نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
2 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
3 مربی گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
سواد رسانه‌ای لازمه عصر ارتباطات برای پرورش شهروندانی آگاه و فعال است. قدرت نقد رسانه‌ها، مهارت در تولید محتوا، دسترسی عادلانه به رسانه‌ها و توانایی کنترل مصرف رسانه‌ای همگی در گرو داشتن سواد رسانه‌ای است. سواد رسانه‌ای به شهروندان کمک می‌کند که به پیام‌های دریافتی از رسانه‌ها دیدی نقادانه داشته و داشتن سهمی از فضای رسانه‌ای را حق خود بدانند و در رد یا قبول پیام‌هایی که به آن‌ها عرضه می‌شود و سود و ضررشان آگاه گردند. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای جامعه‌شناختی سواد رسانه‌ای بر آگاهی از حقوق شهروندی و دموکراسی‌خواهی (در بین شهروندان 18 سال به بالای شهر اهواز) انجام‌شده است. نوع پژوهش کاربردی و ماهیت آن توصیفی- تحلیلی بوده است. در این پژوهش از روش پیمایشی و از پرسشنامه محقق ساخته استفاده‌شده است. جامعه آماری جمعیت 18 سال به بالای ساکن شهر اهواز به تعداد 780728 نفر بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر 392 نفر برآورد شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که میزان سواد رسانه‌ای شهروندان شهر اهواز در حد متوسط است. بین متغیر سواد رسانه‌ای به‌عنوان متغیر مستقل و آگاهی از حقوق شهروندی و دموکراسی‌خواهی به‌عنوان متغیرهای وابسته رابطه معنی‌داری مشاهده شد؛ یعنی با افزایش سواد رسانه‌ای، میزان متغیرهای وابسته نیز افزایش می‌یابد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The sociological consequences of media literacy on awareness of citizenship rights and democracity
نویسندگان [English]
- somayeh rastegari 1
- abdolreza navah 2
- aziz hazbavi 3
1 Master of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz
2 Member of faculty member of Shahid Chamran University of Ahwaz
3 Member of faculty member of Shahid Chamran University of Ahwaz
چکیده [English]
The media literacy is considered as requirement in technology ear to train active and awarded citizens. The critical capability of media, skills to make programs and fair access to media and ability to control media usage are dependent on media literacy. A number of benefits of the media literacy can be mentioned such as helping to awareness and understanding of the citizens of receiving massages from the media, having a critical approach to mentioned massages, wanting a right from the media atmosphere and having a share from the media atmosphere in accordance with the acceptance or the lack of acceptance. The goal of current research is to investigate sociological consequences of media literacy on awareness of citizenship rights and democracity among Ahvaz people were more than 18years. The research conducted as applied through descriptive-analytic research. It was a survey and used researcher-made questionnaire. The population of those were more than 18 years included 780728 citizens, after that 392 participant selected by Cochran formula. The results revealed that level of media literacy in Ahvaz was average. There was direct and significant relationship between media literacy-independent variable-, awareness of citizenship rights and democracity-dependent variables-. In fact improving media literacy cause to improve dependent variables.
کلیدواژه‌ها [English]
- Media literacy
- awareness of citizenship rights
- democracity
- Ahvaz people
فهرست منابع
- اسمیت، فیلیپ دانیل. (1391). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی، ترجمۀ حسن پویان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- بابا زاده مقدم، حامد؛ اسدی، عباس. (1396). «اصول پالایش (فیلترینگ) پایگاه‌های اطلاع‌رسانی اینترنتی»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال سوم، شماره 9، بهار، ص 194-163.
- ببران، صدیقه؛ خداویردی زاده، مهرداد. (1391). «مطالعه سواد رسانه‌ای شهروندان تبریز»، فصلنامه فرهنگ ارتباطات، شماره 2، تابستان، ص 102-77.
- بشیریه، حسین. (1386)، آموزش دانش سیاسی، چاپ هشتم، تهران: نشر نگاه معاصر.
- بصیریان، حسین؛ بصیریان، رضا. (1385). «درآمدی بر سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی»، فصلنامه مطالعاتی و تحقیقاتی وسایل ارتباط‌جمعی و رسانه، تهران، زمستان.
- بهار، مهری؛ حاجی‌محمدی، علی. (1389). «وبلاگ ایرانی به‌مثابه رسانه جایگزین و شهروندی»، مجله جهانی رسانه، شماره 7.
- پناهی، محمدحسین؛ شالچی، سمیه. (1391). «دموکراسی تأملی، بدیل‌ها و چالش‌های آن/دموکراسی: از مقوله‌ای سیاسی تا امری فرهنگی»، علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)، سال پانزدهم، شماره 58.
- تاکونیومی، شیبا. (1378). «تحلیل رویکرد انتقادی در سواد رسانه‌ای مطالعات تطبیقی بین ژاپن و کانادا»، ترجمه زهره بیدختی، فصلنامه رسانه، سال 13، شماره 2.
