نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی.
چکیده
حقوق مالکیت ادبی و هنری (کپی‌رایت) در راستای حمایت از مؤلفان و هنرمندان از یک‌سو و حمایت از حقوق جامعه (منافع عمومی) از سویی دیگر، به مؤلفان و هنرمندان حقوق انحصاری اعطا می‌کند. مؤلف می‌تواند به استناد داشتن این حقوق در مدتی موقت، از تجاری‌سازی اثر خود کسب درآمد نموده (حق مادی) و نام خود را به‌عنوان پدیدآورنده برای همیشه در تاریخ و فرهنگ بشریت ثبت نماید. (حق معنوی). یکی از مصادیق حقوق جامعه، حق دسترسی به اطلاعات در راستای آموزش و ارتقای کیفیت زندگی است. در نگاه اول به نظر می‌رسد که کپی‌رایت و حق انحصاری مؤلف، محدودکنندۀ این حق جامعه باشد، اما با نگاهی به مبانی مالکیت فکری به‌طور عام و مالکیت ادبی و هنری به‌طور خاص و همچنین بررسی دقیق مقررات ملی و بین‌المللی چنین نتیجه می‌شود که نه‌تنها این حق انحصاری، تأمین‌کننده سلامت و اصالت اطلاعات و محصولات فرهنگی بوده و از این‌جهت با منافع جامعه همسو است، بلکه محدودیت‌ها و استثناهای وارد بر آن نیز مانع نقش محدودسازی کپی‌رایت در دسترسی عموم به اطلاعات می‌شود. علاوه بر این پیش‌بینی حق معنوی برای مؤلف، اصالت و سلامت اطلاعات را در پی داشته و موجب برخورداری جامعه از اطلاعات اصیل و با منبع و منشأ مشخص و معتبر می‌شود. در این خصوص مفاد ماده 19 لایحه حمایت از مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط و ماده‌های 2 و 2 مکرر کنوانسیون برن در دو سطح ملی و بین‌المللی قابل‌توجه است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Role of Copyright in Universal Access to Information; limitation or intactness
نویسنده [English]
- Mohammad Hadi Mirshamsi
Allameh Tabatabai University, Faculty of law and political sciences, Department of private and economic law
چکیده [English]
The Role of Copyright in Universal Access to Information; Lmitation or Intactness
Document Type: Research Paper
Author
Mohammad Hadi Mirshamsi
Allameh Tabataba’i University, Faculty of Law and Political Sciences, Department of Private and Economic Law
10.22054/nms.2020.56568.1077
Abstract
Copyright grants authors and artists, exclusive rights to protect authors and artists, on the one hand, and to protect community rights on the other hand. The author can, for a temporary period of time, earn from the commercialization of his work and register his name as the creator forever in the history and culture of humanity. National and international legislatives have provided these rights to authors in a way that prevents them from abusing this right and restricting the community's rights. One of the examples of community rights is the right of access to information. At first glance, copyright seems to limit this right of society, but in conclusion, with a look at the foundations of intellectual property, in general, and at the foundations of copyright, in particular, as well as careful scrutiny of national and international regulations, not only does this monopoly guarantee the intactness and originality of information and cultural materials, and is in line with the public interests, but also the limitations and exceptions to it impede the copyright restrictive role on the right of access to information. In addition, the prediction of the moral right of the author leads to originality and authenticity of information and enables the community to enjoy original and authentic information with a definite and certain source. In this respect, the provisions of Article 19 of the Bill on the Protection of Literary and Artistic Property and the Articles 2 and 2bis of the Berne Convention at national and international levels are significant.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Copyright
- Monopoly Access to Information
- Public Interests
- Originality of Information
- intactness of Information
- انصاری، باقر. (1386). «مفهوم، مبانی و لوازم آزادی اطلاعات»، نامه مفید. شماره 61: 158-137.
- حکمت نیا، محمود. (1391). فلسفه مالکیت فکری. قم: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
- زرکلام، ستار. (1388). حقوق مالکیت ادبی و هنری. تهران: انتشارات سمت، چاپ دوم.
- سلیمان دهکردی، الهام و افراسیابی، علی. (1394). «حق دسترسی آزاد به اطلاعات در نظام حقوقی و بین‌المللی»، مطالعات بین‌المللی پلیس. دوره 6، شماره 21: 100-75.
- صادقی، محسن. (1386). حمایت از حقوق مالکیت فکری در محیط اینترنتی، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ اول.
- طباطبائی مؤتمنی، منوچهر. (1390). آزادی‌های عمومی و حقوق بشر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
- میرشمسی، محمدهادی و مهدی برزی، فاطمه. (1395). «ممیزات حقوق مؤلف در فضای مجازی»، علوم خبری، سال پنجم، شماره 20: 46-11
- ویژه، محمدرضا. (1390). «تحلیلی بر قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در پرتوی اصول کلی حاکم بر دسترسی به اطلاعات»، پژوهش حقوق. دورۀ سیزدهم، شماره 35: 268-237.
- یوسفی، مهدی. (1389). حق آزادی بیان و مالکیت ادبی و هنری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
- Ficsor, Mihály. (2005). Copyright in the Digital Environment: The WIPO Copyright Treaty (WCT) and the WIPO Performances and Phonogram Treaty (WPPT). Geneva: Center for Information Technology and Intellectual Property (CITIP).
- Goldstein, Paul. (2001). International Copyright: Principles, Law and Practice. London: Oxford University
- Goldstein, Paul and Hugenholtz, Bernt. (2001). International Copyright, principles, law and practice. New York: Oxford university press.
- Groves, Peter J. (1997). Sourcebook on Intellectual Property Law, London: Gavendish Publishing Limited.
- Hirschler, Michael and Klehm, Michael and H. Poeppelmann, Benno and Konigs, Irene. (2015). Author’s right: A Manual for Journalists. London: The European Federation of Journalists.
- Chinni, Christine. (1992). “Droit D’auteur Versus the Economics of Copyright: Implications for American Law of Accession to the Berne Convention”, Western New England Law Review, Vol.14, No.2, P.145-174.
- Olwan, Rami. (2013). Intellectual Property and Development: Theory and Practice, London: Springer.
- (1978). Guide de la convention de Berne pour la protection des œuvres littéraires et artistiques (Acte de Paris, l97l). Genève : Organisation mondiale de la propriété intellectuelle.
- Pradhan, Pustun. (2011). “Author’s Right and Their Scope”, An Interdisciplinary Journal. 12, No.5, P.111-131.
- Tise, Ellen. (2015). “IFLA Imperatives: Expounding access to information”, IFLA Journal. Vol.37, No.2, P.158-161.
- Standler, Richard. (2016). "Work Made for Hire in Intellectual Copyright Law", Loyola of Los Angeles Entertainment Law Review. 30, No.11, P. 2-29.
- (1978). Guide to the Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works, Geneva: World Intellectual Property Organization.
- (2016). Understanding Copyright and Related Rights. Geneva: World Intellectual Property Organization.
- (2008). World Intellectual Property Handbook: Policy Law and Use. Geneva: World Intellectual Property Organization.
)