نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

پژوهشکده مطالعات فرهنگی و علوم اجتماعی وزارت علوم

چکیده

در این مقاله ما به دنبال بررسی موسیقی رپ فارسی خارج از محدوده‌های موسیقیایی آن هستیم. رپ فارسی فقط به تولید موسیقی خلاصه نمی‌شود، بلکه با وجود زیرزمینی بودن آن و اینکه امکان حضور در رسانه‌های ملی و کنسرت‌ها برای رپرها وجود ندارد، تنها‌ فضای مجازی است که می‌تواند شکاف بین رپر و مخاطب را پر کند. شبکه‌ مجازی چون اینستاگرام به رپ فارسی اجازه می‌دهد تا چیزی فراتر از حد انتظار را از خود نشان دهد. در فضای اینستاگرام، ما با حجم انبوهی از تصاویر بارگذاری شده‌ مواجه هستیم که فرهنگ بصری رپ فارسی را نشان می‌دهند. فرهنگ بصری رپ در شرایطی شکل‌ می‌گیرد که شهر ایرانی اجازه تجربه دیده شدن را به رپ فارسی نمی‌دهد و کوچ کردن آن به خیابان‌های اینستاگرامی نشان از اهمیت وجه بصری در کنار وجه شنیداری برای رپ فارسی است. بر این اساس، هدف مقالۀ حاضر بررسی چگونگی بصری شدن رپ فارسی در فضای مجازی و شکل‌گیری رژیم بصری رپ فارسی است. برای این منظور از روش‌شناختی کیفی استفاده شده است. تصاویر تولید شده در صفحات اینستاگرام رپرها، مخاطبان و همچنین صفحات عمومی دربارۀ رپ فارسی بررسی شده‌اند. در نتیجه‌، فرایند بازنشر تصویر در ساختار اینستاگرام توسط رپ فارسی سبب شده است تا رپ فارسی بتواند برای خود تاریخ‌سازی کند و با تولید خبر به همراه چرخش اطلاعات تبدیل به موضوعی برای فکر و بحث کردن ‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The visualization of Rap-e-Farsi in cyberspace ( A case study of Instagram)

چکیده [English]

In this article we try to examine rap-e-farsi beyond its musical borders. Rap-e-farsi is not reduced to production of music. Based on the Iranian cultural policy and by considering its underground and unofficial characteristic, rap-e-farsi cannot be seen in the official media but the cyberspace so as to fill the gap between itself and its audiences. Then, for rap-e-farsi Instagram is as a platform to reveal itself beyond the usual expectations. In Instagram, we find a lot of uploaded photos which form the visual culture of rap-e-farsi. Iranian city does not allow rap-e-frasi to be seen, thus it has emigrated to the cyber-streets of Instagram. This emigration proves the importance of visual aspect of rap-e-farsi besides its audio part. Therefore, this article analyzes the visualization of rap-e-farsi. We study images from specific popular pages about rap-e-farsi, personal pages of Persian rappers and pages of some audiences who dedicate their pages to beloved rappers. Consequently, the process of image circulation in Instagram managed to production of news and circulation of news which have turned rap-e-farsi into a subject to think and to debate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rap-e-farsi
  • Instagram
  • Audience
  • image
  • Visual rejime of Rap-e-Farsi
آمار کاربران ایرانی اینستاگرام اعلام شد. (1396). تاریخ رجوع (8/9/1396):
 http://www.ilna.ir/fa/tiny/news-561822
-  اخوان ملایری؛ نوغانی، محسن؛ مظلوم خراسانی، محمد. (1393). «شبکه‌های اجتماعی مجازی و شادکامی». رسانه و فرهنگ. شماره 2.
-  امیدوار، تابان. (1391). بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سرمایه اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی.
-  بشیر، حسن؛ افراسیابی، محمدصادق. (1391). «شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان». تحقیقات فرهنگی ایران. شماره 1.
