نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی.

2 دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی.

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر دوره آموزش سواد رسانه‌ای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر میزان آگاهی دانش‌آموزان دوره دوم مقطع ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ صورت پذیرفته است.
روش تحقیق از نوع شبه آزمایشی و جامعه آماری شامل تمام دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی شهر تهران بود، که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند ۴۰ نفر از دانش‌آموزان انتخاب و به‌صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش، آزمون محقق ساخته آگاهی که میزان پایایی آزمون از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ۷۹/۰ به دست آمد. پس از اجرای پیش‌آزمون بر روی هر دو گروه، گروه آزمایش طی شش جلسه با استفاده از نرم‌افزار چندرسانه‌ای محقق ساخته آموزش دیدند و گروه کنترل به‌دوراز متغیر مستقل نگاه داشته شدند. پس از اتمام آموزش از هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های آماری در دو سطح توصیفی (شاخص‌های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیری) استفاده شده است.
نتایج به دست آمده نشان داد که آموزش سواد رسانه‌ای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث افزایش میزان آگاهی دانش‌آموزان از سواد رسانه‌ای شده است.
نتایج این پژوهش در راستای سایر پژوهش‌های انجام شده، بیانگر نقش مثبت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش سواد رسانه‌ای و افزایش آگاهی در ارتباط با مؤلفه‌های اساسی سواد رسانه‌ای بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of ICT-based media literacy education program on the knowledge at the second grade elementary school students

نویسندگان [English]

  • Leila Niazee 1
  • Esmaeel Zarehee Zavaraee 2
  • Khadijeh Aliabadi 2

چکیده [English]

