نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه روزنامه‌نگاری، دانشکده ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 دانشیار دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
پیر شدن جمعیت پدیده‌ای فراگیر است که تعداد زیادی از کشورها را درگیر خود کرده و تعداد دیگری نیز تا چندی دیگر با آن مواجه خواهند شد. فناوری‌های نوین ارتباطی، ابزارهایی هستند که می‌توانند برای بالا بردن کیفیت زندگی جمعیت رو به رشد سالمندان مورد استفاده قرار بگیرند. امروزه اپلیکیشن‌های فراوانی با هدف کنترل سلامتی، درمان بیماری، آگاهی بخشیدن در خصوص سبک زندگی سالم و انگیزه بخشیدن به سالمندان برای داشتن رفتارهای سلامت‌محور، طراحی و از طریق بازارهای سیستم‌های عامل مختلف برای تلفنهای همراه عرضه شده‌اند. در کشور ما نیز با گسترش استفاده از تلفن همراه هوشمند در بین اقشار و طبقات مختلف و گروه‌های سنی گوناگون، به این جنبه از امکانات تکنولوژی توجه شده است. در این پژوهش، رویکرد اپلیکیشن‌های موبایلی ایرانی مخصوص سالمندان نسبت به موضوع سلامتی این گروه، از طریق روش تحلیل محتوای کمی، مورد ارزیابی قرار گرفت. 4 اپلیکیشن از میان 36 اپلیکیشن سلامت‌محور ایرانی مخصوص سالمندان انتخاب شد و مطالب آنها از طریق نمونه‌گیری تصادفی و با استفاده از دستورالعمل کدگذاری مرکب از دو نمونه‌ی خارجی و نمونه‌ی طراحی شده توسط پژوهش‌گر مورد بررسی قرار گرفتند. از نتایج این پژوهش می‌توان به این اشاره کرد که رویکرد این اپلیکیشن‌ها به سلامت سالمندان، بیشتر بر محور درمان است تا پیشگیری. محتوای این اپلیکیشن‌ها بیشتر جنبه‌ی آگاهی‌بخشی و مستعدکنندگی رفتار سلامت‌محور دارد تا فعال‌سازی و تقویت‌کنندگی آن. دیگر نتیجه‌ی این پژوهش این است که این اپلیکیشن‌ها از نظر فراهم کردن امکانات فنی برای استفاده‌ی سالمندان (مانند رنگ پس‌زمینه، اندازه فونت، راهنمای استفاده و ...) مناسب نیستند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Content analysis of Iranian mobile healthcare applications for elderly
نویسندگان [English]
- Seyedehmarjan Hosseini 1
- hossein afkhami 2
1 journalism department, social communication faculty, Allameh Tabataba,i University, Tehran, Iran
2 ATU
چکیده [English]
Population ageing in both developed and developing communities is increasing significantly due to resources such as improvement in healthcare and welfare, and decreasing of the birth rate. This group needs more care (medical or mental) that increases medical expenditures for governments, families and insurance institution, so policies that are related to the health of older adults are becoming more essential.
With the rise of new media, more people became information literate. This great change provided an opportunity for societies to use new technology to cure, reinforce and empower elderly people. Smartphones and tablets are becoming more popular among older adults so a great number of applications have been written based on favorite operating systems (e.g. IOS and Android) for this increasing population.
This study provided an overview of the 4 most popular Iranian health apps for the elderly and appraised each app’s usability and serviceability and communicational capability for their immediate audiences. Also, it tried to find out whether these apps are based on reinforcing elderly or management of diseases.
Data came from content analysis of health and education apps in the Iranian mobile market. The main result of study is that Iranian healthcare mobile apps are more based on the treatment of diseases rather than reinforcing and empowering elderly. Another conclusion is that these apps try to communicate with relatives, family members or any other person who cares elderly, instead of communicating with older adults directly. Additionally, they are not technically applicable to the elderly.
کلیدواژه‌ها [English]
- Population Ageing
- Elderly
- mobile application
- healthcare
- Content analysis
منابع
- اجاق، سیده زهرا و رمضانعلی، امین. (1396). تحلیل محتوای سایت‌های پربازدید ایرانی در حوزه سلامت از منظر شیوه‌های اقناع مخاطب در تغییر رفتار مصرف سیگار. فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین. دوره 4، شماره 16، 264-299.
- تونز، کیت؛ تیلفورد، سیلویا و کلی‌روبینسون، یون. (1371). آموزش بهداشت، کارآیی و تأثیر آن. تهران: بشری. چاپ اول.
- خانیکی، هادی. (1393). ارتباطات سلامت؛ زمینه‌ها و دورنمای آن در توسعه. http://www.khaniki.com/?p=252
- زحمتکشان، مریم و صفدری، رضا. (1393). تکنولوژی m-Health، تحولی نوین در ارتقاء سلامت. فصلنامه تخصصی بیمارستان. دوره ، شماره 0، 149-155 . نام این فصلنامه تخصصی "بیمارستان" است.
- سورین، ورنر و تانکارد، جیمز. (1381). نظریه‌های ارتباطات. ترجمۀ: علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران. چاپ سوم.
