نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد و مدیر کل برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

بیگانگی جمعی در این نوشتار به معنای کاهش چگالی یا نسبت ارتباط واقعی به ارتباط ممکن در شبکه‌های اجتماعیِ خانوادگی، خویشاوندی، دوستی، همکاری و همسایگی است. فرضیه اساسی تحقیق حاضر عبارت است از این که: ارتباطات مجازی، اثر دوگانه‌ای بر بیگانگی جمعی دارد. این اثر در شرایط طولانی بودن سابقه ارتباط و جنسیت زنانه، کاهنده است درحالی‌که در شرایط کوتاه بودن سابقه ارتباط و جنسیت مردانه ارتباط گیرنده، افزاینده است. نتایج وارسی فرضیه بر روی شبکه‌های اجتماعی یک نمونه 160 نفره تصادفی از افراد 16 ساله و بالاتر ساکن شهر مشهد نشان می‌دهد: اول این که بیگانگی جمعی در شبکه‌های اجتماعی شهر مشهد، در مجموع بالاست. دوم این که تراکم روابط مجازی بسیار بیشتر از تراکم روابط چهره به چهره در بیشتر شبکه‌هاست. سوم این که تراکم ارتباط مجازی در همه شبکه‌ها با بیگانگی جمعی ارتباط ندارد. و سرانجام برخلاف پیش‌بینی، افزایش ارتباط مجازی در شبکه‌های خانوادگی و دوستی سبب کاهش بیگانگی جمعی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of virtual communications on collective alienation in Mashad City

نویسندگان [English]