-  پاک‌سرشت، سلیمان؛ نوری نیا، حسین. (1386). «بررسی پیامدهای کاربرد فراغتی اینترنت بر رفتارهای فراغتی جوانان تهرانی». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 10.
-  جواهری، فاطمه؛ سراج زاده، سید حسین؛ شکفته، سمیه. (1391). «موسیقی زیرزمینی؛ بازنمای دغدغه‌های اجتماعی جوانان». مطالعات فرهنگ ارتباطات. شماره 50.
-  حسینی پاکدهی، علیرضا؛ حاج محمدی، مریم. (1389). «نوجوانان و تلفن همراه». فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 55.
-  خانیکی، هادی؛ بصیریان جهرمی، حسین. (1392). «کنشگری و قدرت در شبکه‌های اجتماعی مجازی: مطالعه کارکردهای فیس‌بوک در فضای واقعی». فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 61.
-  خادمی، حسن. (1388). «بررسی ویژگی‌های پدیده اجتماعی موسیقی رپ فارسی و میزان محبوبیت و عمومیت آن در ایران با تأکید بر جوانان و نوجوانان 12 تا 29 ساله شهر تهران». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 16.
-  ذکایی، محمد سعید؛ ولی‌زاده، وحید. (1388). «فرهنگ جوانان و تلفن همراه». تحقیقات فرهنگی ایران. شماره 7.
-  رسول‌زاده‌ اقدم، صمد؛ عدلی پور، صمد و زینی وند، یوسف. (1391). «نگرش کاربران جوان ایرانی به شبکه‌های اجتماعی مجازی». مطالعات جامعه‌شناسی. شماره 16.
-  رسولی، محمدرضا؛ بندگی منفرد، سعیده. (1393). «تحلیل مضامین فرهنگی و اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی». مطالعات فرهنگ-ارتباطات. شماره 27.
-  رشیدی، صادق؛ صبورنژاد، زهرا. (1394). «ستارگان سینما و هویت آنلاین: مطالعه نشانه شناختی بازسازی مفهوم ستارگی پس از اینترنت (مطالعه موردی تصاویر منتشرشده در اینستاگرام الناز شاکر دوست)». مطالعات رسانه‌های نوین. شماره 3.
-  راودراد، اعظم؛ گیشنیزجانی، گلنار. (1396). «گونه شناسی الگوهای بازنمایی بدن رسانه‌ای کاربران ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام». مطالعات رسانه‌های نوین. شماره 10.
-   سلطانی فر، محمد؛ بخشی، شیرزاد؛ فرامرزیانی، سعید. (1392). «بررسی تأثیرات شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و توییتر بر گرایش اعضا به این شبکه‌ها». پژوهش‌های ارتباطی. شماره 92.
-  شهابی، محمود؛ بیات، قدسی (1391). «اهداف و انگیزه‌های عضویت کاربران در شبکه‌های اجتماعی مجازی». مطالعات فرهنگ-ارتباطات. شماره 20.
-  صمیم، رضا. (الف 1392). «مطالعه جامعه‌شناختی موسیقی مردم‌پسند: نگاهی به پیشینه تاریخی و رهیافت‌های عمده نظری». جامعه، فرهنگ و رسانه. شماره 8.
-  صمیم، رضا. (ب 1392). «نگاهی انتقادی به پیشینه داخلی مطالعه موسیقی مردم‌پسند: پژوهشی پیرامون امکان شکل‌گیری حوزه میان رشته‌های مطالعات موسیقی مرد مپسند در ایران». هنرهای زیبا - هنرهای نمایشی و موسیقی. شماره 2.
-  صمیم، رضا. (پ 1392). «فضای تولید موسیقی مردم‌پسند در ایران پژوهشی جامعه‌شناختی با استفاده از داده‌های کیفی حاصل از پنج مصاحبه متمرکز». جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. شماره 1.
