نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سواد رسانه‌ای والدین و هویت اجتماعی بر مصرف رسانه‌ای دانش‌آموزان است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر نوجوانان رده سنی 18-11 سال مشغول به تحصیل در مدارس شهر ایلخچی (تبریز) در سال تحصیلی 96-1395 و والدین آن‌ها بودند که از این جامعه تعداد 123 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای از بین مدارس شهر ایلخچی انتخاب‌شده و مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های مصرف رسانه‌ای، سواد رسانه‌ای والدین و هویت اجتماعی استفاده شد. همچنین پایایی پرسشنامه مصرف رسانه‌ای، سواد رسانه‌ای و هویت اجتماعی به ترتیب 87/0، 89/0 و 77/0 به دست آمد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین سواد رسانه‌ای والدین و هویت اجتماعی با مصرف رسانه‌ای در نوجوانان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای دسترسی و استفاده از رسانه‌ها، توانایی تحلیل و ارزیابی، هویت فردی و اجتماعی، تفکر انتقادی به رسانه‌ها و برقراری ارتباط با پیام‌های رسانه‌ها می‌توانند مصرف رسانه‌ای را در نوجوانان پیش‌بینی کنند. بنابراین توجه به سواد رسانه‌ای والدین و هویت اجتماعی می‌تواند نقش مهمی در مصرف رسانه‌ای نوجوانان داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of Media literacy for parents and social identity with media consumption students

نویسندگان [English]

  • jafar bahadorikhosroshahi 1
  • isa bargi 2

1 Ph.D student in Educational Psychology, Assistant Professor, Department of Education, Faculty of Education & Psychology, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

2 university shahid madani

چکیده [English]

