نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

عشق رمانتیک که محصول مدرن جهان غرب است، به‌تدریج وارد کشور ایران شده است و دغدغة کنونی و اصلی نسل جوان امروز شناخته می‌شود. یکی از مؤثرین عوامل تأثیرگذار بر اهمیت عشق بین نسل جوان امروزی، نوع کارتون‌های پخش‌شده در زمان کودکی آن‌هاست. کارتون‌ها یکی از برنامه‌های بسیار تأثیرگذار بر شکل‌دهی علایق، ارزش‌ها و الگوهای برتر در ذهن کودکان و در طول زندگی آن‌ها هستند؛ براین‌اساس، هدف از نگارش این مقاله، بازنمایی مفهوم عشق در کارتون‌های مورد علاقة دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بوده است. در این پژوهش پرسشنامه‌ای برای انتخاب کارتون‌ها به دانشجویان داده شد. پس از اینکه دو کارتون بابالنگ‌دراز و سیندرلا به‌عنوان کارتون‌های مورد علاقة دانشجویان مشخص شدند، با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا و نشانه‌شناسی جان فیسک تحلیل شدند. نتایج مهم پژوهش نشان داد که بازنمایی در این دو کارتون از نوع بازنمایی اجتماعی است. در این دو کارتون، مفهوم عشق محوریت اصلی داستان است. بازنمایی مفهوم عشق در این دو کارتون از نوع بازنمایی اجتماعی و به دو صورت «عشق در یک نگاه و لحظه» و «دوستی و شناخت تدریجی برای رسیدن به کمال عشق یعنی ازدواج» نشان داده شده است. از مهمترین مباحث مطرحشده در این دو کارتون، نقش حمایتگری و تمکن مالی یک پسر برای دختری است که در سـطح اجـتماعی و اقتصادی پایینتر از پسر قرار گرفته است و آن پسر بهعنوان فرشتة نجات و رهـایی دختر از مشکـلات و سختـیهای گذشته زندگی، بهطور برجسته به تصویر کشیده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Representation of the concept of love in the animations of Cinderella and Baba Lang Deraz Daraz

نویسندگان [English]

  • Majid Fouladiyan 1
  • Mahdiye Aziminia 2
  • Zeinab Fayaz Parsa 2

1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 Master of General Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Romantic love, a modern product of the Western world, has gradually entered Iran and is known as a major concern among students and the younger generation today. One of the most influential factors influencing the importance of love between today's young generation is the type of animation broadcast during their childhood. Animations are one of the most effective programs for shaping the best interests, values ​​and patterns in children's minds and throughout their lives. Therefore, the purpose of this article is to represent the concept of love in the favorite animations of Ferdowsi University undergraduate students; Thus, a questionnaire was given to select the animators and after reviewing the two animations, Babalang Daraz and Cinderella were identified as the favorite animations of the students. It was then analyzed using John Fisk's content analysis and semiotics approach. The important results of the research showed that the representation of love in these two animations has become the main focus of the story. Love is represented in two ways in one look and friendship and knowing each other to achieve the perfection of love, marriage. One of the most important issues raised in these two animations is the role of the boy's support and financial support for a girl at a lower social and economic level as the angel of salvation and liberation from the past problems and difficulties of life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation
  • love
  • enmity
  • Cinderella and longing
  • semiotics
منابع
آیزمن، لئاتریس. (1388). روان‌شناسی کاربردی رنگ‌ها. ترجمۀ روح اله زمزمه، تهران: انتشارات بیهق کتاب.
اجاق، سیده زهرا و واعظ، سپیده. (1396). «نقش سواد رسانه‌ای در حل تعارض‌ نقشی-هویتی کودکان (مورد مطالعه: مخاطبان کودک کارتون مرد عنکبوتی). مجله جهانی رسانه. دوره 12، شماره 1، 39-21.
احمدی‌پور، زهرا و رشیدی، یونس. (1397). «تحلیل ژئوپلیتیک: بازنمایی فضاهای ترس در سینما». فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک. سال 14، شماره 2، 55-21.
باقریان، عاطفه. (1392). پدیدارشناسی تجربه عشق. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
بهشتیان، محمد. (1395). «بررسی مقایسه‌ای ملاک‌های ازدواج (اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، ظاهری و دموگرافیک) زوج‌های در شرف ازدواج دوم با ملاک‌های آن‌ها در ازدواج اول»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال هفتم، شماره 2، 17-1.
جهانی دولت‌آباد، اسماعیل. (1397). «بررسی میزان انطباق واقعیتِ روابط زناشویی در ایران با مفهوم رابطه ناب گیدنز (مورد مطالعه: شهر تهران)»، مطالعات زن و خانواده. دوره ششم، شماره 2، 58-25.
