نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم‌اجتماعی، دانشکده ادبیات‌و‌علوم‌انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه علوم‌اجتماعی، دانشکده ادبیات‌و‌علوم‌انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناسی ارشد مطالعات راهبردی فرهنگ، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

فناوری‌های ارتباطی به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی در عصر حاضر تبدیل‌شده‌اند. در میان این، موبایل (تلفن همراه هوشمند) تأثیرات مهمی بر زندگی فردی و اجتماعی جوانان به‌ویژه دانشجویان گذاشته است. هدف از پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد کیفی توصیف معنای کاربران از موبایل بر اساس تجربه استفاده از این وسیله است. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش 15 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان بودند که از طریق نمونه‌گیری هدفمند برای مصاحبه انتخاب شدند. بر اساس تحلیل مصاحبه‌ها، دو مقولة اصلی («سوژگی متقابل» و «پارادوکس موبایل») و پنج مقوله فرعی («تشخص بخشی به موبایل»، «شکل‌گیری خود مجازی»، «بی موبایل هراسی»، «فرصت سازی موبایل» و «فرصت سوزی موبایل») در ارتباط با تجارب دانشجویان از موبایل شناسایی شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که تلقی و فهم دانشجویان دختر از موبایل به‌واسطه گسترش شبکه‌های اجتماعی مجازی نظیر اینستاگرام فراتر از یک وسیله صرفاً ارتباطی است. کاربران با برقراری ارتباطی دوسویه با موبایل از امکانات آن برای بازتعریف هویت خود در فضای مجازی استفاده کرده و گاهی هویت مجازی را بر خود واقعی‌شان ترجیح می‌دهند. جذابیت‌های و استفاده افراط گونه از آن علاوه بر ایجاد وابستگی موجب شده تا این وسیله جانشین ارتباطات چهره به چهره شود. دراین‌بین کاربران با شخصیت دادن به موبایل و ارائه تعریفی انسان گونه از آن در ذهن خود سعی در توجیه این وابستگی داشتند. درنهایت از منظر تجارب دانشجویان، موبایل و شبکه‌های اجتماعی ذیل آن نظیر اینستاگرام علاوه بر ایجاد فرصت‌ها و ظرفیت‌های گوناگون، دلالت‌های منفی زیادی را نیز به همراه دارد، این تناقضات باعث شده تا تصویری دوگانه و پارادوکسیکال از موبایل در ذهن کاربران نقش ببندد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Qualitative interpretation of the meaning of mobile phone in the life of female students of University of Isfahan

نویسندگان [English]

  • Reza Hemmati 1
  • Ehsan Aqababaee 2
  • Faegheh Esmaeeli 3

1 Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Department of Social Tolerance, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Iran

