نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی از دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ایلام، ایران

2 گروه روانشناسی، واحد بندر دیلم، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر دیلم، ایران

چکیده

تأثیرات مطلوب و یا آسیب‌زای فضای مجازی بر بخش‌های مختلف زندگی خاصه در ساحت تحصیلی و درسی همواره محل بحث بوده است. در همین راستا، هدف اصلی پژوهش حاضر پرداختن به تأثیر سبک زندگی مجازی محور بر درگیری تحصیلی دانش‌آموزان بود. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان متوسطه (اول و دوم) شهرستان دهلران در سال تحصیلی 98-1397 بود که از میان آن‌ها با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای 360 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. همچنین ابزار تحقیق شامل پرسشنامه‌های استاندارد درگیری تحصیلی ریو (2013) و طاهری (1393) بودند که پایایی آن (با آلفای کرونباخ) 88/0 حاصل شد. نتایج همبستگی بین سبک زندگی مجازی محور و درگیری تحصیلی نشان داد رابطه معنادار ولی منفی بین آن‌ها وجود دارد (001/0 ≥p، 39/0=r). تحلیل نتایج معادلات ساختاری با نرم‌افزار آیموس (Amos) نیز حاکی از این بود که متغیر سبک زندگی مجازی محور با ابعاد شش‌گانه آن (کسب دانش، ارتباط، هویت، خدمات، کسب لذت و بعد پیامدی) قادر به پیش‌بینی 51/0 (51/0= R2) واریانس متغیر درگیری تحصیلی است. ضریب بتا و سطح معناداری این رابطه نیز به ترتیب (53/0- =β، 001/0 ≥p) است. نتایج تحقیق نشان داد سبک زندگی مجازی محور بر روی امورات تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر منفی دارد. ازاین‌رو باید نسبت به اصلاح این سبک زندگی با رویکرد حداکثر سود و حداقل ضرر بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Lifestyle Influenced by Cyberspace on Academic Engagement of High School Students

نویسندگان [English]

  • hasan momeni 1
  • Marjan Albehbahani 2

1 Master of Social Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Departmet of psychology, Bandar Deylam Branch, Islamic Azad university, Bandar Deylam, iran

چکیده [English]