حسن‌آبادی، حسین و مسعودی، شاهد. (1390). «عشق گمشده روان‌شناسان: تحلیلی از واکنش روان شناسان به مسئلۀ عشق در مراجعین و خود»، اولین همایش روان‌شناسی پویایی در ایران، تهران.
حنیفی، فریبا و گل‌محمدی، مهدیه. (1394). «بررسی و مقایسه معیارهای ازدواج دانشجویان دوره کارشناسی‌ارشد رشته‌های علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن»، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی. دوره 6، شماره 24، 108-87.
حیدری دهوئی، جلیل، ونکی، امیرسالار و محمدی، نوید. (1397). «ارائه رویکردی نوین به‌منظور تصمیم‌گیری در خصوص انتخاب همسر مناسب با بهره‌گیری از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی. سال هشتم، شماره دو، 184-167.
دربان، فاطمه، عظیمی رودکنار، فتحعلی، عظیمی رودکنار، سپیده و غفاری، فاطمه. (1396). «بررسی معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد»، فصلنامه سلامت و سالمندی خزر. جلد 2، شماره 1، 52-44.
راودار، اعظم و عاله‌پور، مانیا. (1395). «تحول بازنمایی دیگری در انیمیشن‌های برنده جایزه اسکار»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات. سال 17، شماره 36، 105-85.
رجبی، غلامرضا، ابراهیمی نوبندگانی، مریم و خسته‌مهر، رضا. (1390). «مقایسه و رتبه‌بندی همسرگزینی در بین گروهی از دانشجویان دختر و پسر ودانشجویان کرد، بختیاری و عرب دانشگاه چمران اهواز»، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد. دوره 3، شماره 4، 74-61.
زارعان، منصوره و عامری، پردیس. (1396). «تحولات خانواده و بازخوانی معنای عشق به‌منزله شورش در رهایی (با تأکید بر فیلم «صحنه‌هایی از یک ازدواج» ساخته اینگمار برگمان)، پژوهش‌نامه زنان، دوره 8، 95-69.
سلیمی‌ کوچی، ابراهیم و صادقی ‌قهساره، رضوان. (1395). «بازنمایی تغییر کلیشه‌های جنسیتی در پویانمایی باب‌اسفنجی و رابطه آن با لیبرالیسم فرهنگی و اقتصادی»، رسانه. سال 27، شماره 3، 156-133.
سهراب‌زاده، مهران و حمامی، عطیه. (1393). «برساخت اجتماعی عشق در تجربه زیسته زنان: بررسی کیفی مسائل و تبعات روابط عاشقانه دختران مجرد تهرانی»، زن در فرهنگ و هنر. دوره 6، شماره 4، 488-471.
شایگان‌فر، نادر، تورجی، قاسم و سجودی، فرزان. (1397). «واکاوی نحوه شکل‌گیری مفهوم «خود و دیگری» در کارتون بن تن با تکیه بر روش فنی (جان فیسک) و پنج سطحی (رولان بارت)»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی. دوره 25، شماره 94، 154-129.
شیخ‌مهدی، علی و فراس‌العضل، محمد. (1394). «بازنمایی شخصیت عربی کلیشه‌سازی شرق‌شناسی کارتون غربی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات. دوره 11، شماره 38، 34-11.
صادقی فسایی، سهیلا و شریفی ساعی، محمدحسین. (1390). «تقابل سنت و مدرنیته: کشمکشی گفتمانی در الگوهای بازنمایی (تحلیلی بر شیوه‌های بازنمایی روابط دختر و پسر در سریال‌های ایرانی)»، زن در فرهنگ و هنر. دوره 6، شماره 1، 118-95.
صادقی فسایی، سهیلا و شریفی ساعی، محمدحسین. (1391). «عشق و ضدعشق در سریال‌های ایرانی: تحلیل نشانه‌شناختی روابط عاشقانه و روابط مبتنی بر فریب در رسانه ملی»، ‎ فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی. دوره 19، شماره 71، 96-69.
صمدی، مهران و کرد، علی‌اکبر. (1395). «تحلیل نشانه‌شناختی ارزش‌های فرهنگی-اجتماعی کارتون‌های خارجی پخش‌شده از شبکه 5 سیما از سال 931384»، مطالعات جامعه‌شناسی. دوره 9، شماره 30، 123-95.
عظیمی، محمدحسن و شکرخواه، یونس. (1394). «کودک، رسانه و ارتباط متقابل»، علوم و فنون مدیریت اطلاعات. سال اول، شماره اول، 94-69.
