نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت رسانه، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

2 استادیار گروه مدیریت رسانه، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

چکیده

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که جوامع امروزی با آن مواجه‌اند، هویت اجتماعی است که با ورود شبکه‌های مجازی دچار تغییر و تحولات عمده شده است. جهان مجازی با خصیصه‌هایی مثل بی‌مکانی، فرازمانی، تکثر، سهولت دسترسی، هم‌زمانی و ... به‌طور نسبی از جهان واقعی جدا می‌شود. عامل بنیادین در شکل‌گیری هویت‌های اجتماعی تعاملات انسانی است. درواقع فرد هنگامی‌که به تعامل با فرد دیگری می‌پردازد هویت خویشتن را به‌عنوان یک عضو جامعه پیدا می‌کند. هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می‌شود. در جامعه ایران، هویت‌ها شکلی سیال و متغیر یافته‌اند. به‌تدریج هویت‌های سنتی مورد پرسش قرارگرفته و هویت‌های جدیدی سر برآورده است که از یکپارچگی و ثبات پیشین برخوردار نیستند. یکی از منابع مهم تغییر هویت‌ها در جامعه امروزی، ازجمله در عرصه زندگی زنان، رسانه‌های جمعی هستند. استفاده از وسایل ارتباطی شامل آفرینش انواع جدید روابط اجتماعی و راه‌های تازه رابطه خود با دیگران است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر به بررسی بازتعریف هویت اجتماعی زنان تهرانی در فضای اجتماعی می‌پردازد. روش پژوهش کمی بوده و داده‌های موردنیاز با استفاده از یک پرسشنامه محقق‌ساخته گردآوری شده است. نتایج نشان می‌دهد که تمامی ابعاد هویت اجتماعی زنان تهرانی (خانوادگی، ملی، قومی و مذهبی) تضعیف‌شده است. بعلاوه نتایج بیانگر آن است بیشترین تغییر در هویت دینی زنان شهر تهران مشاهده می‌شود. همچنین تمامی فرضیه‌هایی که بیانگر ارتباط معنادار بین شبکه‌های و ابعاد مختلف هویت اجتماعی است تأیید شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling the impact of social media on the representation of Iranian-Islamic women's identity

نویسندگان [English]

  • behnaz rahbarmehrpo 1
  • ehtesham Rashidi 2
  • Abolfazl Danaei 2

1 PhD Student in Media Management, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Media Management, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran.

چکیده [English]

