نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناس ارشد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

شبکه‌های اجتماعی عامل مهمی برای تغییرات اجتماعی و ابزار مناسبی برای فرهنگ‌سازی هستند. ارتباطات مجازی با ایجاد استقلال ارتباطی از رسانه‌های جریان اصلی، روابط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کاربران را تسهیل می‌کند و به‌تبع آن، افزایش انعطاف و انطباق فرهنگی ارتباط‌گران را سبب می‌شود. این شبکه‌ها به علت تعدد و تنوع، شرایط لازم را برای ارتقاء سواد رسانه‌ای کاربر به‌عنوان شهروند هوشمند محقق می‌سازند. این پژوهش کیفی باهدف بررسی پیامدهای زیست مجازی ایرانیان با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. یافته‌های تحقیق با بهره‌گیری از مطالعات اسنادی و انجام 25 مصاحبه با خبرگان و کاربران فعال بدست آمد. برای انتخاب مصاحبه‌شوندگان، در ابتدا از روش نمونه‌گیری هدفمند و سپس از نمونه‌گیری گلوله برفی استفاده شد. برای تحلیل مصاحبه‌ها و ترسیم مدل شبکه مضامین از نرم‌افزار MAXQDA نسخه 10 بهره گرفته شد.
پیامدهای مثبت زیست مجازی ایرانیان توانمندی ارتباطی، خودکاوی جمعی و اصلاح برخط اجتماعی و سیاسی، شکل‌گیری و تقویت حوزه عمومی، نوآوری، کارآفرینی و توانمندی اقتصادی است. پیامدهای منفی زیست مجازی ایرانیان آسیب‌های روانی و اجتماعی، بی‌سازمانی اجتماعی، تولید و توزیع محتوای سطحی و عامه‌پسند، سبک زندگی سیال و ناپایدار و تعارض هویتی است. زیست مجازی ایرانیان دوره گذار خود را طی می‌کند و در شرایط گذار، دستیابی به پیامدهای مثبت دور از انتظار است. بنابراین ارتقاء سواد رسانه‌ای کاربران و رفع محدودیت‌های عمومی و خصوصی راهبرد اصلاح و ارتقاء زیست مجازی ایرانیان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Consequences of Iranians virtual life

نویسندگان [English]