3 Department of Social sciences, Faculty of literature and Humanities, University of isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Communication technologies have become an integral part of life today. Among these, mobile phones have had a significant impact on the personal and social lives of young people, especially university students. The purpose of this study is to describe the meaning of mobile from the perspective of users' experiences based on an interpretive research method. Participants in this study were 15 female students of the University of Isfahan who were selected for an interview through purposive sampling. Based on the analysis of the interviews, two main categories (reciprocal subjectivity and mobile paradox) and five sub-categories (mobile identification, the birth of virtual-self, non-mobile phobia, creating opportunities, and constraining opportunities) were identified in students' experiences of mobile. Findings showed that the understandings of female students of mobile are more than just a means of communication. By establishing two-way communication with mobile, users use its facilities to redefine their identity in cyberspace and sometimes prefer virtual identity over their real self. The attractiveness of mobile and its overuse, in addition to creating dependence on mobile, has made this device a substitute for face-to-face communication. Meanwhile, users tried to justify their dependence by giving a personality to the mobile phone and having a human-like definition of it in their minds. Finally, from the perspective of students' experiences, mobile, in addition to creating various opportunities and capacities, also has many negative implications. These contradictions have caused a dual and paradoxical image of mobile in the minds of users.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smartphone
  • Instagram
  • Virtual Social Networks
  • Interpretive Research Methods
  • Mutual Subjectivity
  • Mobile Paradox
ابراهیم پور، مهناز. (1393). «نقش فضای مجازی در ساخت اجتماعی واقعیت؛ وایبر». فصلنامه تخصصی فرهنگ مردم ایران، شماره 38 و 39. صص 102-79.
افشار کهن، جواد؛ زمانی زهرا. (1388). «جوانان و شکاف دیجیتالی: با تاکید بر جوانان 15 تا 29 ساله شهر همدان در سال 1388»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 16. صص 116-102.
بهمنی، مهرزاد؛ شکیبا، عباس. (1394). «سبک‌های نوین ارتباطات انسانی در فضای مجازی؛ فرصت‌ها و تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی موبایلی». مجله مطالعات رسانه‌های نوین، سال اول، شماره 2. صص 140-119.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ کوثری، مسعود؛ خیرخواه، طاهره. (1391). «تلفن همراه و کارکردهای آن برای کاربران ایرانی با تأکید بر تفاوت‌های جنسیتی». فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی. دوره اول شماره 2. صص 54-23.
حریری، نجلا. (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
حسنی، حسین؛ کلانتری، عبدالحسین. (1396). «تحلیل پدیدار شناختی تجربه زیسته کاربران شبکه اجتماعی تصویری اینستاگرام در ایران». مطالعات فرهنگ-ارتباطات. سال هجدهم، شماره 40. صص 63-33.
ذکایی، محمد سعید؛ نزاکتی، فرزانه. (1397). «سبک زندگی موبیتال در جامعه دانشجویی: فهم تجربه زیسته دانشجویان دانشگاه‌های علامه طباطبائی و صنعتی شریف»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال چهارم، شماره 16، زمستان 1. صص 74-41.
ذکایی، محمد سعید؛ وحید؛ ولی زاده. (1388). «فرهنگ جوانان و تلفن همراه». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره 7. صص 152-119.
رحیمی، بابک؛ کرمانی، حسین؛ علی، حسینی زهره؛ مشکینی، محمدمهدی. (1395). «رابطه استفاده از تلفن همراه هوشمند و شکاف دیجیتالی در شهر تهران». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال دوم، شماره 7، پاییز 13. صص 118-85.
روشندل اربطانی، طاهر؛ کاظمی، حسین؛ حاج اسماعیلی، فهیمه. (1393). «عوامل تعیین‌کننده شکاف دیجیتالی (مطالعه موردی: شهروندان شهر رفسنجان)»، فصلنامه مدیریت دولتی، شماره 20. صص 703-681
صحبایی، فائزه؛ شکری، سحر؛ دائمی، محمد؛ پورزادی، محمد. (1395) «الگوی استفاده از تلفن همراه و ارتباط آن با وضعیت روانی دانشجویان دانشگاه‌های تهران». مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران. ۱۳۹۵; ۳۴ (۳). صص 240-233.
فرقانی، محمدمهدی؛ بدیعی، بهار. (1394). «فرایند اهلی سازی تکنولوژی رسانه‌ای: تجربه زیسته جوانان ایرانی در پذیرش تلفن همراه هوشمند». مجله مطالعات رسانه‌های نوین، سال اول، شماره 4. صص 178-133.
کوثری، مسعود؛ خیرخواه، طاهره. (1387). «تحلیل محتوای پیام‌های کوتاه دانشجویان دانشگاه تهران». مجله تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 2. صص 78-57.
کوثری، مسعود؛ جوادی یگانه، محمدرضا؛ خیرخواه، طاهره. (1391) «تلفن همراه و تأثیر آن در ارتباطات میان فردی جوانان دانشجو (مطالعه دانشجویان دانشگاه‌های تهران)»، مطالعات بین‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ (رسانه و فرهنگ)، دوره 2، شماره 1. صص 28-1.
عابدینی، یاسمین و زمانی، بی‌بی عشرت (1391) «بررسی انگیزه، میزان و نوع استفاده از تلفن همراه در دانشجویان». روانشناسی معاصر، 7 (2): 86-73.
مختاری، مریم؛ ملک احمدی، حکیمه. (1396). «پدیدارشناسی تجربه کاربران از موبایلی شدن روابط». فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دوره نهم، شماره 2. صص 124-101
