نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، ایران
2 استادیار گروه سینما، دانشگاه هنر، تهران، ایران
3 دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، ایران
4 کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، ایران
چکیده
در دهۀ پنجاه میلادی، فیلم‌های متمایز غیرغربی، توجه بسیاری از مردم جهان را به خود جلب کرد. ازآن‌پس، رویکردهای مطالعاتی متفاوتی برای شناخت و تحلیل این فیلم‌ها و نیز مقاومت در برابر سینمای غرب به وجود آمد، ازجمله می‌توان به «سینمای سوم»[1]، «سینمای دیاسپوریک»[2]، «سینمای پسااستعماری»[3]، «نظریۀ امپریالیسم رسانه‌ای»[4] و... اشاره کرد. نگارندگان معتقدند این رهیافت‌ها در طی زمان، با توجه به تغییرات سیاسی، اقتصادی، ارتباطی به‌خصوص بالا رفتن سواد رسانه‌ای[5]، ایجاد و گسترش شبکه‌های توزیع رسانه‌ای و... دیگر آن کارآمدی سابق را ندارند. در این مقاله کوشش شده با مرور و کنکاش در این رویکردها، آن‌ها را نقد، و با بررسی وضع موجود در جریان‌های مختلف مطالعات سینمایی، لزوم بازاندیشی در این رویکردها را تبیین کنیم. در این پژوهش نظری، که با روش مونتاژ و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته، در پی آنیم که لزوم عبور از دوقطبی رایج غرب/دیگری[6] را که مبنای نظری جریان‌های پیشین مقاومت در برابر غرب در طول تاریخ سینما است، یادآوری کنیم و نشان دهیم غربی‌زدایی مطالعات فیلم[7] به‌عنوان روشی نوخاسته برای مقاومت در برابر سینمای غرب چگونه هدف خود را مرکززدایی[8] از غرب قرار داده است نه طرد غرب یا جابه‌جایی مرکزها. با غربی‌زدایی مطالعات فیلم درمی‌یابیم سینمای غرب نیز سینمایی است در کنار سینماهای دیگر که هویت و ارزش دارد و در دنیای چندکانونی و چندفرهنگی حاضر می‌تواند حضوری زایا، پویا و عادلانه داشته باشد. نظریه‌پردازان معاصر فیلم قبل از نقد و تحلیل هر فیلم لازم است زمینۀ فرهنگی آن را بشناسند تا بتوانند به درک نزدیکی از هویت خاص آن نائل آیند. در این پژوهش سینمای عباس کیارستمی از منظر غربی‌زدایی بررسی شده است. کیارستمی با تکنیک‌هایی همچون کندی ریتم، نماهای طولانی، استفادۀ حداقلی از موسیقی و دیگر تکنیک‌ها، توانسته است تفاوت فیلم‌های خود را با فیلم‌های غربی به رخ بکشد؛ همچنین با الهام شعر ایرانی (کهن و معاصر)، نمایش‌های آیینی (همچون تعزیه)، و دیگر آثار فرهنگی ایرانی اسلامی، توانسته است به سینمایی دست یابد که هدفش، برخلاف سینمای رایج که سرگرمی است، وادار کردن مخاطب به اندیشیدن است.
* این مقاله مستخرج از پایان‌نامه دکتری سید عماد حسینی با عنوان «رهیافت غیرغربی به مطالعات فیلم» در دانشگاه هنر اصفهان است.
[1] Third Cinema
[2] Diasporia cinema
[3] Post colonialism cinema
[4] Media imperialism theory
[5] Media literacy
[6] West/Other
[7] De-Westernizing Film Studies
[8] Decentralization
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The De-westernizing of cinema; re-thinking in thinking, theorizing, and non-western film making methods
نویسندگان [English]
- Seyyed Emad Hosseini 1
- Seyyed Emad Hosseini 2
- marzieh piravi vanak 3
- sanaa shayan 4
1 Ph.D. Student of Art research, Art University of Isfahan, Iran
2 Faculty of Cinema and Theater, University of Art, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Art Research, Art University of Isfahan, Iran
4 MSc in Social Communication Science, Allameh Tabataba'i University, Thehran, Iran
چکیده [English]
Many scholars believed that the current cinema studies has reduced to a simplistic cultural critique. But at now we have a great legacy of the works in the cultural and cinematic studies outside of the western main tendency , without have attracted any necessary and appropriateattention towards their nature and identity. This unfair neglecting mentioned above reminded to us the necessity for renewed focus and attention thecurrent cinematic resistance flows against the western mainstream. In the recent years, the de-westernizing of film studies approach as a novel method for standing towards the western cinematic hegemony, have taken into consideration from many of the world cinematic theorists and thinkers. The De-westernizing approach nowise means the complete denial, negation and rejection of the western cinematic`s forms, genres, products, thought, critics or even the ideological aspects of them, but simultaneously with respecting and regards to the values of the classic cinema studies(of the west), warns to the need of moving beyond the west mainstream and refused from the prevalent and common dichotomy of West/Other This article that is based on analytical-descriptive method and was conducted by using of library resources, seeking to illustrated how the de-westernizing approach as a new and novel method defined its targeting and purpose as the decentralization from the west, and not excommunication of the west or relocation of the central signifiers and the focuses.
کلیدواژه‌ها [English]
- cinema
- media literacy
- west
- de-westernizing of film studies
- decentralization
)