The desirable and harmful effects of cyberspace on different aspects of life especially education and schooling have always been a subject of debate. Thus, the main purpose of the study was to investigate the effect of lifestyle influenced by cyberspace on academic engagement of students. The statistical population consisted of high school students (junior and senior) of the city of Dehloran (Ilam Province, Iran) in the academic year 2018-19., 360 of whom were selected as the sample through cluster random sampling. The necessary data were collected by two standard questionnaires, i.e., Reev’s (2013) student engagement questionnaire and Taheri’s (2014) questionnaire. Cronbach’s alpha was used to measure the reliability of both questionnaires (α = 0.88). The correlation coefficients showed that there is a significant negative relationship between lifestyle influenced by cyberspace and academic engagement (r=-0.39, p≤0.001). Analysis of structural equation modeling (SEM) with AMOS also indicated that the lifestyle influenced by cyberspace variable and its six dimensions (knowledge acquisition, communication, identity, services, enjoyment seeking, and outcome) were able to predict 51% (R2=0.51) of the variance in the academic engagement variable (β= -0.53 and p≤0.00). The results showed that lifestyle influenced by cyberspace had a negative effect on academic performance of students. Therefore, it was concluded that such lifestyle needs to be modified with a view to attain maximum benefits and minimum costs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cyberspace
  • Lifestyle
  • Academic Engagement
  • Students
منابع
ادیبی، حسین، انصاری، عبدالمعبود. (1383). نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران، نشر دانژه.
امامی‌ریزی، کبری. (1395). تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان، مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(3)، 213-206.
بحری، سیده لیلا، یوسفی، فریده. (1393). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه درگیری رفتاری و عاطفی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 6(1)، 21-45.
تمنایی‌فر، محمدرضا، صدیقی ارفعی، فریبرز، گندمی، زینب. (1392). رابطه میزان استفاده از اینترنت با پیشرفت تحصیلی، دانش آموزان دبیرستانی کاشان، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین 17(2)، 82-77.
حجازی، الهه، نامداری، وحیده، قاسمی، مجید، مقدم‌زاده، علی. (1348). طراحی و ساخت ابزار میزان و نگرش به استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بررسی رابطة آن با عملکرد تحصیلی. فصلنامه علمی-پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(15)، 65-78.
خلیفه، قدرت‌الله، فلاحی، مریم، کاوس‌زاده، شکیلا. (1397). «مطالعه روابط اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه دهم با توجه به میزان وابستگی آن‌ها به شبکه‌های اجتماعی مجازی»، دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. ۱۱ (۴)، 62-53
خانیکی، هادی، خجیر، یوسف. (1398). «ظرفیت‌ها و چالش‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی برای جامعه مدنی ایران». مطالعات رسانه‌های نوین، 5(17)، 35-69.
رمضانی، ملیحه، خامسان، احمد. (1396). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو 2013: با معرفی درگیری عاملی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 8(29)، 185-204.
زمانیان، مینا. (1395). «نقش استفاده از شبکه‌های اجتماعی در عملکرد تحصیلی با میانجی‌گری یادگیری غیررسمی و درگیری تحصیلی دانشجویان بیرجند»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه بیرجند، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
سعیدی‌پور، زهرا، فرحبخش، کیومرث. (1395). «رابطه کیفیت زندگی، سبک زندگی، عملکرد تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پزشکی»، مجله دوماهنامه علمی پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(3)، 185-176.
سیدمن، استیون. (2004). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران، نشر نی.
طاهری، زهرا. (1393). تبیین و گونه‌شناسی سبک زندگی متأثر از فضای مجازی در بین جوانان 15-34 ساله شهر اصفهان، رساله دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان.
قاسمی، وحید. (1389). مدل‌سازی معادلات ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد Amos Graphics تهران: انتشارات جامعه شناسان.
کریمی راهجردی، اشرف، قوام، عبدالعلی، خرازی آذر، رها، گرانمایه پور، علی. (1397). «جایگاه شبکه‌های اجتماعی مجازی و پیام‌رسان موبایلی در شکل‌گیری خرد جمعی». مطالعات رسانه‌های نوین، 5(17)، 1-34.
کرایب، یان. (1998). نظریة اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابر ماس، ترجمه عباس مخبر، انتشارات آگاه.