This research aims to study the effect of Information and communication technology-based media literacy education program on knowledge in the second grade of elementary school students in Tehran of the academic year 2015-2016 .
The research methodology was quasi-experimental. Research statistics subjects include all of the students in the second grade of elementary school in Tehran. With using Purposive sampling method, 40 students were selected and randomly were replaced in experimental and control groups. Data Collection tools used in this study was the Researcher made test of knowledge That the reliability of the test knowledge calculated Cronbach's alpha coefficient was 0/79. After the pre-test on both groups, the independent variable (education by multimedia) were administered in six sessions on the experimental group and the control group were well away from the independent variable. After completing the education with multimedia, post-test was conducted in both of groups. For analyze data, statistics methods were used both in descriptive and inferential levels.
the results showed that the students’ knowledge that have received material through multimedia method have learned much more. The results showed that ICT-based media literacy education increases students’ knowledge about media literacy.
The results are in line with other researches, showed that the use of ICT in media literacy education and knowledge in relation to the basic elements of media literacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Media literacy education
  • Information and communication technologies
-  امیرتیموری، محمد حسن. (۱۳۹۰)،  طراحی پیام‌های آموزشی، تهران: سمت.
-  ایورز، کارن اس؛ بارون، آن ای. (۲۰۱۰)، پروژه‌های چند رسانه‌ای در آموزش، ترجمه: خدیجه علی آبادی و اسماعیل اصلانی (۱۳۹۵)، تهران: بوکا.
-  باکینگهام، دیوید. (۱۳۸۹)، آموزش رسانه‌ای، ترجمه: حسین سرفراز، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. (۱۳۹۱)، مصوب شورای عالی آموزش‌وپرورش، تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
-  پریچارد، آلن. (۲۰۰۷)، تدریس اثربخش با فناوری‌های اینترنت، ترجمه: اسماعیل زارعی زوارکی و حسین دهقانزاده (۱۳۹۴)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-  تقی زاده، عباس. (۱۳۹۳)، نقش آموزش سواد رسانه‌ای بر توانایی پردازش پیام‌های رسانه‌ای دانش‌آموزان مقطع متوسطه، رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی، گروه ارتباطات.
-  حسن زاده، محمدرضا. (۱۳۸۲)، ضرورت آموزش رسانه، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، دوره ۱۰ شماره 33.
-  دلاور، علی؛ خانیکی،‌ هادی و شاه‌حسینی، وحیده. (۱۳۹۴)، مطالعه موردی اجرای طرح درس سواد رسانه‌ای برای دانش‌آموزان چهارم ابتدایی. جامعه، فرهنگ و رسانه، شماره 4
-  دهقان شاد، حوریه؛ محمودی کوکنده، سید محمد. (۱۳۹۱)، بررسی ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای کودکان و نوجوانان از نگاه متخصصان آموزش‌وپرورش شهر تهران، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، شماره 7.
-  رحمتی، محمد. (۱۳۹۳)، تأثیر استفاده از چندرسانه‌ای مفاهیم علوم بر یادگیری، یادداری و انتقال یادگیری دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اراک، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم تربیتی.
-  رضوی، عباس. (۱۳۹۰)، مباحث نوین در فناوری آموزشی، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
-  زارعی زوارکی، اسماعیل؛ قاسم تبار، عبدالله؛ مؤمنی راد، اکبر. (۱۳۹۳)، مبانی نظری و عملی کاربرد اینترنت در فرایند تدریس و یادگیری، تهران: آوای نور.
-  زنگنه، حسین. (۱۳۹۱)، مبانی نظری و عملی تکنولوژی آموزشی، تهران: آوای نور.
-  سلطانی فر، محمد. (۱۳۸۵)، سانسور یا سواد رسانه‌ای، فصلنامه رسانه، دوره ۱۷ شماره 4.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. (۱۳۹۰)، تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
-  شبیری، حسینیه السادات. (۱۳۹۲)،آموزش سواد رسانه‌ای در فضای مجازی، مقایسه وب‌سایت مدیا استمارتس کانادا و وب‌سایت سواد رسانه‌ای ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی، گروه ارتباطات.
-  شیبا، تاکونومی. (۱۳۸۱)، تحلیل رویکرد انتقادی در سواد رسانه‌ای مطالعات تطبیقی بین ژاپن و کانادا، ترجمه: زهره بیدختی، فصلنامه رسانه، دوره ۱۳ شماره 2.
-  طاهریان، مریم. (۱۳۸۷)، سواد رسانه‌ای؛ آموزش رسانه‌ای کودکان و نوجوانان، پژوهشنامه مرکز تحقیقات مجمع تشخیص مصلحت نظام، شماره ۲۲.
-  طلوعی، علی. (۱۳۹۱)، سواد رسانه‌ای، درآمدی بر شیوه یادگیری و سنجش، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
-  فدائی، سمیه. (۱۳۹۰)، تأثیر چند رسانه‌ای آموزشی مواد توهم‌زا بر نگرش و آگاهی دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان شهر تهران در سال تحصیلی ۹۰-۱۳۸۹، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه تکنولوژی آموزشی.
-  فرهادی، ربابه. (۱۳۸۲)، نقش فن‌آوری اطلاعات در آموزش، فصلنامه کتاب، ۵۶.
-  کریمی، یوسف. (۱۳۷۹)، نگرش و تغییر نگرش، تهران: نشر دوران.
-  کیا، علی‌اصغر؛ فتوحی کندلجی، المیرا. (۱۳۹۴)، نقش آموزش الکترونیک در ارتقای سطح آگاهی کاربران جوان اینترنتی از سلامت، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره دوم شماره 5.