- شومیکر، پاملا. (1392). دروازه‌بانی. ترجمۀ: حسین افخمی. تهران: نشر نی. چاپ اول.
- عجمی، سیما و حیدری نیا، زهره. (1394). بکارگیری فناوری سلامت همراه در پایش سلامت سالمندان. نشریۀ مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 12، شماره 4، 391–
- فرهادی، سجاد و تقوی‌فرد، سید محمدتقی. (1397). سلامت همراه؛ الگویی ارتباطی برای پایش کیفیت زندگی و بهبود آن در بیماران دیالیزی. فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین. دوره 4، شماره 16، 177-216.
- کشاورز محمدی، نسترن؛ زارعی، فاطمه و پارسی نیا، سعید. (1392). آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت در ایران: گذشته، حال و آینده. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران، دوره 1، شماره 2، 5-8.
- کیا، علی‌اصغر؛ فتاحی کندلوجی، المیرا. (1295). نقش آموزش الکترونیک در ارتقای سطح آگاهی کاربران جوان اینترنتی از سلامت (مطالعه موردی: دانشجویان دختر دانشگاه علامه طباطبایی). فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین. دوره2، شماره 5، 207-242.
- مختار پور، سیما؛ امیدی، سعید و فرمان‌بر، ربیع‌اله. (1393). بررسی تأثیر مداخله‌ی آموزشی مبتنی بر الگوی پرسید-پروسید بر ارتقای رفتارهای ایمن ترافیکی دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی شهر تبریز، مجله آموزش و سلامت جامعه. دوره 2، شماره 4، 48- 56.
- معتمدی، عبدالله. (1386). سالمندی موفق. شهرکرد: دانشگاه شهرکرد. چاپ اول.
- معتمدی، عبدالله. (1396). روانشناسی سالمندان. تهران: سمت. چاپ اول.
- مک‌کوایل، دنیس. (1385). وسایل ارتباط‌جمعی. ترجمه: حسین پرویز اجلالی. تهران: دفتر مطالعه و توسعه رسانه‌ها.
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. (1395). ارزیابی جامع سالمندی. وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات پزشکی تبریز https://eazphcp.tbzmed.ac.ir
- هوشمندجا، منیژه. (1396). طراحی و اعتباریابی الگوی آموزش مبتنی بر موبایل برای خود مراقبتی بیماران دیابتی. رساله دکتری دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی.
- Cáliz, Doris; Alamán, Xavier. (2014). “Usability Evaluation Method for Mobile Applications for the Elderly: A Methodological Proposal”. International Workshop on Ambient Assisted Living.
- Hafez, Abdulrahman; Wang, Yuanqiong; Arfaa, Jessica. (2018). “An Accessibility Evaluation of Social Media Through Mobile Device for Elderly”, International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics. 179–188.
- Middelweerd, Anouk; Mollee, Julia S; van der Wal, C. Natalie; Brug, Johannes, & te Velde, Saskia. J. (2014). “Apps to Promote Physical Activity among Adults: A Review and Content Analysis”. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11(1), 97.
- West, Joshua H; Hall, P Cougar; Hanson, Carl L; Bames, Michael D; Giraud-Carrier, Christophe; Barret, James. (2012). “There's an App for That: Content Analysis of Paid Health and Fitness Apps”. Journal of Medical Internet Research.14 (3), 72.
- Rasche, Peter; Mertens, Alexander; Bröhl, Christina; Theis, Sabina; Seinsch, Tobias; Wille, Matthias; Pape, Hanse-Christoph; Knobe Matthias. (2017). “The ‘Aachen Fall Prevention App’ – A Smartphone Application App for the Self-assessment of Elderly Patients at Risk for Ground Level Falls”. Patient Safety in Surgery
- Wang, Aiguo; An, Ning; Lu, Xin; Chen, Hongtu; Li, Changqun; Levkoff, Sue. (2014). ”A Classification Scheme for Analyzing Mobile Apps Used to Prevent and Manage Disease in Late Life”. JMIR mHealth and uHealth.
- Garrett, Gill. (2002). Health Needs of the Elderly. London: Palgrave
- Alshehri, Fayez; Freeman, Mark. (2012). “Methods of Usability Evaluation of Mobile Devices”. Australasian Conference on Information Systems. 1–10. Deakin University, Geelong
- Balakrishnan, Vimala; H.P Yeow, Paul. (2008). “A Study of the Effect of Thumb Sizes on Mobile Phone Texting Satis- faction”. Journal of Usability Studies pp.118-128
- Ehmen, Haesner. (2012). ”Steinke Comparison of four different mobile devices for measuring heart rate and ECG with respect to aspects of usability and acceptance by older people”. SciVerse Science Direct Applied Ergonomics 43(3), pp. 582–587
- Gonzalez, Millan. (2010). “Balo Accessibility and usability of computer-based cognitive stimulation. US National Library of MedicineNational Institutes of Health. 45(1), pp. 26–29
- Hoggan, Brewster. (2008). “Johnston Investigating the effectiveness of tactile feedback for mobile touchscreens”. Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, vol. 1, pp. 5–10
- United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2017). “World Population Prospects The 2017 Revision Key Findings and Advance Tables”. World Population Prospects The 2017
)