نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم.

2 کارشناس ارشد ارتباطات دانشگاه تهران.

چکیده

گرایش عمده مخاطبان ایرانی به استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای، لزوم مطالعه پیام‌های ارسالیِ این شبکه‌ها را، از طریق واسازی پیام و کشف مفروضات بدیهی انگاشته شده آن‌ها، ایجاب می‌کند. بر این اساس پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن برنامه‌های تولیدی شبکه «من و تو» و تحلیل گفتمان آن‌ها بر اساس نظریه و روش لاکلاوموفه، پاسخ به سؤال پژوهش را آغاز کرد. در این وضعیت با استفاده از مفهوم واسازی، و قطع رابطه دال و مدلول‌های گفتمانی برنامه (مفروضات بدیهی انگاشته شده)، مفروضات گفتمانی برنامه شناسایی و مفصل‌بندی برای آن‌ها شکل گرفت. به‌حسب مطالعه انجام‌شده، «مردم»، «تساهل و مدارا»، «تجربه‌های جدید»، «خوش‌گذرانی» و «فرهنگ و هنر» به‌عنوان دال‌های مرکزی گفتمان برنامه‌های این شبکه مورد شناسایی قرار گرفتند. همچنین مشخص گردید، بیشترین هویت‌های گفتمانی که این شبکه مورد بازنمایی قرار می‌دهد، دو هویت گفتمانی «مردم ایران» و «حکومت جمهوری اسلامی ایران» می‌باشد. «مردم ایران» در زنجیره هم ارزی شبکه قرارگرفته و بازنمایی می‌شوند و «حکومت ایران» در راستای زنجیره تفاوت من وتو. در این وضعیت گفتمان من وتو از کارکرد دال خالی و فضای استعاری گفتمانی نیز استفاده می‌کند، و با بازنمایی منفی از گفتمان حکومت ایران و نمایش دال‌هایی که-به‌حسب بازنمایی- جایشان در مفصل‌بندی گفتمانیِ این حکومت خالی می‌باشد؛ و در مقابل مفصل‌بندی آن دال‌های خالی در گفتمان خود، تلاش می‌کند تا بتواند گفتمان رقیب خود را مورد حاشیه رانی قرار دهد و هژمونی معناییِ خود را تثبیت کند. ازجمله مشخصه‌های گفتمانی دیگر برنامه‌های مورد مطالعه تاکید بر «معنویت یا خدا گرایی/پرستیِ فاقد شریعت و تعصب» و پرداخت مثبت به «سلطنت پهلوی» به‌حسب پیوند آن با «گذشته خاطره‌انگیز» مخاطب می‌باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Discourse Analysis of manoto TV Channel Programs

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ali-Asghar Soltani 1
  • Amir-Ali Tafreshi 2

1 Associate Professor at, Baqir Al-Olum University.

2 Masters in Communication, University of Tehran

چکیده [English]