The aim of this study was to the role of Media literacy for parents and social identity with media consumption students. The study was descriptive and correlational. The statistical community of the present study teenagers ranging 18 - 11 years studying inschools in the city of Ilkhechi (Tabriz) in the academic year 2015-2016 and their parents ofsociety, the number of 123 people cluster random sampling method bailout between schools in the city of Ilkhechi have been chosen and investigated. To collect the data, and media consumption, media literacy and social identity were parents. Data analysis using Pearson correlation coefficient and stepwise regression analysis was performed. The results showed that parents' media literacy social media consumption in adolescents is a significant positive relationship. Multiple regression analysis also showed that access to and use of the media, the ability to analyze and evaluate, individual and social identity, critical thinking, media and communication with media messages are able to predict the consumption of media, TV, radio, press, the Internet and mobile phones. According to media literacy and social identity so parents can have an important role in media consumption among adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media consumption
  • media literacy
  • social identity
  • students
 آقایی، زهرا. (1386). تأثیر رسانه‌های جمعی بر احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی شهر اصفهان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان.
- اسمعیل‌پونکی، الهام؛ اسمعیلی‌گیوی، محمدرضا؛ و فهیم نیا، فاطمه. (1395). سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی و تأثیر آن‌ها بر قابلیت‌های کارآفرینی. مجله تعامل انسان و ارتباطات، 2(4)، 63-78.
- ببران، صدیقه. (1387). سواد رسانه‌ای در برخورد با خشونت. [پیوسـته]. قابل‌دسترس در:
 /http://www.bashgah.net. [pages-4593.html [accessed 10 Apr. 2009
- بهرامی راد، بهنوش. (1395). بررسی شش عنصر ساختاری در برنامه‌های تلویزیونی کودکان زیر دبستان (6-3) سال. تهران، مرکز پژوهش و سنجش افکار.
- حامدی، محمد. (1390). عوامل اجتماعی - فرهنگی مرتبط با سواد رسانه‌ای دانشجویان. مجله مطالعات رسانه‌ای، 7(19)، 65-78.
- حسین زاده، اکبر؛ و محمدی استانی، مرتضی. (1389). راهنمای تصویری مدیریت دانش، نسخه دست‌نویس.
- جهانی، نیلوفر؛ و مهدی پور، یوسف. (1394). رابطه مصرف رسانه‌ای با هویت اجتماعی و سبک زندگی نوین در بین دانشجویان علوم پزشکی زاهدان: 1394. دومین کنگره سراسری فناوری‌های نوین ایران باهدف دستیابی به توسعه پایدار، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، موسسه آموزش عالی مهر اروند.
 - جوادی، فاطمه؛ و اقبالی، بنفشه. (1386). نظارت والدین بر استفاده کودکان و نوجوانان از رسانه‌های تصویری. مجله پژوهش‌های ارتباطی، 14(51)، 9-29.
- راجی‌سعیدآباد، نسرین. (1395). مطالعه رابطه بین میزان و نحوه مصرف رسانه‌ای با میزان رضایت از زندگی در زنان متأهل 25 تا 30 سال خانه‌دار منطقه 7 شهر تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
- رئوفی، محمود. (1389). مؤلفه‌های هویت دینی. مجله دین و ارتباطات، 17، 37، 91-112.
- روشندل ‌اربطانی، طاهر؛ و امیری، عبدالرضا. (1390). بررسـی الگوی مصرف رسانه‌ای دانش‌آموزان و تأثیـرپذیـری آن‌ها از رسانه‌ها باهدف برنامه‌ریزی‌های آموزشی پلیس. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 25، 83-105.
- زلفعلی‌فام، جعفر؛ و ابراهیم پور، داود. (1387). بررسی تأثیر صنعت فرهنگ بر هویت اجتماعی با تأکید بر؟؟؟؟؟؟؟ شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای. مجله رسانه، 19 (4)، 175-201.
- شریفی، سعید؛ مظاهری، محمدمهدی؛ اعتباریان، اکبر؛ شاه طالبی، بدری. (1393). خوشه‌بندی سبک زندگی مبتنی بر مصرف رسانه‌ای. جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5(3): 33-58.
- شکر خواه، یونس. (1385). سواد رسانه‌ای چیست. فصلنامه رسانه، 17 (4)، 23-31.
- شکوری، علی. (1385). تمایز پذیری و هویت اجتماعی مبتنی بر مصرف: مطالعة موردی جوانان شهر تهران. مجله جهانی رسانه، 2، 1-13.
- صفاری نیا، مجید؛ و روشن، محمد. (1390). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه هویت اجتماعی، مقاله پژوهشی، زیر چاپ.
- فتحی، ابراهیم؛ شاکری نژاد، محسن؛ و موسی پور، میثم. (1394). سواد رسانه‌ای والدین و مصرف برنامه‌های تلویزیونی کودکان موردمطالعه: شهر تهران. دومین همایش بین‌المللی مدیریت رسانه، تهران، شرکت رویداد پردازش ماندگار.
- فرهنگی، علی‌اکبر؛ صمدی، مهران؛ و اردشیر زاده، مرجان. (1387). مهندسی فرهنگی و سواد رسانه‌ای، مجله مهندسی فرهنگی،21، 24-33.
عدلی پور، صمد؛ سلیمانی، حمید؛ مفاخری، اقبال. (1393). رابطه مصرف رسانه‌ای با هویت اجتماعی و سبک زندگی نوین در بین جوانان شهر تبریز. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 21(3)، 121-146.
- کارلسون، اولاً. (1380). کودکان و خشونت در رسانه‌های جمعی؛ ترجمه مهدی شفتی؛ تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
- کالینگفورد، سدریک. (1380). کودکان و تلویزیون. ترجمه: وازگن سرکیسیان. تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و پژوهش‌های صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
-کوندانیز، رزام. (1393). کودکان و نوجوانان نسل هزاره، خانواده و رسانه‌های جمعی. ترجمه فرج حسینیان و فرزانه نزاکتی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- محمدی، عاطفه سادات. (1388). بررسی مسئله شکاف نسلی در خانواده‌های ایرانی، پـژوهشنامة علـوم اجتماعی، شماره 45.
- منتظر قائم، مهدی و حاجی کاظم طهرانی، فاطمه. (1393). سواد رسانه‌ای و شیوه‌های نظارتی مادران بر مصرف تلویزیون‌های ماهواره‌ای نوجوانان. فصلنامه رسانه، 97، 19-44.
- مندوزا، کلی (1394). بررسی وساطت والدین: روابط، چالش‌ها و پرسش‌هایی برای سواد رسانه‌ای. ترجمه امیر یزدیان، فصلنامه رسانه و خانواده، 5، 13-19.
- هریسج، حسین؛ محموداوغلی، رضا؛ عیسی نژاد، امید؛ و رهبر قاضی، محمود رضا. (1391). بررسی تأثیرات مصرف رسانه‌ای بر هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان. مجله جامعه‌شناسی کاربردی، 23، 75-92.
- French, D.C., Eisenberg, N., Vaughan, J., Purwono, U., & Suryanti, T.A. (2008). Religious involvement and the social competence and adjustment of Indonesian Muslim adolescents. Developmental Psychology, 44, 597–611.
-Jensen, K. B., & Jankowski, N. W. (Ed.). (1991). A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass Communication Research. London: Routledge.
-Tampson, J. (1995). The Media and Modernity, Standford: Standford University.
- Sianfrone, B, A. & Zhang, J. J. (2006). Differential effects of television commercials, athletes endorsements, and venue signage during a televised action sports event. Journal of Sport Manage, 20(3), 322-344.
- Shu-Fang, L. (2005) Media enjoyment as a function of individual responses and emotional contagion, Doctor of Philosophy, Ohio State University, Communication, Ohio State University and Ohio LINK, Pp 1-140.
- Stasova, L. (2014). Contemporary parents as the first teachers of media literacy: Situation of the czech family, University of Hrade Kralove, Czech Republic.
- Tafawa, A. O., Viswanath, K., Kawachi, I., Williams, D. R. (2012). Mass media exposure, social stratification, and tobacco consumption among Nigerian adults. Cancer Causes Control, 23, 45–55.