- توحیدفام، محمد؛ حسینیان امیری، مرضیه. (1388). «تلفیق کنش و ساختار در اندیشه گیدنز، بوردیو و هابرماس و تأثیر آن بر جامعه‌شناسی جدید»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهارم، شماره 3، ص 107-79.
- جنادله، علی؛ رهنما، مریم. (1397). «بازنمایی آسیب‌شناسانه رسانه‌های نوین در مطالعات خانواده (فرا تحلیل مقالات چاپ‌شده در خصوص تأثیر رسانه‌های نوین بر خانواده)»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال چهارم، شماره 16، زمستان، ص 40-1.
- خانیکی، هادی؛ الوند، پدرام. (1390). «روزنامه‌نگاری شهروندی؛ رسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی»، فصلنامه جامعه، فرهنگ و رسانه، سال اول، شماره اول.
- رضایی، محمد؛ پور عسکری، مریم. (1395). «فیس‌بوک و رفتار انتخاباتی: مطالعه انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 ایران»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال دوم، شماره 5، بهار، ص 1-31.
- ریتزر، جورج. (1389). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی، چاپ پانزدهم.
- زارع کهن، نفیسه. (1393). «ارتقای سواد رسانه‌ای لازمۀ تحقق جامعۀ مدنی»، فصلنامه رسانه، سال بیست و پنجم، شماره 4، ص 119-109.
- شربتیان، محمدحسن؛ طوافی، پویا. (1394). «تحلیل جامعه‌شناختی میزان سواد رسانه‌ای شهروندان و عوامل مؤثر بر آن»، هفتمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
- شکرخواه، یونس. (1385). «سواد رسانه‌ای یک مقاله عقیده‌ای»، فصلنامه رسانه، تهران.
- صالحی‌امیری، رضا و جمعی از نویسندگان. (1387). «سواد رسانه‌ای»، پژوهشنامه مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، شماره 22.
- کاستلز، مانوئل. (1384). عصر اطلاعات؛ ظهور جامعه شبکه‌ای) جلد 1)، تدوین: پایا، علی. ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
- گیدنز، آنتونی. بردسال، کارن. (1389). جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاووشیان، تهران: نی.
- ملکی، امیر؛ حیدری، یحیی؛ حاجی‌مظفری، سارا. (1393). «بررسی رابطه وضعیت شهروندی و سواد رسانه‌ای در بین شهروندان زنجانی»، پژوهشنامه توسعه فرهنگی اجتماعی، سال اول، شماره اول، بهار و تابستان، ص 108-92.
- هابرماس، یورگن. (1383). دگرگونی ساختاری حوزه عمومی– کاوشی در باب جامعه بورژوایی، ترجمه جمال محمدی، تهران، افکار.
- یوسف‌پور، جعفر؛ حمیدی، طاهره. (1394). «حقوق شهروندی و آگاهی مردم از آن»،کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و زیرساخت‌های شهری، تبریز، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
- Atton, Chris. (2002).Alternative Media. London:Sage Publication. Available: emeraldinsight.com
- Bailey, Olga Guedes., Cammaerts, Bart., & Carpentier, Nico. (2008). Understanding Alternative Media. Berkshire: Open Universty press.
- Begum, Dilara. (2012). »Promoting Media and Information Literacy: A Case Study of Bangladesh Public Sector«. Paper presented at the International Conference on Media and Information Literacy for Knowledge Societies, Moscow, Russian Federation.
- Commission of the European communities. (2007). AEuropean approach to media literacy in the digital environment, Brusscles, annex B frameworl media literacy study.
- Habermas, Jurgen. (1970). Toward a Rational Society. Boston: Beacon Press.
- Habermas, Jurgen. (1984). The Theory of Communicative Action. Vol. 2, Lifeworld and System: A Critique of Functionalist Reason. Boston: Beacon Press.
- Habermas, Jurgen. ) 2002 ). Deliberative politics. Estlund: Blackwell.
- Hobbs Renee, Frost Richard. (2003). »Measuring the Acquisition of Media Literacy Skills«. Reading Research Quarterly.38(3), 330-355.
- Jacobson, Thomas., Culver Sherri H. (2012). »Media Literacy and its Method to Encourage Civic Engagement«. Information Systems Journal.XX(39): 73-80.
- Mahrer, Harald., Krimmer, Robert. ) 2005. (»Toward the enhancement of e-democracy: identifying the notion of the middleman paradox«. Information system journal. vol 15, 27-42.
- Marshall, Thomas Humphrey. (1950). Citizenship and Social Class. Cambridge: University Press.
- Anna. (2005). »Add a Dose of Media Literacy in The Media Diplomas Curriculum and Syllabus. «P:11www.esd.sp.edu
- Potter, W.James. (2005). Media Literacy. Sage Publications.
- Rodriguez, Clemencia. (2008). Citizen's Media. In W. Donsbach (Ed.), The International Encyclopedia of Communication (Vol. II). Malden, USA: Blachwell Publishing
- UNESCO. (2007). Global Framework on MIL Indicators Retrieved 01/08/2013, 2013, from http://www.unesco.org/new/en/communication-and information/mediadevelopment/media-literacy/global-framework-on-mil- indicators/
)