  • mahdokht borojerdi 1
  • seyed hassan ilali 2

1 Associate Professor of Communication Sciences, Allameh Tabatabaei Universitytehran,iran

2 Master of Communication Sciences, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

Abstract
Social networks are an important factor for social changes and appropriate tool for culture making. Virtual communication facilitates the political, social, and cultural relations of users by establishing communication autonomy from mainstream media and consequently, it causes more flexibility and cultural adaptation of communication. These networks, due to the diversity and variety, provide requirements for improving the user's media literacy as a smart citizen. This qualitative research was carried out with the aim of investigating the impacts and consequences of the Iranian virtual life with the thematic analysis method. The research findings were obtained with documentary studies and by interviewing 25 people from experts and active users. At first the purposive or judgment sampling was used and then snowball sampling method was used. The MAXQDA software was used to draw thematic network model. Impacts of Iranians virtual life are communication capability, collective self-sufficiency, and online social and political reform, formation and strengthening of the public sphere, innovation, entrepreneurship and economic capacity. The negative consequences of Iranians virtual life are Psychological and social damage, social despotism, the production and distribution of superficial and popular content, fluid and unstable life style and identity conflict. The Iranians virtual life goes through their transition. Achieve positive effects unexpected in the transitional conditions. Therefore, promoting media literacy and removing public and private constraints is a strategy for reform and improving Iranians virtual life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • virtual life
  • Iranian users
  • impacts and consequences
  • cyberspace
  • Thematic analysis
-        ابراهیمی فر، طاهره، یعقوبی فر، حامد، (1393)، تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر افکار عمومی؛ بررسی موردی انتخابات ریاست جمهوری سال 1388، فصلنامه علمی-تخصصی دانش انتظامی پلیس پایتخت، سال هفتم، ش 1.
-        احمدی، حبیب، منصوری، فردین، شاه‌چراغ، سید علی، (1395)، بررسی ابعاد آسیب‌زای استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان جوانان شهر کرمانشاه، دو فصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، دوره 1، شماره 2، 1-21.
-        اکبری تبار، علی‌اکبر و هزارجریبی، جعفر، (1392)، مطالعه‌ای در باب تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سبک زندگی و اوقات فراغت جوانان، کنگره ملی اداره کل ورزش و جوانان شیراز و پژوهشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز.
-                 ایزدی، پیروز، (1385)، نظریه‌پردازی درباره ارتباطات میان فرهنگی، فصلنامه رسانه، سال هفدهم، شماره 3، 98-49.
-        باستانی، سوسن، خانیکی، هادی و ارکان زاده یزدی، سعید (1397)، مردم، رسانه‌های جریان اصلی و مصرف رسانه‌های نوین؛ پیمایش مصرف، اعتماد، رضایت و مشارکت رسانه‌ای شهروندان تهرانی، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 14، 33-1.
-         بصیریان جهرمی، حسین، (1392)، رسانه‌های اجتماعی ابعاد و ظرفیت‌ها، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
-        چیت‌ساز، محمدعلی، سالک، ساناز، (1395)، بررسی جامعه‌شناختی اثرات شبکه‌های مجازی جدید بر زندگی فردی و اجتماعی، مهندسی فرهنگی، سال دهم، شماره 86، 105-126.
-        خانیکی، هادی و بابایی، محمود، (۱۳۹۰)، فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی (مفهوم و کارکردها)، فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات جامع اطلاعاتی، دورۀ اول، شمارۀ اول، صص 96-71.
-        خانیکی، هادی، (1392)، جهانی‌شدن و ارتباطات؛ زمینه‌ها و چشم‌اندازهای نظری، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی‌شدن، سال چهارم، شماره دهم، زمستان، پیاپی 13، 33-7.
-        خدایاری، کلثوم، دانشور حسینی، فاطمه، سعیدی، حمیده، (1393)، میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد)، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال 21، شماره 1، 167-192.
-        ریتزر، جرج و گودمن، داگلاس، (1393)، نظریه جامعه‌شناسی مدرن، ترجمه خلیل میرزایی و عباس لطفی زاده، انتشارات جامعه شناسان، تهران.
-                 عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‌زاده، محمد، (1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، اندیشهمدیریتراهبردی، سال پنجم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1390، شماره پیاپی 10، 198-151.
-        فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه (1397)، رابطه بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 13، 292-259.
-        کاستلز، مانوئل (1393)، قدرت ارتباطات، ترجمه حسین بصیریان جهرمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
-                 گیدنز، آنتونی، (1392)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، نشر مرکز، تهران.
-                 محسنی، منوچهر؛ دوران، بهزاد و سهرابی، محمدمهدی، (1385)، بررسی اثرات استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شماره 4.
-        محمد پور، احمد، (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش 2: مراحل و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی، تهران: جامعه‌شناسان.
-        منتظر قائم، مهدی، (1381)، امنیت در فضای مجازی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ادبیات.
-                 مهدوی، مجتبی، (1392)، فضای سایبری به‌مثابه حوزه قدرت، ماهنامه اندیشه پویا، پاییز.
-                 وزیری ستا، حسین، (1394)، آسیب‌شناسی فضای مجازی، تهران: یاران مهر.
-  Alhojailan, Mohammed-Ibrahim. (2012). Thematic Analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
-  Azizi Yahaya and et.al, (2015), The Impact of Social Networking on Behavior Development among Secondary School Students, Springer International Publishing Switzerland 2015 S. Phon-Amnuaisuk and T.-W. Au (eds.), Computational Intelligence in Information Systems, Advances in Intelligent Systems and Computing 331, DOI: 10.1007/978-3-319-13153-5_19
-  Berthon, Pierre; Pitt, Leyland; Plangger, Kirk; Shapiro, Daniel. (2012). Marketing meets Web 2.0, social media, and creative consumers: Implications for international marketing strategy. Business Horizons, 55 (3): 261-271
-  Boyatzis, Richard E. (1998). Transforming qualitative information: thematic analysis and code development. Sage.
-         Boyd, danah m. and Ellison Nicole B. (2007), Social network sites: definition, history, and scholarship, Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1): 210-230. https://doi.org
-  Braun, Virginia and Clarke, Victoria (2006), Using thematic analysis in psychology, qualitative research in psychology journal, vol 2, 123-140.
-  Gok, Tolga (2016), The Effects of Social Networking Sites on Students’ Studying and Habits, International Journal of Research in Education and Science, Volume 2, Issue 1, Winter 2016, 93-84
-  Gray, Paul S., Williamson,  John B. & Karp,  David A. (2007), The Research imagination: an Introduction to qualitive and quantitative methods. Cambridge University Press.
-  Gündüz, Uğur, (2017), The Effect of Social Media on Identity Construction, Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol 8 No 5, 92-85
-  Javadi, Mostafa. & Zarea, Kourosh. (2016). Understanding Thematic Analysis and its Pitfalls. Journal Of Client Care, 1 (1), 33-39.
-  King, Nigel., & Horrocks, Christine. (2010), Interviews in qualitative research, London: Sage.
-   Lincoln, Yvonna S.. & Guba,  Egon G. (1985), Naturalistic Inquiry, Beverley Hill, CA: Sage.
-  Kraut, Robert, Kiesler, Sara, Boneva, Bonka, (2001), Internet Paradox Revisited, Journal of Social Issues, https://doi.org/10.1111/1540-4560.00248.
-  Njoroge, Rita, (2013), Impacts Of Social Media Among The Yough On Behavior Change: A Case Study Of University Students In Selected Universitise In Nairobi, Kenya, a research project submitted in partial ulfilment of the studies of the school of Journlism and mass communication university of Nairobi.
-  Putnam, Robert. D. (2000). Bowling alone. NY: Simon & Schuster.
-  Ridings, Catherine M., Gefen, David. and Arinze, Bay. (2002) Some Antecedents and Effects of Trust in Virtual Communities. The Journal of Strategic Information Systems, 11, 271-295.
-  Singh, Tajinder, Siddiqui, Shabnoor, (2016), Social Media its Impact with Positive and Negative Aspects, International Journal of Computer Applications Technology and Research Volume 5– Issue 2, 71 – 75.
-  Tummers, Lars. & Karsten, Niels. (2011), Reflecting on the Role of Literature inQualitative Public Administration Research: Learning From Grounded Theory, Administration & Society, published online 24 August.
-  Turkle, Sherry. (1996), Who Are We. In Trend David (ed), (2001), Reading Digital Culture, Oxford: Black Well.
-  Vaismoradi, Mojtaba, Turunen, Hannele. & Bondas, Terese. (2013), Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study. Nursing and Health Sciences, 15(3), 398-405.
-  Wellman, Barry. and Frank, Ken. (2001) Network Capital in a Multilevel World: Getting Support from Personal Communities. In: Lin, N, Cook, K. and Burt, R.S., Eds., Social Capital: Theory and Research, Aldine de Gruyter, New York, 233-273.
-  Wellman, Barry., & Wortley, Scot. (1990). Different strokes from different folks: Community ties and social support. American Journal of Sociology, 96(3), 558-588
-                   https://www.isna.ir/news/95050105215.