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social Media and Political Participation in Elections The relation between using Facebook, Telegram and Instagram and Political Participation of Students in Iran’s Parliamentary Elections in 2016

نویسندگان [English]

  • alireza abdolahinejad 1
  • Javad Sadeghi 2
  • Abuzar Ghasemi Nejhad 3

چکیده [English]

The current study examines the effects of the social media, Facebook, Instagram and Telegram on the political participation of the students of Allameh Tabataba’i University in Iran’s Parliamentary Elections in 2016. We used Cochran test and surveyed 370 students from the 8569 people studying on the main campus of the university.
The results show that there are significant direct relations between the amount of time spent on the chosen media and the students’ political participation (0.413), trust in the media and the students’ political participation (0.318) and effectiveness in using media and the students’ political participation (0.523).  Two other factors including respondents’ education level (-0.401) and age (-0.431) had significant reverse relation with political participation of the students.
The results of regression analysis show that five variables including media usage, trust, using effectiveness, educational level and age can predict the students’ political participation by 32 percent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political participation
  • Allameh Tabataba’i University
  • Social Media
  • Facebook
  • Instagram
  • Telegram
-  ابراهیمی، شهروز؛ نجفی داود؛ محمود اوغلی، رضا؛ صادقی نقدعلی، زهرا. (1392)، رابطه شبکه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه راهبرد، سال بیست و دوم، شماره 66.
-   استیونسون، نیک. (1395)، شهروندی فرهنگی: مسائل جهان‌وطنی، ترجمه: ابوذر قاسمی‌نژاد و ساناز اسماعیلی، تهران: جامعه‌شناسان.
-   اشتریان، کیومرث؛ امیرزاده، محمدرضا. (1394)، بررسی تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر مشارکت سیاسی (مطالعه موردی: شهر تهران)، فصلنامه سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 45، شماره 4.
-   بیکر، ترز. آل. (1385)، نحوة انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمه: هوشنگ نایبی، تهران: نی.
-   پناهی، محمدحسین. (1386)، جامعه شناسی مشارکت سیاسی زنان، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
-   پناهی، محمد حسین؛ عالی‌زاد، اسماعیل. (1384)، تأثیر وسایل ارتباط‌جمعی بر مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 28 و 29.
-   توسلی، غلامعباس. (1382)، نظریه‌های جامعه شناسی (1)، تهران: دانشگاه پیام نور، چاپ نهم.
-   دادگران، محمد. (1385)، مبانی ارتباطات جمعی، تهران: مروارید، چاپ نهم.
-   دانش، پروانه؛ مهدیان، مونا (1393)، بررسی نقش رسانه‌های مجازی در مشارکت سیاسی: موردمطالعه شهروندان تهران، فصلنامه مطالعات افکار عمومی، سال سوم، شماره 10.
-   دوبنوا، آلن. (1372)، اصول هفتگانه دموکراسی مبتنی بر مشارکت، ترجمه: بزرگ نادر زاد، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 78-77.
-   ای، دواس. (1385)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه: هوشنگ نایبی، تهران: نی.
-   ذکایی، محمدسعید؛ حسنی، محمدحسین. (1394)، گونه شناسی کاربران رسانه‌های اجتماعی، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شماره هفدهم.
-   راش، مایکل. (1377)، جامعه و سیاست؛ مقدمه ای بر جامعه شناسی سیاسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: سمت، چاپ اول.
-   سبیلان اردستانی، حسن. (1389)، نقش رسانه‌ها در فرآیند جلب مشارکت سیاسی، پژوهشنامه رسانه و مشارکت سیاسی، شماره 50.
-   سردار آبادی، خلیل؛ محسنیان راد، مهدی؛ سینایی، وحید؛ غفاری، مسعود (1382)، بررسی تأثیر رسانه‌های جمعی، فناوری‌های نوین ارتباطی و ارتباطات فردی بر آگاهی سیاسی (موردمطالعه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه تهران)، مجله علوم انسانی، شماره‌های 3 و 4.
-   قبادی، مجید؛ جعفری، احمد. (1391)، بررسی نقش رسانه‌های جمعی در مشارکت سیاسی (مطالعه موردی: شهروندان شهر کرج)، رسانه‌ها و مسائل اجتماعی ایران، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، همایش ملی رسانه‌ها و مسائل اجتماعی ایران.
-   مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1393)، نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: انتشارات همشهری، چاپ چهارم.
-  Boulianne, Shelley. (2015). Social Media Use and Participation: A Meta-analysis of Current Research. Information, Communication & Society, Vol. 18, No. 5, Routledge. Pp: 524–538.
-  Burns, Matt. (2016). "Encrypted Messaging App Telegram Hits 100M Monthly Active Users, 350k New Users Each Day". Online: TechCrunch.Com, Retrieved 12 July.
-  Kietzmann, Jan; Kristopher Hermkens. (2011). "Social media? Get serious! Understanding the functional building blocks of social media". Business Horizons 54: 241–251.
-  Obar, Jonathan A.; Wildman, Steve. (2015). "Social media definition and the governance challenge: An introduction to the special issue". Telecommunications policy 39 (9). Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=2647377
-  Paletz, David L., Diana Owen and Timothy E. Cook. (2012). 21st Century American Government and Politics, US: Creative Commons.
-  Robins, K. (1997). Cyberspace and the world we live in, in M. Featherstone and R. cyberspace /cyber bodies/ cyberpunk: cultural of technological. London: sage.
-  Towner, Terri L. (2013). “All Political Participation Is Socially Networked? New Media and the 2012 Election”, Social Science Computer Review, Vol. 31, No.5. Sage Publication, Pp: 527-541.
-  Yang, Hongwei “Chris” and Jean L. DeHart. (2016). Social Media Use and Online Political
-  Participation Among College Students During the US Election,(2012). Social Media+Society, January-March 2016, Sage. Pp: 1 –18
-  https://en.wikipedia.org/wiki/Instagram#Trends