موسوی، کمال‌الدین. (1390). «بررسی نگرش به تلفن همراه در بانوان ساکن تهران (1388)». مجله مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره 29. صص 109-85.
مهدی زاده، شراره؛ خیلا، زهرا. (1392). «تلفن همراه، روابط اجتماعی». مجله مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 32. صص 117-99.
منطقی، مرتضی (1389) «بررسی چگونگی کاربری دختران و پسران دانشجو از امکانات جانبی تلفن همراه». فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال اول، شماره دوم. صص 128-95
هاشمی، شهناز. (1393) «واکاوی نقش تلفن همراه در تعاملات میان فردی و اجتماعی جوانان». مجله رسانه، شماره 94. صص 118-103.
همتی، رضا. (1397). مقدمه‌ای بر مطالعات علم. پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی وزارت عتف.
Reference
Ahmed, I., & Qazi, T. F. (2011). "Mobile phone adoption & consumption patterns of university students in Pakistan. " International Journal of Business and Social Science, 2(9).
Bellina, L., Missoni, E. (2009). "Mobile cell-phones (M-phones) in Telemicroscopy: Increasing Connectivity of Isolated Laboratories. " Diagnostic Pathology, (19).
Chuma, W. (2014). "The social meanings of mobile phones among South Africa’s ‘digital natives’: a case study. " Media, Culture & Society, 36(3), 398-408.
Donner, J., Gitau, S., & Marsden, G. (2011). "Exploring mobile-only Internet use: Results of a training study in urban South Africa. " International Journal of Communication, 5, 574–597. Retrieved from http://ijoc.org/ojs/index.php/ijoc/article/view/750/543
Drago, E. (2015) "The Effect of Technology on Face-to-Face Communication". The Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, Vol. 6, No. 1.
Fortunati, L. (2001) "The Mobile Phone: An Identity the move". Personal and Ubiquitous Computing.585-598.
Geser, H (2004), "Towards a Sociological Theory of the Mobile Phone, Online Publication, Sociology of Mobile Phone". http://socio.ch/mobile/t_geser1.htm
Goggin, G. (2006). Cell phone culture: Mobile technology in everyday life. Routledge.
Goggin, G., & Crawford, K. (2011). "Moveable Types: Youth and the Emergence of Mobile Social Media in Australia". Media Asia Journal, 37 (4). http://www.cs.colorado.edu/%7Eplalen/Papers/cscwPalen.pdf
Good, B., & Mishna, F. (2019). "Double-edged sword" of Digital Media Use among Youth in Residential Treatment: Perspectives of Service Providers. Residential Treatment for Children & Youth, 1-25.
Haddon, L. (2003). "Domestication of Mobile Telephony. In J. Katz (Ed.), Machines that become us: The social context of personal communication" (pp. 43-56). New Brunswick, NJ: Transaction.
Hulme, M. and Peters S. (2001), "Me, my phone and I: the role of the mobile phone, "Retereved from: http://www.cs.colorado.edu/~ palen/chi_workshop/papers/HulmePeters.pdf (accessed 21 November 2004).
Igbal, Z. (2010). "Gender differences in mobile phone use: What communication motives does it gratify? " European Journal of Scientific Research, 46, 510-522.
Katz, James E.; Aakhus, Mark A. (2002). "Conclusion: Making meaning of mobiles – a theory of Apparatgeist". Perpetual Contact. pp. 301–318.
Misra, M., Cheng, L., Genevie, J. and Yuan, M. (2014). The iPhone Effect: The Quality of In-Person Social Interactions in the Presence of Mobile Devices, Sage Publications.
Oksman, V. and Turtiainen, J. (2004). Mobile communication as a social stage: Meanings of mobile communication in everyday life among teenagers in Finland, New Media and Society, Sage Publications.
Pain, R., Grandy, S., Gil sally, Towner, Elizabeth et al (2005). "So long as I talk my mobile, mobile phones, urban life and goergraphies of young people safety," . International journal of urban and regional research.
Rogers, E.M. (2003). Diffusion of innovations (5th ed.). New York, NY: Free Press.
Singleton, C. and Green, E. E. (2007) "Mobile selves: gender, ethnicity and mobile phones in the everyday lives of young Pakistani-British women and men", Information Communication & Society, 10 (4), pp. 506-526.
Smith, J. (1992). "Interpretive inquiry: A practical and moral activity". Theory into Practice, No 31.
Steenson, M., & Donner, J. (2009). "Beyond the personal and private: Modes of mobile phone sharing in urban India. " The reconstruction of space and time: Mobile communication practices, 1, 231-250.
Trouch, A. (2004). "Exploring the implications for Social identity of the New Sociology of the Mobile phone-uk": Centre for the study of mobile technology and culture.
Walsh, Shari P., White, Katherine M. and Young, Ross McD. (2009) "The phone connection: A qualitative exploration of how belongingness and social identification relate to mobile phone use amongst Australian youth "Journal of Community & Applied Social Psychology, 19 (3). pp. 225-240.
Wei, R. (2006). "Lifestyles and new media: Adoption and use of wireless communication technologies in China. "New Media & Society, 8(6), 991–1008.