غلامعلیئی، بهزاد، جمورپور، سمیه، سوری، اصغر، سهیلی‌زاد، مختار، خزایی، سلمان، نوریان، فاطمه و باقر، محمد. (1395). «معیارهای ازدواج در زوجین در شرف ازدواج مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره ازدواج شهرستان تویسرکان در سال 1394»، مجله علمی پژوهان. جلد 14، شماره 4، 47-38.
فرج‌نژاد، محمدحسین و مهدیان، حفیظه. (1393). «بررسی انتقادی کابالیسم در سینمای هالیوود (مطالعه موردی کارتون سینمایی ناین)»، معرفت فرهنگی اجتماعی. سال 5، شماره 4، 157-132.
فرقانی، محمدمهدی و محمدکمال، ستاره. (1396). «بازنمایی جنسیت در برنامه‌های تلویزیونی: مقایسۀ مجموعۀ نوروزی کلاه‌قرمزی و کارتون شش ابرقهرمان»، زن در فرهنگ و هنر. دوره 9، شماره 1، 48-27.
فروغی، یاسر و فروغی، سمیه. (1398). «بازنمایی جنسیت در انیمیشن‌های ایرانی (مطالعه موردی انیمیشن‌های مهارت‌های زندگی برای کودکان و بچه‌های ساختمان گل‌ها)»، زن در فرهنگ و هنر. دوره 11، شماره 1، 46-25.
فولادیان، مجید، دیاری، مرتضی و ظهوری، راضیه. (1397 الف). «روند تغییرات گذران اوقات فراغت در میان دانشجویان غیربومی دانشگاه فردوسی مشهد»، تحقیقات فرهنگی ایران. دوره 11، شماره 3، 28-1.
فولادیان، مجید، هاشمی، سیدضیاء و تیموری، محمود. (1397 ب). «تحلیل مقایسه‌ای معیارهای همسرگزینی در میان گروه‌های مختلف اجتماعی در جامعه معاصر ایران»، فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی‌معاصر. دوره 7، شماره 13، 122-91.
فیسک، جان. (1380). «فرهنگ تلویزیون»، ترجمۀ مژگان برومند. فصلنامه ارغنون. شماره ١٩، 142-125.
کلیج، لیلا و صنیعی، ماندانا. (1394). «بازنمایی ضد ارزش‌های اجتماعی در کارتون‌های شبکه پویا». دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، امارات متحده عربی، دبی.
 کنعانی، محمدامین، حمیدی‌فر، مهدی و محمدزاده، حمیده. (1395). «انتخاب همسر و معیارهای آن: مطالعه‌ای در بین مردان و زنان ازدواج‌کرده شهر رشت»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی. دوره 3، شماره 8، 256-229.
کنعانی، محمدامین و محمدزاده، حمیده. (1395). «تماس‌های شبکه‌ای و تجربه عشق سیّال: مطالعه کیفی دانشجویان دختر دانشگاه گیلان»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران. دوره 9، شماره 1، 147-115.
کوثری، مسعود و تفرشی، امیرعلی (1395). «تحلیل گفتمان شبکه کودک «جم جونیور» در نظم گفتمانی هویت مطلوب زنانه»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات. دوره 17، شماره 36، 84-53.
گیدنز، آنتونی. (1384). مدرنیته و هویت شخصی. ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
لوشر، ماکس. (1393). روان‌شناسی رنگ‌ها. ترجمه لیلا مهردادپی، تهران: انتشارات شباهنگ.
ملکیان، محمدامین، حسینی شکیب فاطمه و خلیلی، سارا. (1395). «من راوی؛ بررسی حالت‌های گوناگون من مؤلف در انیمیشن، با تکیه بر نظریه تحلیل رفتار متقابل اریک برن»، نامه هنرهای نمایشی و موسیقی. شماره 13، 109-93.
موسوی، سعیده‌سادات، احمدی زاویه، سیدسعید و حسنایی، محمدرضا. (1397). «بازنمایی مضامین مذهبی در کارتون با بررسی الگوهای به‌کار‌گرفته‌شده در آثار ژاپنی»، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای نمایشی و موسیقی. دوره 23، شماره 1، 12-1.
منصوری، حسین. (1397). «بررسـی عوامـل و مؤلفه‌های مؤثـر بر انتخاب همسـر با اسـتفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندشـاخصه (ام. ای. دی. ام.) (مورد مطالعه: دانشجویان دختر و پسر شهر بندرعباس)»، پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان. شماره 16، 107-91.