One of the most fundamental issues facing today's societies is the social identity that has undergone major changes with the advent of virtual networks. The virtual world is relatively separated from the real world with features such as inability, transcendence, multiplicity, accessibility, synchronization, and so on. Fundamental to the formation of social identities is human interaction. In fact, when one interacts with another, one finds his/her identity as a member of society. Identity is defined in the context of social interaction. In Iranian society, identities have become fluid and changeable. Traditional identities are gradually being questioned and new identities emerging that do not have previous integration and stability. Mass media is one of the most important sources of identity change in today's society, including in the area of women's lives. The research method was quantitative and data were collected using a researcher-made questionnaire. The statistical population of this study is women in Tehran. The results show that all aspects of Tehranian women's social identity (family, national, ethnic, and religious) are weakened.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mobile social networks
  • women's identity
  • family
  • national
  • ethnic
  • religious
احمدی، ثریا؛ عقیلی، سیدوحید و مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1394). «تحلیل نشانه‌شناختی هویت جنسی در تلویزیون»، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره 7، شماره 1.
بروجردی، مهدخت و صدیق، امیرسعید. (1396). «تأثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی در ایران»، مطالعات رسانه‌های نوین، شماره 12.
پاستر، مارک. (۱۳۷۷). عصر دوم رسانه‌ها، ترجمه غلامحسین صالحیار، تهران: موسسه ایران.
تاجیک، محمدرضا. (۱۳۸۷). «رسانه و بحران در عصر فراواقعیت (با تأکید بر بحران هویت)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 4 (1).
حیدری، حسین و شاوردی، تهمینه. (1392). «شبکه‌های اجتماعی مجازی و قومیت؛ فرصت‌ها و تهدیدهای پیش رو»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال بیستم، شماره 4.
خانیکی، هادی. (1376). «فرهنگ جمعی و رسانه‌های نو»، در رسانه‌ها و فرهنگ (مجموعه مقالات)، ج 2، تهران: سروش
داوری، علی و رضازاده، آرش. (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، تهران: جهاد دانشگاهی.
راودراد، اعظم. (1384). «مسائل اجتماعی زنان در اینترنت»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 2 و 3.
سیدامامی، کاووس. (1387). «ادراک گروه‌های قومی از تصاویر رسانه‌های خود»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره (4)1.
سیف‌پور، رضا. (1392). «زندگی دوم در فضای مجازی، تغییر در سبک زندگی جوانان»، فصلنامه فرهنگ و هنر، شماره 21.
صبوری خسروشاهی، حبیب و آذرگون، نسرین. (1392). «تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی)». مطالعات رسانه. سال هشتم، شماره 21.
عزیزی، فرید؛ اتابک، محمد و افخمی، حسینعلی. (1397). «بازی‌های رایانه‌ای و بازنمایی زنان؛ تحلیل نشانه‌شناختی مجموعه بازی السا»، مطالعات رسانه‌های نوین، شماره 14.
فرقانی، محمدمهدی و بدیعی، بهار. (1394). «فرآیند اهلی‌سازی تکنولوژی رسانه‌ای: تجربه زیسته جوانان ایرانی در پذیرش تلفن همراه هوشمند»، مطالعات رسانه‌های نوین، شماره 14.
قاسمی، وحید، عدلی‌پور، صمد و برندگی، بدری. (1393). «رابطه استفاده از شبکه اجتماعی فیس‌بوک با تصور بدن در میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان»، مطالعات اجتماعی-روانشناختی زنان، دوره 12، شماره 3، صص 61-92.
کیانپور، مسعود، عدلی‌پور، صمد و کیخانی، الهام. (1392). «تبیین جامعه‌شناختی تأثیر شبکه اجتماعی فیس‌بوک بر هویت قومی کاربران ترک در ایران»، نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، شماره 52.
کیانپور، مسعود، عدلی‌پور، صمد و ملک‌احمدی، حکیمه. (1393). «تعامل فیس‌بوک و تأثیر آن بر هویت مدرن جوانان شهر اصفهان»، مجله جهانی رسانه، دوره 9، شماره 2.
کیهان، امیر؛ فرقانی، محمدمهدی و مظفری، افسانه. (1398). «نقش شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بازتولید هویت قومی دانشجویان کرد دانشگاه‌های تهران»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 5، شماره 18.
گل‌محمدی، احمد. (1381). جهانی‌شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی. (1387). تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر تجدد)، ترجمه ناصر موفقان، تهران: نشر نی.
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم. (1393). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزیی به کمک نرم افزار Smart PLS، تهران: نشر مهربان.
محکم‌کار، ایمان و حلاج، محمدمهدی. (1393). «فضای مجازی، ابعاد، ویژگی‌ها و کارکردهای آن در عرصه هویت، با محوریت شبکه‌های اجتماعی مجازی»، نشریه معرفت، سال بیست و سوم، شماره 201، صص 63.
مک‌دانل، دایان. (1382). مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان. ترجمه حسنعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان‌وار.
نژاداصغری، زکیه. (1395). «بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی تلگرام بر تغییر هویت دینی کاربران». همایش زنان، خانواده در شبکه‌های اجتماعی مجازی، انجمن ایرانی مطالعات زنان، تهران.
وارد، گلن. (1387). پست مدرنیسم، ترجمه فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: نشر ماهی.
Reference
Boyd, Danah. & Ellison, Nicole. (2007). “Social network sites: definition, history, and scholarship”, Journal of Computer Mediated Communication, 13(1): 210-230
Edward, John. (2005). "Outing PlanetOut: surveillance, gay marketing and internet affinity portals", New Media & Society, October 2005; vol. 7, 5: pp. 663-683.
Elias, Nelly and Lemish, Dafna. (2009). Spinning the web of identity: the roles of the internet in the lives of immigrant adolescents, New Media & Society, June 2009 vol. 11 no. 4 533-551
Fornell, Claes. & Larcker, David. (1981). “Evaluating Structural Equationmodeling with Unobserved Variables and Measurement Error”; Journal of Marking Research, Vol.18, No.1, pp.39-50.
Howard, Judith. (2000). “Social Psychology of Identities,” Annual Review of Sociology 26: 367–93
Hulland, John. (1999). "Use of partial least squres in stratgic management research: a review of four recent studies".stratgic management journal, 3(5). 195-20.
Roy, Debjani. (2014). “Social Media and Gender Identity”, International Journal of Multidisciplinary, Research in Social & Manegement Sciencs, ISSN: 2320-8236 Vol. 2, ISSUE: 3.
Schifrin, Leonard. (1989). “Youth as a new Element in the Evoluation of Socity”, In Yedla Simhadri (Ed), Development of Emerging World Youth, Delhi: Mittal Publication.
Sihvonen, Jenniina. (2015). “Media Consumption and the Identity Projects of the Young”, Journal Citation Reports, vol. 23 no. 2 171-189.