نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

به موازات توسعه جوامع و پیشرفت علمی و فرهنگی آن بعضی از مظاهر غیر مادی از جمله حقوق افراد نسبت به مطالبات آنها و جنبه های مختلف بهره برداری از اموال غیرمادی نیز به عنوان نوعی مال شناخته شدند که از آن جمله می توان به حقوق مالکیت معنوی اشاره نمود. از طرفی با پیدایش و گسترش محیط و فضای مجازی، توازن دیرین و همزیستی کپی رایت و منافع عمومی دستخوش آشفتگی شد.همچنین در حال حاضر به خاطر نپیوستن به کنوانسیون برن، ارتباط کشور با سطح بین المللی گسسته است. لذا توجه به حقوق مولف برای ایجاد ارتباط و مبادلات فرهنگی، اقتصادی و ... کشور در عرصه جهانی، ضروری است. در این پژوهش از روش دلفی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان، مولفان، مدرسان و فعالان در عرصه، حقوق، ارتباطات و فناوری اطلاعات است که در حوزه مالکیت معنوی نیز تجربه و تخصص لازم را دارا باشند. نمونه مورد مطالعه به صورت نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شد. بر اساس نتایج این پژوهش، عوامل موثر بر حقوق مالکیت معنوی در حوزه کتب و نشریات در فضای مجازی در چند محور شناسایی شد در واقع محقق پس از اجرای روش دلفی و اجماع نظر خبرگان، چهار حوزه موثر بر حقوق مالکیت معنوی شناسایی شد که عبارتند از: حوزه رسانه ای، حقوقی، فلسفی و فنی که لزوم سیاست گذاری مطلوب مسائل حقوق مالکیت معنوی، در این چهار حوزه احساس می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identify the Factors Affecting Intellectual Property Rights in Cyberspace

نویسندگان [English]

  • Mojdeh Mahrokhmoghadam 1
  • Nasim Majidi ghahroodi 2
  • Afsaneh Mozaffari 3

1 Ph.D. student of social communication science, Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran

2 Social Communication Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Associate Professor, Department of Communications,Islamic Azad University, Science and Research Branch,Tehran,Iran

چکیده [English]