میرفردی، اصغر و رجایی، محمدصادق. (1392). «بررسی نقش خصوصیات ظاهری و باورهای اعتقادی بر همسان‌گزینی در انتخاب همسر (مطالعه موردی: دانشجویان مجرد دختر و پسر دانشگاه آزاد اسالمی واحد جهرم)»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده. سال 15، شماره 59، 161-159.
نادری، زینب، علوی، حمیدرضا و یاری دهنوی، مراد. (1396). «بازنمایی اتوپیا در کارتون‌های کودکانه با تأکید بر مفاهیم هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و ارزش‌شناسی»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی. سال 9، شماره 2، 96-79.
نولتینگ، یوهان و بلیتز، گئورک. (1385). کادربندی در عکاسی. ترجمه بهزاد موسوی امین. تهران: انتشارات اسلیمی.
هاشمی، سیدضیا، فولادیان، مجید و فاطمی امین، زینب. (1393). «بررسی تجربی دو نظریه رقیب همسرگزینی در ایران»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران. دوره 7، شماره 4، 157-187.
Bouko, Catherine, Calabrese, Laura. & Orphee De Clercq, Orphée. (2017). "Cartoons as Interdiscourse: A Quali-Quantitative Analysis of Social Representations Based on Collective Imagination in Cartoons Produced after The Charlie Hebdo Attack. Discourse", Context & Media. Volume 15, 24-33.
Campbell, Margaret C. Manning, Kenneth C. Leonard, Bridget. & Manning, Hannah. M. (2016). "Kids, Cartoons, and Cookies: Stereotype Priming Effects on Children's Food Consumption", Journal of Consumer Psychology. Volume 26, Issue 2, 257-264.
Carroll, Joseph. Gottschall, Jonathan. Johnson, John A. Kruger, D. J. (2012). Graphing Jane Austen: The Evolutionary Basis of Literary Meaning. Unied Kingom: Palgrave Macmillan.
Çelik, Berkay, & Kerim Gündoğdu (2016). "The Effect of Using Humor and Concept Cartoons in High School ICT Lesson on Students’ Achievement, Retention, Attitude And Anxiety", Computers & Education. Volume 103, 144-157.
Wyndol, Furman, & Rose, Amanda J. (2015) "Friendships, Romantic Relationships, and Other Dyadic Peer Relationships in Childhood and Adolescence: A Unified Relational Perspective ", In Richard M. Lerner, Willis F. Overton, Peter C. M. Molenaar (Eds.), Handbook of Child Psychology and Developmental Science (pp. 932-974). London: John Willey & Sons.
García, Herenia, & Encarnación Soriano. (2017). The Romantic Ideal of Men and Women Involved in the Relationship of Friends with Benefits. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Volume 237, 203-208.
Garza, Monica. (2019). Emotional Silence: Are Emotive Expressions of 3D Animated Female Characters Designed to Fit Stereotypes. Master’s thesis, Texas University.
Habib, Khaled. & Soliman, Tarek. (2015). "Cartoons’ Effect in Changing Children Mental Response and Behavior", Open Journal of Social Sciences. Volume 3, Issue 9, 248-264.
Juliyanti, N. Rahmat, A. & Riandi, R. (2019). "Pattern of Student Mental Representation When Faced Media Animation Video of Plant Transport and Its Relation with Mental Effort", Inernational Journal of Physics: Conference Series. Volume 1157, Issue 2، 22-98.
Karandashev, Victor. (2015). "A Cultural Perspective on Romantic Love", Online Readings in Psychology and Culture. Volume 5, Issue 4, 1-21.
Keys, Jobia. (2016). "Doc McStuffins and Dora the Explorer: Representations of Gender, Race, and Class in US Animation", Journal of Children and Media. Volume 10, Issue 3, 355-368.
Lee, Yu-Yun, Hong-Ren Chen, & Shu-Chen Chang. (2017). "Learning Effects of Iconic Representation Animation Teaching on the Mathematics Problem Solving Process", 10th International Conference on Ubi-media Computing and Workshops, Ubi-Media.
Martin, Rebecca. (2017). "Gender and Emotion Stereotypes In Children’s Television", Journal of Broadcasting & Electronic Media. Volume 61, Issue 3, 499-517.
Reznik, Gabriela. Massarani, Luisa. & Moreira, Ildeu de Castro. (2019). "How Does the Image of the Scientist Appear in Short Animation Films", História, Ciências, Saúde-Manguinhos. Volume 26, Issue 3, 753-777.
Wells, Eliza. (2015). "The Representation of Women and Gender in Warner Bros. Cartoons: A Performance of Satire, Audre Lorde Writing Prize".
Retrieved from:  https://digitalcommons.augustana.edu/wollstonecraftaward/3