  • ali yousofi 1
  • kamal ojaghloo 2

1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

In this article, collective alienation means the reduction of density or rate of real relationship to possible relationship in social networks of family, kinship, friendship, colleague and neighborhood. The Fundamental hypothesis of this research indicates that virtual communication has a binary effect on collective alienation. This effect is reductive in the condition of long-term communication and feminine sexuality whereas it is increasing in the condition of short-term communication are masculine sexuality.
The results of the hypothesis inquiry on the social networks of a sample of 160 residents of Mashad City, aged 16 years old and over indicates that:
Firstly; collective alienation in social networks of Mashad City is high on the whole.
Secondly; virtual communication accumulation is much more than that of face to face communication. Thirdly; there isn’t a relation between virtual communication accumulation and collective alienation in all networks. Finaly; in spite of the prediction, the increase of virtual communication within family and friendship networks, has been reductive to collective alienation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Collective alienation
  • virtual communication accumulation
  • face to face communication accumulation
  • face to face communication density
  • Social networks
-   باستانی، سوسن؛ صالحی هیکویی، مریم. (1386)، «سرمایه اجتماعی شبکه و جنسیت: بررسی ویژگی‌های ساختی، تعاملی و کارکردهای شبکه اجتماعی زنان و مردان تهران»، نامه علوم اجتماعی، شماره 30.
-   برتون، فلیپ. (1382)، آیین اینترنت تهدیدی برای پیوند اجتماعی، ترجمه: علی‌اصغر سرحدی و همکاران، تهران: امیرکبیر.
-   بیات، محمد کریم و منوچهری، روح اله. (1394)، «نقش رسانه‌های اجتماعی در سبک زندگی اعضای کتابخانه‌های عمومی با تحلیل سوات (sowt)، مطالعه موردی شهر شیراز، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال اول، شماره 3، پاییز 1394.
-   پاک‌سرشت، سلیمان. (1385)، «مصرف در سبک‌های فراغتی جوانان تهرانی»، فصلنامه انجمن ایرانی: مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شماره 5.
-   چلبی، مسعود و امیر کافی، مهدی. (1383)، «تحلیل چند سطحی انزوای اجتماعی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره پنجم شماره 2.
-   چلبی، مسعود. (1375)، جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی.
-   دوران، بهزاد. (1385)، «تأثیر اینترنت بر هویت همالان»، فصلنامه انجمن ایرانی: مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شماره 5.
-   زیمل، جرج. (1372)، «کلانشهر و حیات ذهنی»، ترجمه: یوسف اباذری، نامه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، شماره 3.
-   ساروخانی، باقر. (1389)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: انتشارات سروش.
-   فرقانی، محمدمهدی؛ بدیعی، بهار. (1394)، «فرایند اهلی سازی تکنولوژی رسانه‌ای: تجربه زیسته جوانان ایرانی در پذیرش تلفن همراه هوشمند»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال اول، شماره 4، زمستان 1394.
-   کاستلز، امانوئل. (1389)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: ظهور جامعه شبکه‌ای، ترجمه: احد علیقلیان و همکاران، تهران: نشر طرح نو.
-   گیدنز، آنتونی. (1373)، جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
-   محسنی تبریزی، علیرضا. (1370)،‌ «بیگانگی»، نامه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، شماره 2.
-   مرکز آمار ایران. (1394)، نتایج آمارگیری برخورداری خانوارها و استفاده افراد از فناوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان فناوری اطلاعات ایران.
-   ممتاز، فریده. (1383)، جامعه‌شناسی شهر، تهران: شرکت انتشار.
-   وثوقی، منصور. (1369)، جامعه‌شناسی روستایی، تهران: انتشارات کیهان.
-   یوسفی، علی. (1380)، «روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 42.
-   یوسفی، علی و همکاران. (1388)، «انسجام در شبکه‌های همسایگی شهر مشهد»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 10، شماره 1.
-    Barlow, J. P., Birkets, S., Kelly, K. and Slouka, M. (1995). "What Are We Doing On-Line", Harper's, 291, p. 35-46.
-    Bourdieu, P. (1986). "The Forms of Capital", In: Richardson, J. G. (ed.) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. Greenwood Press, New York, pp. 241-258.
-    Chen, W., Boase, J. and Wellman, B. (2002). "The Global Villagers: Comparing Internet users and uses around the world", In B. Wellman andC. Haythornth waite (eds.). The Internet in Everyday Life. Oxford: Blackwell.In press.
-    Figueira-Mcdonough, josefina. (2001). “Community analysis and praxis” Brunner Routledge.
-    Friedenberg, E. (1983). "Coming of Age in America", New york: Pantheon Books.
-    Forrest, R., & Keans, A. (2001). "social cohesion, social capital and neighborhood", urban studies, 38(12). 2125-2143.
-    Gambetta, D. (2000). "Can we Trust in Gambetta Diego Trust: Making and Breaking Cooperative Relations", Electronic Edition, Department of Sociology, University of Oxford.
-    Gaved, M and Mulholland, p. (2005). "Grassroots Initiated Networked Communities: A Study of Hybrid Physical/Virtual Communities", Proceedings of the 38th Hawaii International Conference on System Sciences.
-    Hampton, K. N. and Wellman, B. (2002). "Neighboring in Netville: How the Internet helps connect people in a wired suburb, City and Community", 1:forthcoming.
-    Kestnbaum, M., Robinson, j.p., Neustadtl, A. and Alvarez., A. (2002). ”information Technology and Social Time Displacement”, it & society, 1(1): 21-37.
-    Klerman,Geraldi. (1986). ”Suicide and depression among adolescents and young adults”, American Psychiatric press,Inc.
-    Kohn, L.M. (1976). ”Occupational Structure and Alienation”, American Journal of Sociology, Vol.82,No.1,pp:111-130.
-    Kraut, R., Patterson, M., Lundmark, V., Kiesler, S.,Mukopadhyay, T., and Scherlis, W. (2001). "Internet Paradox: A social technology that reduces social involvement and psychological well-being?" American Psychologist.53(9). p. 1017-1031.
-     Nie Norman H. and Lutz Erbring. (2002). "internet and mass media", a preliminary report, IT & Society, Vol. 1, Iss. 2, pp. 134-141
-    Nie, N., Hillygus, D. S. (2002). "The Impact of Internet Use Sociability: A time-diary findings", IT and Society,1(1):
       1-20.http://www.ItandSociety.org (25.05.2006).
-    Parks, M.R. and Floyd, K. (1996). ”asking Friends in Cyberspace”, Journal of Computer-Mediated Communication, 1, 4,16.
-    Putnam, Robert D. (1995). "Bowling Alone. America’s Declining Social Capital", 1995. Journal of Democracy, pp:65-79.
-    Romando, J. (1998). "The perceived effects of Social Alienation on black college students enrolled at a caucasion southern university", college students journal, Vol.32,pp:1-10.
-    Ross,C and Etal. (2001). "Neighborhood Disadvantage, Powerlessness and the Amplification of Threat: Disorder and Mistrust", American sociological of Review, Vol. 66, pp:568-591.
-    Southwell, P.L. (2003). "The politics of alienation: novoting and support for third- party candidates among 18-30 year- old", Social science Journal,Vol.40, pp: 99-107.
-    Sztompka, p. (1999). Trust: A Sociological Theory, cambridge: Cambridge university press.
-    Walter, Joseph B. (1992). Interpersonal Effects in Computer-Mediated Interaction: A Relational Perspective, Communication Research, Vol.19,p:52-90.
-    Wellman B. and Hampton, K. (1999). "Living networked on and offline", Contemporary Sociology, vol. 28, no. 6, pp. 648-654.
-    Wellman, B. (1979). "The Community Question", American Journal of Sociology. 84, p. 1201-1231.
-    Wellman, B., and Frank,K(2001). "Network Capital in multi-level word": getting support from personal community.pp:1-32.
-    Wellman, B. (2002). Little boxes, glocalization, and networked individualism. In Makakoto Tonoble. Peter Van Den, Besselaar and Taru Ishida. (Eds.) Digital Cities: Computatined and Sociological Approch. Berlin.Spri.
-     Wellman, B., Quan-Haase, A., Boase, J, Chen, W., Hampton, K., Isla de Diaz, I, Miyato, K. (2003). "The social affordances of the internet for networked individualism", Journal of Computer Mediated Communication, Vol. 8 (3).
-    Whittel, David B. (1997). "Cyberspace The human dimension", New York: W.H.Freeman and Company.