Abstract
Along with the development of the societies and its scientific and cultural progress, some of the non-material manifestations, including the rights of individuals, to their claims and various aspects of the exploitation of non-property were also recognized as a kind of property. These include intellectual property rights. It has also been challenged by the emergence and expansion of cyberspace, longstanding balance and coexistence of copyrights and public interests. At the moment, because of not joining the Bern Convention, the country's relationship with the international level is disconnected. Therefore, it is necessary to pay attention to the author's rights to establish cultural, economic and ... relations in the international arena. Delphi method was used in this study. The statistical population of this study includes experts, authors, educators and activists in the field of law, communications, and information technology, which also has the ability and expertise in the field of intellectual property. The sample was selected using snowball sampling. Based on the results of this research, the factors affecting intellectual property rights in the field of books and publications in cyberspace were identified in several fields. In fact, four areas of effective intellectual property rights have been identified: media, legal, philosophical and technical. In the end, the proper policy-making of intellectual property rights issues is felt in these four areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keyword: Intellectual Property Rights
  • Copyright
  • Cyberspace
  • Delphi Method
بروجردی، مهدخت؛ صدیق یزدچی، امیرسعید. (1396). «تأثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی در ایران»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات رسانه‌های نوین. ۳ (۱۲)، صص 110-۸۸.
حبیبی مجنده، محمد. (۱۳۹۵). «حق دسترسی به اطلاعات و کپی‌رایت در فضای مجازی»، فصلنامه علمی- پژوهشی حقوق پزشکی. ۱۰ (۵)، صص 35-7.
حکمت‌نیا، محمود؛ موحدی ساوجی، محمد. (۱۳۸۵). «جایگاه مبانی نظری در فهم و ترسیم نظام مالکیت فکری»، فصلنامه علمی- پژوهشی حقوق اسلامی. ۲ (۸)، صص 104-89.
خانیکی، هادی. (۱۳۸۸). «چارچوبی برای پژوهش در اخلاق رسانه»، فصلنامه اخلاق در علوم و فن آوری. ۱ و ۲، صص 92-79.
خانیکی، هادی؛ بصیریان جهرمی، حسین. (۱۳۹۲). «کنشگری و قدرت در شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعه کارکردهای فیس بوک در فضای واقعی)» فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی. ۶۱، صص 80-45.
رهبری، ابراهیم؛ نجات زادگان، سعید؛ نجات زادگان، حمید. (۱۳۹۶). «بررسی ابعاد پیوندهای مختلف اینترنتی از منظر حقوق مؤلف»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات حقوقی. ۹ (۱)، صص ۱39-۱0۹.
ستوده، هاجر؛ رفیع، نجمه؛ میرزایی، زهرا. (۱۳۸۹). «نگاهی به دستبرد علمی و راهکارهای پیشگیری و پیگیری آن»، فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. ۱۳ (۴)، پیاپی ۵۲، صص 50-27.
سعیدی، سینا؛ حاجی حسینی، حجت اله؛ سعیدی، صبا. (۱۳۹۲). «بررسی عوامل مؤثر بر نقض قانون حق نشر توسط کاربران اینترنت»، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری. ۸ (۲)، صص 61-52.
سیامک، مرضیه. (۱۳۸۸). «مدیریت حقوق دیجیتال: فرصت‌ها و چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات. ۲۰ (۱)، صص ۲72-۲53.
شیعه، اسماعیل؛ دانشپور، عبدالهادی؛ روستا، مریم. (۱۳۹۶). «تدوین مدل شاخص‌های مکانی پایداری اجتماعی به کمک روش دلفی و تکنیک شانون»، نشریه علمی – پژوهشی معماری ‌و‌ شهرسازی ‌آرمان‌شهر. شماره ۱۹، صص ۱2۹-۱1۹.
صادقی، حسین. (۱۳۹۳). «حمایت از حق مؤلف در فضای سایبر در حقوق ملی و اسناد بین‌المللی»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی. ۱۹ (۶۵)، صص 62-37.
عباسی، محمود؛ معین اسلام، محمد؛ اکرمی، فروزان. (۱۳۹۴). «جایگاه و چالش‌های ایران در حمایت بین‌المللی از حقوق مالکیت آثار ادبی و هنری»، فصلنامه علمی- پژوهشی حقوق پزشکی. ۹، صص 46-11.
کاستلز، مانوئل. (۱۳۸۴). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ. ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز، جلد اول، چاپ چهارم، تهران: طرح نور.
مجیدی قهرودی، نسیم؛ آذری، فاطمه. (۱۳۸۹). «بررسی نقش اینترنت در ارتقای جایگاه زنان»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش‌نامه زنان. ۱ (۲)، صص 109-87.
محمد اسماعیل، صدیقه. (۱۳۸۷). «حق مؤلف در وبلاگ‌ها»، فصلنامه دانش شناسی. ۱ (۳)، صص 99-87.
مطلبی، داریوش. (۱۳۸۶). «حق مؤلف در محیط دیجیتال»، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات. ۱۸ (۲)، صص ۱64-۱37.
معتمدنژاد، رؤیا. (۱۳۹۶). «قانون‌گذاری در عرصۀ دیجیتال و برنامۀ توسعۀ پایدار (با تأکید بر جمهوری دیجیتال)»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. ۱۳ (۴۹)، صص 234-۱۸۵.
مهدی زاده، محمد. (۱۳۹۱). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. چاپ دوم، تهران: همشهری.
میرشمسی، محمدهادی؛ مهدی برزی، فاطمه. (۱۳۹۵). «ممیزات حقوق مؤلف در فضای مجازی»، فصلنامه علوم خبری. ۵ (۲۰)، صص 77-11.
نعمتی فر، نصرت اله؛ خجسته باقر زاده، حسن؛ کاظمی، هاجر. (۱۳۹۷). «مطالعه سطح سواد رسانه‌ای در کاربران رسانههای اجتماعی (مطالعه موردی شبکه اجتماعی تلگرام)»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات رسانه‌های نوین. ۴ (۱۶)، صص ۱۴۳-۱۷۵.
وندایک، جان. (۱۳۸۴). «قدرت و سیاست در جامعه شبکه‌ای». ترجمه اسماعیل یزدانپور، فصلنامه رسانه. ش ۶، صص ۱61-۱2۱.
Brett, David. (2002). Digital Knowledge: Copyright Intellectual Property and the Internet, World Congress on Intellectual Capital Readings. PP: 57-71
Dusolliert, Severine; Oullet, Yves; & Buydens, Mireille. (2000). Copyright and Access to Information in the Digital Environment, in UNESCO. Copyright Bulletin. 34(4): PP: 4-36.
Edosomwan, Aifuwa. (2019). Protecting intellectual property rights in Nigeria: A review of the activities of the Nigerian Copyright Commission, World Patent Information. Vol 58, PP: 1-7.
Meyer, Stuart. (1998). Intellectual property rights on the internet, Computer Law & Security Review. Vol 14(1), PP: 14-21.
Munhall, Pennsylvania. (2011). Nursing Research: A Qualitative Perspective, Jones & Bartlett Learning; 5 editions.
Whittaker, Jason (2004). The cyberspace handbook. London and New York. P: 157.