Iranians’ significant interest in satellite TV channels necessitates the study of the content broadcasted by these channels by deconstructing their messages and finding what they have taken as granted. The present study conducts a discourse analysis using Laclau and Mouffe's method on the programs broadcasted by manoto channel. By deconstructing the messages and disconnecting signifiers and the signified the discourse assumptions of the programs will be identified and articulated.
People, tolerance, new experiences, having fun, and culture and art were identified as the central signifiers within the programs. It was also found that the identities most frequently represented by the channel were Iranians and Islamic Republic of Iran. Iranians has been situated in the chain of equivalence and Islamic Republic of Iran has been situated in the chain of difference.
The channel also uses empty signifiers and metaphoric discourses and negatively represents the discourse of Iran’s government by showing signifiers that are absent from the government’s discourse. Moreover, the channel has tried to include those empty signifiers in its discourse in order to marginalize its rival’s discourse and consolidate its semantic hegemony.
Among other discourses found in the programs one could name spirituality without religion and dogma and also positively representing Pahlavi Monarchy linking it to the nostalgic past.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • TV channel
  • discourse analysis
  • Islamic Republic of Iran
منابع
-    آقاسی، محمد؛ شبابی، مهرشاد؛ صفوی، حنانه سادات. (1390)، عوامل جذابیت شبکه من و تو از منظر دانشجویان. دو فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، پائیز و زمستان 1390، شماره 4.
-    حاجی یوسفی، امیرمحمد؛ عارف نژاد، ابوالقاسم. (1390)، نشانه‌شناسی گفتمان در اسلام سیاسی و مردم‌سالار آیت آ... سیستانی. فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی، پائیز 1390، ش 24.
-    راود راد، اعظم؛ سلیمانی، مجید. (1390)، بازنمایی گفتمان سنت اسلامی از تجربه دینی در سینمای ایران؛ تحلیل گفتمان فیلم زیر نور ماه. فصلنامه جهانی رسانه، بهار 1390، شماره 10.
-    رزق‌جو، سمیه. (1393)، تحلیل گفتمان آثار رضا امیرخانی؛ رمان‌های «ارمیا»، «بی‌وتن»، «من او»، «قیدار». پایان‌نامه برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-    سلطانی، سید علی‌اصغر. (1393)، نشانه‌شناسی گفتمانی یک جدائی. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 21، ش 2.
-    سلطانی، سید علی‌اصغر. (1392)، جزوه درسی کلاس تحلیل گفتمان.
-    سلطانی، سید علی‌اصغر. (1384)، قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران)، تهران: نشر نی.
-    صالحی زاده، عبدالهادی. (1390)، درآمدی بر تحلیل گفتمان میشل فوکو؛ روش‌های تحقیق کیفی. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال 2، ش 3.
-    فهیم، منصور؛ نادری جم، آزاده. (1391)، تحلیل گفتمانی فیلم‌نامه فیلم کافه ستاره. فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، زمستان 1391، شماره 4.
-    کسرایی، محمدسالار؛ پوزش شیرازی، علی. (1388)، نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی. فصلنامه سیاست، دوره 39، ش 3.
-    لاکلائو، ارنستو؛ موفه، شانتال. (1392)، هژمونی و استراتژی سوسیالیستی: به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال، ترجمه: محمد رضایی. تهران: نشر ثالث.
-    مقدمی، محمدتقی. (1390)، نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه و نقد آن. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، بهار 1390، شماره 2.
-    میثم، امید علی. (1391)، نقش شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در تغییر سبک زندگی جوانان ایرانی، با تاکید بر شبکه من و تو. فصلنامه مطالعات جوان و رسانه، تابستان 1391، شماره 5.
-    ویمر، راجر دی؛ دومینیک، جوزف آر. (1389)، تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمه: کاووس سید امامی. تهران: سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای.
-    یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز. (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه: هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
 
-     Andaleeb, Syed Saad and Other. (2012). Credibility of TV News in a Developing Country: The Case of Bangladesh. Journalism & Mass Communication Quarterly, 89(1), 73-90.
-     Bahaa-eddin M. Mazid. (2008). Cowboy and misanthrope: a critical (discourse) analysis of Bush and bin Laden cartoons. Discourse & Communication, 2(4), 433-457.
-     Brunsdon, Charlotte. (2003). Lifestyling Britain; The 8–9 slot on British television. INTERNATIONAL journal of CULTURAL studies, 6(1), 5-23.
-     Martins, Nicole and Kristen Harrison. (2012). Racial and Gender Differences in the Relationship Between Children's Television Use and Self-Esteem: A Longitudinal Panel Study. Communication Research, 39(3), 338-357.
-     Tien Vu, Hong and Lee, Tien-Tsung. (2013). Soap Operas as a Matchmaker: A Cultivation Analysis of the Effects of South Korean TV Dramas on Vietnamese Women's Marital Intentions. Journalism & Mass Communication Quarterly, 90(2), 308-330.
-     Wodak, Ruth. (2010). The glocalization of politics in television: Fiction or reality?. European Journal of Cultural Studies, 13(1), 43-62.