-  گریسون. دی. آر، آندرسون. تری. (۲۰۰۳)، یادگیری الکترونیکی در قرن ۲۱ (مبانی نظری و عملی)، ترجمه: اسماعیل زارعی زوارکی و سعید صفایی موحد. (۱۳۸۴)، تهران: علوم و فنون.
-  مایر، ریچارد. (۱۳۸۷)، یادگیری چند رسانه‌ای، ترجمه: مهسا موسوی، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی (نشر اثر به زبان اصلی ۲۰۰۱).
-  مثنوی، امیر. (۱۳۹۳)، چند رسانه‌ای آموزشی، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
-  ملکی، صفی‌الله. (۱۳۸۸)، فناوری اطلاعات در آموزش‌وپرورش، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
-  موسی رمضانی، سونیا. (۱۳۸۹)، بررسی تأثیر استفاده از روش آموزش چندرسانه‌ای و سخنرانی بر یادگیری، یادداری و انگیزش پیشرفت تحصیلی درس عربی دانش‌آموزان مراکز آموزش از راه دور تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه تکنولوژی آموزشی.
-  نصیری، بهاره؛ عقیلی، سید وحید. (۱۳۹۱)، بررسی آموزش سواد رسانه‌ای در کشورهای کانادا و ژاپن، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، دوره ۱۱ شماره 41.
-  نیلی احمد آبادی، محمد رضا. (۱۳۸۶)، مجموعه مقالات دومین همایش فناوری آموزشی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
-  هرگنهان، بی.آر و السون، متیو اچ. (۱۳۹۴)، مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری (ویرایش هشتم)، ترجمه: علی‌اکبر سیف، تهران: دوران.
- Angell, H. M. (2005). What music videos teach at-risk adolescent girls: making a case for media literacy curriculum (Doctoral dissertation, University of Florida).
- Anthony, C. M. (2009). Images of girls and women in the media: A media literacy project to mitigate the influence of beauty product advertising for girl scouts. Gonzaga University.
- Bradford. L. Y. (2001). Media literacy and attitude change Assessing the effectiveness of media literacy training on children's responses to persuasive messages.
-  Hobbs, R. & Frost, R. (2003). Measuring the acquisition of media-literacy skills. Reading research quarterly, 38(3), 330-355.
- http://www.medialit.org/
- http://www.medialiteracyweek.ca/en/101_ whatis.htm.
- juang Wang, T. (2010). Educational benefits of multimedia skills training. TechTrends, 54(1), 47-57.
- Laitsch, D. (2006). Media Literacy Training, Commercial Television, and Consumerism in Schools, Volume4, Number 4.
- Mayer, R. E. & Moreno, R. (2002). Aids to computer-based multimedia learning. Learning and instruction, 12(1), 107-119.
- Mayer, R. E., & Anderson, R. B. (1992). The instructive animation: Helping students build connections between words and pictures in multimedia learning. Journal of educational Psychology, 84(4), 444.
- Ontario Education. (2006). A Guide to Effective Literacy Instruction,Grades 4 To 6, Volume Seven.
- Patterson, D. A. (2011). Impact of a multimedia laboratory manual: Investigating the influence of student learning styles on laboratory preparation and performance over one semester. Education for chemical engineers, 6(1), PP 10-30.
- Phang, A. (2005). Adda dose of media literacy in the media diplomas curriculum and syllabus.
- Robert, L. (2008). Holistic Media Education: An Assessment of the Effectiveness of a College Course in Media Literacy, Communication Quarterly Vol. 56, No. 1. Pp. 49-68. Retrieved: http://www.tandfonline.com/oi/rCCuY20.
- Serafin. Gina. M. (2011). Media mindfulness Developing the ability and motivation to process advertisements, ProQuest, UMl Dissertation Publishing.
- Sharma, Ramesh E., Mishra, sanjaya. (2005). multimedia as across – channel cultures and languages. Available in: Howard, Caoline. Boettcher, Judith, Jorraine.
- Simpson, E. & Courtney, M. (2002). Critical Thinking in Nursing Education: Literature Review. International Journal of Nursing Practice,Vol. 8, No. 2, pp. 89-98.
- Singh, N. (2012). Information Literacy in India and Germany: University Libraries as Activators of Life-long Learning. DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 32(3).
- Sorden, S. D. (2005). A cognitive approach to instructional design for multimedia learning. Informing Science: International Journal of an Emerging Trans discipline, 8, 263-279.
- Sweller, J. & Chandler, P. (1994). Why some material is difficult to learn. Cognition and instruction, 12(3), 185-233.
- Teurlings, J. (2010). Media literacy and the challenges of contemporary media culture: On savvy viewers and critical apathy. European Journal of Cultural Studies, 13(3), 359-373.
- Thayer, Corey Michael. (2006). The Impact of a Media Literacy Programon Critical Thinking and Writing in a High School TV Production Classroom, A Dissertation presented to the faculty of College of Education of Touro University International infulfillment of requirements for degree of Doctor of philosophy.
- UNESSCO. (2011). Media and Information Literacy curriculum for Teacher, Edited: Carolyn Wilson, Alton Grizzle, Ramon Tuazon, Kwame Akyempong, Chi-Kim Cheung