رجبیان ده زیره، مریم، علی آبادی، خدیجه، اسمعیلی گوجار، صلاح و لیلا خدری، لیلوس. (1397). «بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با اشتیاق و درگیری تحصیلی»، نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(3)، 27-18.
مظفری‌نیا، سهراب، قاسمی‌پور، مریم. (1396). بررسی رابطة بین سبک زندگی متأثر از فضای مجازی و طلاق عاطفی در شهر ایلام، فصلنامه علمی فرهنگ ایلام، 18(5-.57)، 171-191.
نامداری، وحیده. (1394). «بررسی رابطه میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و عملکرد تحصیلی با نقش واسطه‌گری درگیری تحصیلی در بین دانش‌آموزان سوم متوسطه منطقه ۲ شهر تهران در سال تحصیلی ۹۴-۹۳»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
یوسفی، فریده؛ بردبار، مریم. (1395). «نقش واسطه‌ای فرایندهای نظام خود و هیجان‌های تحصیلی در رابطه بین محیط حامی خود پیروی و درگیری تحصیلی». روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 13(49)، 13-28.
References
Akar, Filiz. (2015). "Purposes, causes and consequences of excessive internet use among Turkish adolescents." Eurasian Journal of Educational Research 15(3): 35-56.
Asemah, Ezekiel S., Ruth A. Okpanachi, and L. O. Edegoh. "Influence of social media on the academic performance of the undergraduate students of Kogi State University, Anyigba, Nigeria. (2013). Research on Humanities and Social Sciences,3(2):1-20.
Akakandelwa, Akakandelwa, and Gabriel Walubita. (2018). "Students’ Social Media Use and its Perceived Impact on their Social Life: A Case Study of the University of Zambia." http://palevel.unza.zm/bitstream/handle/123456789/5247/Aka%20%26%20Walubita.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Archambault, Isabelle, Michel Janosz, Jean-Sébastien Fallu, and Linda S. Pagani. (2009). "Student engagement and its relationship with early high school dropout." Journal of adolescence 32(3): 651-670.
32(3), 651–670.
Amin, Zahid, Ahmad Mansoor, Syed Rabeet Hussain, and Faisal Hashmat. (2016). "Impact of social media of student’s academic performance." International Journal of Business and Management Invention 5(4): 22-29.
Chukwuere, Joshua Ebere, and Precious Chibuike Chukwuere. (2017). "The impact of social media on social lifestyle: A case study of university female students." Gender and Behaviour 15(4): 9966-9981.
Code, Mary. (2015)."Instagram, Social Media, and the" Like": Exploring Virtual Identity's Role in 21st Century Students' New Socialization Experience." Download: http://hdl.handle.net/10464/7055
Dubuc, Marie-Maude, Mylène Aubertin-Leheudre, and Antony D. Karelis. (2017). "Relationship between academic performance with physical, psychosocial, lifestyle, and sociodemographic factors in female undergraduate students." International journal of preventive medicine 8(2):1-12.
Fredricks, Jennifer A., and Wendy McColskey. (2012)."The measurement of student engagement: A comparative analysis of various methods and student self-report instruments." In Handbook of research on student engagement, Springer, Boston, MA
Fourkas, Vassilys. "What is cyberspace." URL: http://www. waccglobal. org/en/20043-communication-rights-an-unfinished-agenda/495-What-is-cyberspace. html (2004).
Guan, Shu-Sha Angie, and Kaveri Subrahmanyam. (2009). "Youth Internet use: risks and opportunities." Current opinion in Psychiatry 22(4): 351-356.
Gutiérrez, Melchor, S. M. Chireac, J. M. Tomás, Patricia Sancho, and Isabel Romero. (2016). Measuring School Engagement: Validation and Measurement Equivalence of the Student Engagement Scale on Angolan Male and Female Adolescents,4(4): 112-129.
Gotved, Stine. (2006) "Time and space in cyber social reality." New Media & Society 8(3): 467-486.
Han, K., Shih, P. C., Rosson, M. B., & Carroll, J. M. (2016). understanding local community attachment, engagement and social upport networks mediated by mobile technology. Interacting with Computers, 28(3), 220-237.
Heiberger, G., & Harper, R. (2008). Have you Facebooked Astin lately? Using technology to increase student involvement. New directions for student services, 6(4):19-35.
Helou, Adam Mahamat. (2014). The Influence of Social Networking Sites On Students’Academic Performance in Malaysia, International Journal of Electronic Commerce Studies, 5(2):247-254
Heffner, Tara. (2016). "The effects of social media use in undergraduate students" Theses and Dissertations. 1440. http://rdw.rowan.edu/etd/1440.