-  صمیم، رضا؛ قاسمی، وحید. (1388). «گرایش به مصرف گونه‌های موسیقی مردم‌پسند و میزان پرخاشگری در میان دانشجویان». فصلنامه تحقیقات فرهنگی. شماره 8.
-  صمیم، رضا؛ فاطمی، ساسان. (1386). «پژوهش جامعه‌شناختی در باب مصرف موسیقایی در بین افرادی با پایگاه اجتماعی متفاوت (مطالعه موردی تهران)». هنرهای زیبا. شماره 32. 135..
-  صمیم، رضا. (1393). «تبیین جامعه‌شناختی گرایش جوانان تهرانی به مصرف موسیقی مردم‌پسند بر اساس سن و جنس». شماره 9.
-  ضیایی پرور، حمید؛ عقیلی، سید وحید. (1388). «بررسی نفوذ شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی». رسانه. شماره 80.
-  کاوسی، اسماعیل؛ کاظمی، حسنا. (1392). «بررسی تأثیرات شبکه‌های اجتماعی بر (تحکیم) سرمایه اجتماعی». روابط عمومی. شماره 86.
-  کهن زاده، افشار؛ زمانی، زهرا. (1388). «جوانان و شکاف دیجیتالی با تأکید بر جوانان 15 تا 29 ساله شهر همدان در سال 1388». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 16.
-  طاهری کیا، حامد. (1391). «حلول شر در ابژه‌های فرهنگی: مطالعه موردی اینترنت در قالب شبکه اجتماعی فیس‌بوک». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 29.
-  عبداللهیان، حمد؛ زاهدی، محمدجواد و شیخ انصاری، مهین. (1392). «ارزیابی ساختار، کنش‌های متقابل، گمنامی و بازنمایی خود در چهار شبکه اجتماعی مجازی». رسانه و فرهنگ. شماره 2.
-  عبداللهی نژاد، علیرضا؛ قاسمی نژاد، ابوذر؛ صادقی، جواد. (1395). «رسانه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در انتخابات (رابطه استفاده از فیس‌بوک، تلگرام و اینستاگرام و مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات هفتم اسفند 1394)». مطالعات رسانه‌های نوین. شماره 5.
-  علیخواه، فردین. (1392). «پنداشت از موسیقی رپ (مطالعه‌ای در بین طرفداران)»، جامعه پژوهشی فرهنگی. شماره 1.
-  فرخ نیا، رحیم؛ لطفی، اعظم. (1390). «بررسی تأثیر فضای مجازی اینترنت بر مدگرایی». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 22.
-  قاسمی، وحید؛ عدلی پور، صمد؛ کیانپور، مسعود. (1391). «(تعامل در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان؛ مطالعه موردی فیس‌بوک و جوانان شهر اصفهان)». دین و ارتباطات. شماره 42.
-  قاسمی، وحید؛ صمیم، رضا. (1388). «مطالعه‌ای پیرامون رابطه قشربندی اجتماعی و مصرف فرهنگی با استفاده از داده‌هایی در زمینه مصرف موسیقایی در شهر تهران». شماره 1 و 2. جامعه‌شناسی ایران.
-  کوثری، مسعود؛ مهدی، محمد. (الف 1391). «نظریه‌سازی برای موسیقی زیرزمینی ایران)». تحقیقات فرهنگی ایران. شماره 2.
-  کوثری، مسعود؛ مولایی، محمدمهدی. (ب 1391). «گونه شناسی گفتمان‌های موسیقی رپ ایرانی – فارسی». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 29.
-  کوثری، مسعود؛ مولایی، محمدمهدی، (ج 1391). «روایت‌های مردانگی در موسیقی رپ و چالش مردانگی هژمونیک». جامعه‌شناسی ایران. شماره 4.
-  لهسایی زاده، عبدالعلی؛ زنجری، نسیبه؛ اسکندری پور، ابراهیم. (1388). «بازنمایی طبقات اجتماعی در موسیقی رپ اجتماعی ایران». فصلنامه علوم اجتماعی. شماره ۲۷.
