نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناس ارشد روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

تأثیر رسانه‌های مجازی بر افکار و هویت مخاطبان در سطح قومی و ملی از مباحث بحث‌برانگیزی است که موضوع تحقیقات متعددی در دهه 80 و آغازین سال‌های دهه 90 شمسی در محافل علمی و دانشگاهی بوده است. در پژوهش حاضر، از میان تحقیقات موجود در زمینه تأثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی، دوازده مقاله منتشر شده در نشریات علمی، انتخاب شدند و به شیوه فرا تحلیل مورد بررسی قرار گرفتند. نکته مشترک این تحقیقات، سنجش تأثیرات فضای مجازی بر هویت ملی و قومی مخاطبان بوده است. در این فرا تحلیل، داده‌های جمع‌آوری شده از مقالات مورد بررسی قرار گرفتند تا به‌این پرسش پاسخ دهند که رسانه‌های جدید با توجه به رشد سریع در میان جامعه قومی ایران به‌ویژه نسل جوان، در تعامل با هویت قومی و ملی چه آثار و پیامدهایی داشته‌اند. دستاورد اکثر پژوهش‌های مورد بررسی، تأیید تأثیر مثبت فضای مجازی بر هویت قومی بود؛ اگرچه از دید بعضی از محققان، اثرات منفی فضای مجازی نیز نادیده گرفته نشده بود. تقویت مرزبندی‌ها و رشد انشعابات کوچک قومی ازجمله اثرات منفی قلمداد شده بود. همچنین، به‌زعم پژوهش‌ها، نشانه‌هایی از جریان هویت زدای قومی نیز قابل کتمان نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of Virtual space on ethnic and national identity in Iran

نویسندگان [English]

  • mahdokht boroujerdi 1
  • Amir Saeed Sadigh 2

1 ATU

2 Tehran Municipality

چکیده [English]

The effects of new media, which expand Virtual space, on thinking and identity of the audiences at ethnic and national levels, are among most controversial issues about which numerous studies have been conducted. In 2000s and early-2010, the number of studies regarding this issue had grown remarkably across research and academic circles. Thus they were analyzed using a meta-analysis using integrative review method. َََArticles, which had been accepted and printed at scientific Iranian journals, were selected. The effect of Virtual space was investigated as the effect of a new media on identity of Iranian audiences. Articles were extracted using web-browsers, among them articles have been selected which were compatible with essay framework, and common variables “Virtual space” and “Identity” were selected for meta-analysis. Research findings were classified into two groups: Descriptive findings and explanative findings. Descriptive findings across Research method, Population and theoretical framework of analyzed articles were reviewed. This research aimed at answering this question “would new media contribute to national convergence or divergence, considering its rapid growth among new generation? And therefore monitoring and conducting security measures by a constraining framework for securing national goods and establishing national security against these media isn’t necessary. Although surveilling and monitoring such media is an accepted procedure across all societies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meta-analysis
  • Virtual space
  • Identity
-  اسمیت، آنتونی. (1377)، «منابع قومی ناسیونالیسم»، واحد ترجمه:  فصلنامه مطالعات راهبردی شماره یک.
-  انتظامی، حسین. (1392)، افق فناوری اطلاعات و ارتباطات در نگاه امنیت ملی، تهران: انتشارات دانشگاه دفاع ملی.
- -بارکر، کریس. (1391)، مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد، ترجمه: مهدی فرجی و نفیسه حمیدی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-  برتـون، رولان. (1392)، قـومیت شناسی، ترجمه: ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.
-  پاتر، جیمز. (1393)، نظریه سواد رسانه‌ای رهیافتی شناختی، ترجمه: محمد سلطانی فر و ناصر اسدی و شهناز ‌هاشمی، تهران: انتشارات سیمای شرق.
-  پناهی، حسین؛ مهری، کریم. (1392)، «فرا تحلیل پژوهش‌های انجام‌ شده در خصوص نقش عوامل مؤثر بر بسیج همگرایانه اقوام»، تهران: همایش قومیت و فرهنگ ایران اسلامی.
- جعفر زاده، فروزنده و پور حیدری، حسین. (1393)، «فرا تحلیل هویت ملی و هویت قومی در ایران»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره یازدهم.
-  رابرتسون، رونالد. (1393)، تئوری اجتماعی و فرهنگی جهانی‌شدن، ترجمه: کمال پولادی، تهران: نشر ثالث.
-  روجک، کریس. (1390)، مطالعات فرهنگی، ترجمه: پرویز علوی، تهران: انتشارات ثانیه.
- -روزنا، جیمز. (1390)، انقلاب اطلاعات، امنیت و فناوری‌های جدید، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  قاضی طباطبائی، محمود؛ ودادهیر، ابوعلی. (1389)، فرا تحلیل در پژوهش‌های اجتماعی و رفتاری، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- لیندلف، تامس و تیلور، برایان. (1388)، روش تحقیق کیفی در علوم ارتباطات، ترجمه: عبدالله گیویان، تهران: انتشارات همشهری.
-  سون، ویندال و سیگنایتزر، بنو و اولسون، جیمز. (1387)، کاربرد نظریه‌های ارتباطات، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- کاستلز، مانوئل. (1387)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (جلد اول)، ترجمه: احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: انتشارات طرح نو.
-  نای، جوزف. (1387)، قدرت در عصر اطلاعات، ترجمه: سعید میر ترابی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.        
- هال، استوارت. (1383)، «هویت‌های قدیم و جدید قومیت‌های قدیم و جدید»، ترجمه: شهریار وقفی پور، ارغوان شماره 24.
 
-   Neuman, W.Lawrence. (2000). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches. Boston: Allyn & Bacon.
-   Sterling, Christopher. (2009). Encyclopedia of Journalism. London: SAGE Publication Inc.