نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری بازیابی اطلاعات دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل و مقایسه مفاهیم سواد رسانه ای و سواد رایانه ای بر اساس آثار نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش شناسی، توصیفی با رویکرد علم سنجی است که در آن از فنون تحلیل شبکه استفاده شده است. جامعه پژوهش تولیدات علمی مرتبط با موضوع سواد رسانه ای و سواد رایانه ای است.
یافته‌های بدست آمده حاکی از آن است که در حوزه سواد رسانه ای 1736 اثر و در حوزه سواد رایانه ای 772 اثر نمایه شده است. فدرو در حوزه سواد رسانه و گراسر آ سی بیشترین تولیدات را در حوزه سواد رایانه داشته اند. در میان کشورها، آمریکا در جایگاه اول در دو حوزه قرار گرفته است که در این میان ایران با 11 اثر در جایگاه 31 سواد رایانه و با 8 اثر در جایگاه 19 سواد رسانه قرار گرفته است. واژگان آثار سواد رسانه 9 خوشه و آثار سواد رایانه 6 خوشه را تشکیل دادند. 327 کلیدواژه مشترک در خوشه های موضوعی این دو حوزه وجود دارد که سبب تنها 19 درصد میزان تشابه میان دوحوزه است. همچنین توجه به حوزه سواد رسانه و سواد رایانه به‌عنوان یکی از مولفه‌های جامعه در رشد و ارتقای افراد می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد. در تحلیل‌ها و نتایج پژوهش حاضر پیشنهاداتی برای مدیران و سیاست مداران ارائه گردید تا موضوعات این حوزه بهتر روشن شود و به شکل بهتری برای توسعه آن سرمایه گذاری شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compare concepts of media literacy and computer literacy in Web of Science

نویسندگان [English]

  • Razieh farshid 1
  • faezehsadat bahrololoumi tabatabai 1
  • nosrat riahinia 2

1 Ph.D. Student in Retrieval Information and Knowledge, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 Professor of Information Science, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University

چکیده [English]

The purpose of this study is to analyze and compare the concepts of media literacy and computer literacy based on the works indexed in the Web of Science .
The present study is applied in terms of purpose and descriptive in terms of methodology with a scientometric approach in which network analysis techniques have been used. The research community of scientific products is related to the subject of media literacy and computer literacy.
Findings indicate that 1736 works have been indexed in the field of media literacy and 772 works in the field of computer literacy. Fedro in the field of media literacy and Grasser AC have the most products in the field of computer literacy. Among the countries, the United States is in the first place in two areas, among which Iran with 11 works is in the position of 31 computer literacy and with 8 works is in the position of 19 media literacy. The co-occurence of media literacy works was 9 clusters and computer literacy works were 6 clusters. There are 327 common keywords in the thematic clusters of these two domains. Also, paying attention to the field of media literacy and computer literacy as one of the components of society can play an important role in the growth and promotion of individuals. In the analysis and results of the present study, suggestions were made for managers and politicians to better clarify the issues in this area and to invest better in its development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • media literacy
  • computer literacy
  • scientometrics
  • co-occurence
  • knowledge map
  • social network analysis
آزادی، محمدحسین، ساعی، محمدحسین و البرزی دعوتی، هادی. (1398). تفاوتهای «خبر جعلی» و    «شایعه» از منظر اسناد علمی، کارشناسان و نظریه پردازان ژورنالیسم، خبر و علوم ارتباطات. فصلنامه علمی مطالعات میان‌رشته‌ای ارتباطات و رسانه, 2(3), 11-36.
اسمعیلی، امیر،  رحیمی، صالح و مرادی، محمود. (1398). رابطه میان سواد اطلاعاتی و توانایی کاربران کتابخانه ها در تشخیص اخبار جعلی براساس مؤلفه های اطلاع نگاشت ایفلا. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات), 30(1 (پیاپی 117) ), 8-28.
باب الحوائجی، فهیمه، زارعی، فاطمه، نشاط، نرگسو حریری، نجلا.(1393). »نقشه دانش علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس مقوله بندی موضوعی اصلی و فرعی«. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 21 (13)، 1- 24.
بصیریان، رضا و بصیریان، حسین(1385). »درآمدی به سواد رسانه ای و تفکر انتقادی«. رسانه، 68: 33-50
بیگدلو، اسماعیل و مکی زاده، فاطمه(1397). »تحقیقات جهانی در زمینه سواد رسانه ای: تحلیل کتاب سنجی«. دومین همایش بین المللی سواد رسانه ای و اطلاعاتی با وضوع خانواده، تهران.
پاسیار، پریسا(۱۳۸۵). جایگاه کتابداران و اطلاع رسانان در تبیین و توسعه سواد رسانه ای. همایش مبانی حرفه کتابداری و اطلاع رسانی در کنفرانس ایران: اولین همایش کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
جنوی، المیرا و عبدی، ساجده(1399). »تحلیل علم­سنجی تولیدات علمی حوزه سواد رسانه­ای و سواد اطلاعاتی«. مجله علم سنجی کاسپین. 8(1):10-21
حسینی پاکدهی، علیرضا و شبیری، حسنیه السادات(1396). »آموزش سواد رسانه ای در فضای مجازی(مقایسه وب سایت مدیا اسمارتی کانادا و وب سایت سواد رسانه ای ایران) «. فصلنامه مطالعات رسانه های نوین، سال سوم، شماره 9، 31-76.
دانای طوسی، مریم، و کیامنش، علیرضا (1388). »رویکردهای نظری زیربنای تعریف سواد: شواهدی از برنامه درسی کشورهای آمریکا, کانادا, انگلستان, سنگاپور, سنگال, اندونزی و ایران«. نوآوری های آموزشی, 8(31), 75-100.
زارعی، جواد، رخ افروز، داریوش و دیانت، مهین.(1391). »بررسی سواد رایانه ای دانشجویان دوره دکترای عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز (سال تحصیلی 88-89) «. مدیریت سلامت، 15 (47)، 76-67.
سهیلی، فرامرز، خاصه، علی اکبر و کرانیان، پریوش.(1398). »ترسیم ساختار فکری حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی ایران بر اساس تحلیل هم رخدادی واژگان«. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات. ۱۳۹۸; ۳۴ (۴) :۱۹۰۵-۱۹۳۸
سهیلی، فرامرز، شعبانی، علی و خاصه، علی اکبر. (1394). »ساختار فکری دانش در حوزه رفتار اطلاعاتی: مطالعه هم واژگانی«. فصلنامه مدیریت و پردازش اطلاعات، 30 (2)، 396- 373.
عزیزی، زهره، مرادی، محمود. (1400). بررسی نقش سواد رسانه‌ای درتوانایی تشخیص اخبار جعلی کتابداران کتابخانه‌های عمومی. علوم و فنون مدیریت اطلاعات. زود آیند
قنبری باغستان، عباس(1398). »سواد رسانه ای: یک فراتحلیل علم شناسانه از اسناد و تولیدات علمی(2019-1970) «. مجله جهانی رسانه، دوره 14، شماره 1، 75-93.
سلطانی فر، محمد، سلیمی، مریم و فلسفی، غلامرضا.(1396). اخبار جعلی و مهارتهای مقابله با آن.  فصلنامه رسانه، 3(28 )، 43-69
 .‏