-  مهدی‌زاده، شراره؛ عبداللهی، الهه. (بی‌تا)، «بررسی رابطه میان نحوه استفاده از اینترنت و ماهواره با برگزاری روز دوستی (ولنتاین) در میان جوانان تهرانی)». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 9.
-  محسنی، منوچهر؛ دوران، بهزاد، سهرابی، محمدهادی. (1385). «بررسی اثرات استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت». مجله جامعه‌شناسی ایران. شماره 4.
-  معینی، حسین؛ جامی پور، مونا؛ ابراهیمی دلاور، فاطمه. (1396). «تأثیر قابلیت‌های تجارت اجتماعی بر نگرش مشتریان به خرید به‌واسطه اعتماد (مطالعه موردی: کاربران اینستاگرام)». مدیریت بازرگانی. شماره 1.
-  موسوی، سید کمال‌الدین؛ حدادی، فریده. (1390). «تحلیل مقایسه‌ای سرمایه اجتماعی در جهان واقعی و در جهان مجازی». مجله جهانی رسانه، شماره 2.
-  معمار، ثریا؛ عدلی پور، صمد و خاکسار، فائزه. (1391). «شبکه‌های اجتماعی مجازی و بحران هویت). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. شماره 4.
-  نوربخش، یونس؛ مولایی، محمدمهدی. (1391). «جهان - محلی شدن موسیقی: مضامین دینی در رپ ایرانی – فارسی». فصلنامه جهانی رسانه، شماره 13.
-  نعامی، عبدالله؛ مشبکی، اصغر؛ آتیه کار، غلامرضا. (1395). «عوامل مؤثر در خریدهای لذت باور از راه اینستاگرام». تحقیقات بازاریابی نوین. شماره 21.
-  Benjamin, Walter. (1969). The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction, ‌in Hannah Arendt (ed.), (Harry Zohn, trans), Illuminations(pp: 217-251). New York: Schocken Books.
-  Campos, Ricardo, & Simões, José Alberto. (2014). “Digital Participation at the Margins: Online Circuits of Rap Music by Portuguese Afro Descendant Youth”. Young, No.1, PP: 87–106.
-  Donald, James. (1999). “The city, the cinema: Modern spaces. In Chris Jenks (Ed.), Visual Culture” (pp.77-95), London: Rutledge.
-  Foucault, Michel. (1995). “Discipline and punish”.(Alan Sheridan Trans.). New York: Vintage Books print.
-  Foster, Hal. (1988). “Vision and Visuality”.United States of America: Bay Press.
-  Marquard, Smith. (2008). “Visual Culture Studies: History, Theory, Practice”, In Marquard Smith (Ed.), Visual Culture Studies (pp. 1-17). Los Angeles,  London, New Delhi, Singapore: Age publications.
-  Mitchell, W.J.T. (2002). “Showing seeing: a critique of visual culture”, journal of visual culture, No.2, PP: 165-181.
-  Mirzoeff, Nicholas. (2002). “Ther visual culture Reader”, New York: Routledge.
-  Muñoz, José Esteban. (1996). ‘Ephemera as Evidence: Introductory Notes to Queer Acts’, Woman & Performance: A Journal of Feminist Theory, No.2, PP: 5–16.
-  Rose, Gillian. (2002). “Visual Methodologies”, London. Thousand Oaks: New Delhi: SAGE Publications.
-  Van Dijck, José, (2011), “You have one identity’: performing the self on Facebook and LinkedIn”. Media, Culture & Society, No.2, PP: 199-215.
-  Waite, Catherine, & Bourke, Lisa. (2013). “Using the cyborg to re-think young people's uses of Facebook”. Sociology, No.0, PP: 1– 16.
-  Zhao, Shanyang; Grasmuck, Sherri, & Martin, Jason. (2008). “Identity construction on Facebook: Digital empowerment in anchored relationships”. Computers in Human Behavior, No. 5, PP: 1816–1836.