Internet World Stats. (2017). Top contries with highest number of internet users- December 31, 2017, https://www.internetworldstats.com
Junco, Reynol, and Gail A. Cole‐Avent. (2008). "An introduction to technologies commonly used by college students." New Directions for Student Services,124 (2008): 3-17.
Kirschner, P. A., & Karpinski, A. C. (2010). Facebook® and academic performance. Computers in human behavior, 26(6), 1237-1245.
Kolan, Bernard John, and Patience Emefa Dzandza. (2018). "Effect of social media on academic performance of students in Ghanaian universities: A case study of University of Ghana, Legon." Library Philosophy and Practice4(2): 1-24.
LeMay, John,. (2017). Academic Engagement, Motivation, Self-Regulation, and Achievement of Georgia Southern University Sophomore Students.
Ladd, Gary, and Lisa, Dinella,. (2009). "Continuity and change in early school engagement: Predictive of children's achievement trajectories from first to eighth grade?." Journal of Educational Psychology 101(1): 190-199
Mushtaq, Ahmad Jahed, and Abdelmadjid Benraghda. (2018). "The effects of social media on the undergraduate students’ academic performances." Library Philosophy and Practice (1779).
Mingle, Jeffrey, and Musah Adams. (2015)."Social media network participation and academic performance in senior high schools in Ghana." Library Philosophy and Practice: https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1286/
Mensah, Sandra Okyeadie, and Ismail Nizam. (2016). "The impact of social media on students’ academic performance-A case of Malaysia Tertiary Institution." International Journal of Education, Learning and Training 1(1): 14-21.
Madaiah, Madhusudan, C. Seshaiyenger, Preethi Suresh, Santhosh Munipapanna, and S. Sonnappa. (2016). "Study to assess the effects of social networking sites on medical college students." Int J Med Publ Health 3(5): 1204-1208.
Owusu-Acheaw, M., and Agatha Gifty Larson. (2015). "Use of Social Media and Its Impact on Academic Performance of Tertiary Institution Students: A Study of Students of Koforidua Polytechnic, Ghana." Journal of Education and Practice 6(6): 94-101.
Pontes, Halley M., Attila Szabo, and Mark D. Griffiths. (2015). "The impact of Internet-based specific activities on the perceptions of Internet addiction, quality of life, and excessive usage: A cross-sectional study." Addictive Behaviors Reports 1(2): 19-25.
Sharma, Ashish and Shukla, Aditya Kumar,. (2016). "Impact of Social essengers Especially WhatsApp on Youth-A Sociological Study." International Journal of Advance Research and Innovative Ideas in Education 2(5): 367-375.
Skinner, Ellen, Thomas, Kindermann and Carrie, Furrer. (2009)."A motivational perspective on engagement and disaffection: Conceptualization and assessment of children's behavioral and emotional participation in academic activities in the classroom." Educational and Psychological Measurement, 69(3), 493–525.
Sudha, S and Kavitha Es. (2016). "The Effect of Social networking on Students’ Academic Performance: the perspective of faculty members of Periyar University, Salem" (2016). library philosophy and practice (ejournal). 1455.
Sadeghi, Sayed Hadi. (2019). Pathology of Learning in Cyber Space: Concepts, Structures and Processes. 1(2): 112-119.
Raut, Vishranti, and Prafulla Patil. (2016). "Use of Social Media in Education: Positive and Negative impact on the students." International Journal on Recent and Innovation Trends in Computing and Communication 4(1): 281-285.
Reeve, Johnmarshall, and Ching-Mei Tseng. (2011). "Agency as a fourth aspect of students’ engagement during learning activities." Contemporary Educational Psychology 36(4): 257-267.
Talaue, Gilbert M., Ali AlSaad, Naif AlRushaidan, Alwaleed AlHugail, and Saad AlFahhad. "The impact of social media on academic performance of selected college students." International Journal of Advanced Information Technology 8(4):27-35.
Valenzuela, Sebastián, Namsu Park, and Kerk F. Kee. (2009). "Is there social capital in a social network site? Facebook use and college students' life satisfaction, trust, and participation." Journal of computer-mediated communication 14(4): 875-901.
Yeboah, Johnson, and George Dominic Ewur. (2014). "The impact of WhatsApp messenger usage on student performance in Tertiary Institutions in Ghana." Journal of Education and practice 5(6): 157-164.