نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 مربی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، و دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی

3 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشکده علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

در این مقاله با استفاده از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل، سناریوهایی را برای مسائل فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ ارائه خواهیم کرد. در پژوهش سالانه «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۵» با پویش و پایش محیط ایران و از طریق روش‌های متفاوت گردآوری داده و اخذ نظرات خبرگان و کارشناسان حوزه‌های مختلف، تعداد 195 متغیر مشخص‌ شده که برای ایران در سال ۱۳۹۵ دارای اهمیت متوسط به بالا هستند. از میان این متغیرها، تعداد هفت مورد در حوزه فضای مجازی تعریف می‌شوند و برخی دیگر از متغیرها نیز در ارتباط با فضای مجازی قرار داشتند. در این مقاله با مبنا قرار دادن هفت متغیر اصلی و سایر متغیرهای مرتبط، شش گمانه برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ برساخته‌ایم. سپس از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل برای ساخت سناریوها استفاده‌ شده است. بدین منظور ابتدا احتمال وقوع هر یک از گمانه‌ها با نظر خبرگان تخمین زده شده، پس‌ازآن اثرات متقابل وقوع یا عدم وقوع هر یک از گمانه‌ها بر یکدیگر را نیز تخمین زده‌ایم تا ماتریس‌های احتمالات شرطی این شش گمانه شکل بگیرد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار Smic-Prob Expert که یکی از ابزارهای آینده‌نگاری راهبردی مکتب فرانسوی (لا پراسپکتیو) است استفاده‌ شده است. از طریق نرم‌افزار، موقعیت ۶۴ سناریوی ممکن برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ به همراه تخمین احتمال هرکدام محاسبه‌ شده است. نتایج نشان داد سناریوهای دارای بیشترین احتمال که مبتنی بر تداوم وضعیت کنونی هستند، آینده مطلوبی برای فضای مجازی ایران در سال پیش رو ترسیم نمی‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scenarios for Iran’s Cyberspace Issues in 1395sh

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Mowlaei 1
  • Hamed Talebian 2
  • Hamid Abedi 3

چکیده [English]

In this article, we will present some scenarios for Iran’s cyberspace issues in 1395sh (equal 20 March 2016 – 20 March 2017 in Gregorian calendar). Scanning of Iran’s environment, showed 195 variables have higher priority than average. These variables are recognized by gathering data from different methods and getting expert viewpoints in various fields, in '1395sh Iran’ Futures Studies’ project. Among them there are seven variables defined in cyberspace and some other variables set in relation with cyberspace. In this article, we constructed seven hypotheses for Iran, based on seven key variables and other related variables, then, probabilistic cross impact analysis method is used to create scenarios. To do so, we measured the occurrence probability of each hypothesis by expert opinion firstly, and we estimate the cross impact of each hypothesis on others in the condition of occurrence or failure secondly, until conditional probability matrixes are formed. To analysis of data, ‘Smic-Prob Expert’ software which is a tool in French school of strategic foresight (La Prospective) is used. 64 possible scenarios for Iran’s cyberspace along with occurrence probability of each are estimated with software. The Findings indicate that scenarios based on status quo with the most probabilities do not draw a desirable future for Iran’s cyberspace in forthcoming year.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures Studies
  • Strategic Foresight (La Prospective)
  • Cross Impact Analysis
  • Scenario Building
  • Cyberspace Scenarios
-  آینده‌بان. (۱۳۹۵)، گزارش سالانه آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۵، تاریخ مراجعه 25 اردیبهشت‌ماه 139۵، نشانی دسترسی اینترنتی: www.ayandeban.ir/iran1395
-  بل، ونل. (1392)، مبانی آینده‌پژوهی: تاریخچه، اهداف و دانش، ترجمه: مصطفی تقوی و محسن محقق. تهران: موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
-  پاتر، جیمز. (1386)، تعریف سواد رسانه‌ای، لیلا کاووسی، فصلنامه رسانه، سال ۱۷، شماره 4.
-  سعد، علی. (۱۳۹۴)، درآمدی بر سیاست‌های فیلترینگ سایت‌های اینترنتی. فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 1، شماره 2.
-  شکر خواه، یونس. (1388)، سواد رسانه‌ای چیست؟، وب‌سایت همشهری آنلاین، تاریخ مراجعه 25 خردادماه 139۵، نشانی دسترسی اینترنتی: http://hamshahrionline.ir/details/83516
-  ذوالفقاری، عاطفه؛ حجازی، سید رضا؛ رازی، سمیرا. (1392)، مقایسه کارکرد شبکه‌های اجتماعی در سبک زندگی در دو تمدن اسلامی- ایرانی و غربی، فصلنامه ره‌آورد نور، سال دوازدهم، شماره 44.
 
-  Godet, M. (1976). Scenarios of Air Transport Development to 1990 by SMIC 74: A New Cross-Impact Method. Technological Forecasting and Social Change. 9: 279-288.
-  Godet, M. (1994). From anticipation to action: A handbook of stratégic prospective. Préface by Joseph F. Coates. UNESCO Publishing.
-  Godet, M. (2006). Creating Futures: Scenario Planning as a Strategic Management Tool. Economica Ltd.
-  Godet, M. (2012). A tool-box for scenario planning. in ‘Futures Research Methodology Version 3.0’, The Millennium Project.
-  Godet, M. & Durance, P. (2011). Strategic Foresight for Corporate and Regional Development. DUNOD & UNESCO.
-  Popper, R. (2008). How are foresight methods selected?. Foresight 10(6): 62-89.
-  Saricam, C.; Kalaoglu, F.; Polat, S; Cassill. N. L. (2013). Application of Godet’s Scenario Methodology to the Turkish Apparel Industry. Fibres & Textiles in Eastern Europe; 21, 2(98): 7-12.