نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این مقاله به چگونگی و سازوکارهای مصرف رسانه‌ای در نوجوانان می‌پردازد. این مقاله بر مبنای پژوهشی اکتشافی و کیفی مبتنی بر روش‌شناسی داده بنیاد به‌پیش رفته است و نویسنده مدعی است با منطق استقراء و از خلال مصاحبه‌های ژرفانگر و مشاهدات، یک سامان نظری متشکل از قضایایی تئوریک به‌هم‌پیوسته را در مورد مصرف رسانه‌ای نوجوانان ارائه می‌دهد. در اجرای مطالعات کیفی و پس از انجام 22 مصاحبه و مشاهدات میدان، 1050 کد باز در مرحله نخست به دست آمد. پس از آن، کدگذاری محوری داده‌ها با 362 مقوله منتج به شناسایی 15 مفهوم محوری در ترسیم مختصات مصرف رسانه‌ای نوجوانان مورد مطالعه شد.
سپس کدگذاری گزینشی صورت گرفت و با اعمال آن در الگوی نظری، قضایایی تئوریک حول آن شکل گرفت که پیامدهای سیستمی مصرف رسانه‌ای نوجوانان را در 5 سطح مورد شناسایی قرار داد که عبارت‌اند از؛ آریتمی مصرف رسانه‌ای در نوجوانان، مواجهه فعال با رسانه‌ها، تطابق با بزرگسالی، تمایزخواهی چند سطحی و منازعات خانوادگی. بنابراین، برونداد این مقاله، تصویری از چگونگی مصرف رسانه‌ای نوجوانان و نیز سازوکارهای مصرف رسانه‌ای توسط این گروه سنی بوده است.
در سطح تحلیل، با توجه به ترسیم ابعاد مصرف رسانه‌ای نوجوانان، تبیین می‌شود که فقر تولید متون رسانه‌ای متناسب با ویژگی‌های سنی نوجوان در رسانه‌های جمعی، آنان را عموماً در چتر رسانه‌های اجتماعی با ماهیتی متفاوت-خودگزین، غیرمتمرکز و آریتمیک- به پناه آورده است. کاستن از خلأ توجه به اقتضائات رده سنی نوجوانی-به‌عنوان دورۀ قوام‌یابی هویت اجتماعی افراد- در سیاست‌گذاری‌های رسانه‌های جمعی، پیشنهاد انضمامی مقاله حاضر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

media consumption mechanism in adolescents

نویسنده [English]

  • Sobhan Yahyaei

Assistant Professor at Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

This paper seeks to describe media consumption mechanism in adolescents-as the most influential age group.
In relation to the expected norm of exploratory research, we don’t have a theoretical basis and prior assumptions.
The methodology in this paper is the Grounded Theory, and the author claims that, through inductive logic based on deep interviews and observations, presents a theoretical system of adolescent media consumption mechanism.
In the implementation of Grounded Theory, after conducting 22 individual in depth interviews and observations on the field, 1050 open coding were obtained in the first stage. Subsequently, axial coding have done with 362 categories for identifying concepts, and 15 concepts by Selective Coding were identified as core concepts in the use of description of adolescent media mechanism.

Then selective coding applied to construction of theoretical model that were formed by systemic consequences of adolescent media consumption were identified in 5 levels;
• Arrhythmia of the media in adolescents
• Active exposure to the media consumption
• Adult adaptation
• Multi-level seeking Distinction
• Family conflicts as a result of adolescent media consumption

Thus, the outcome of this article is a theoretical portrait of media usage mechanisms by adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media consumption
  • adolescents
  • Grounded Theory
  • Arrhythmia of the media
  • Adult adaptation
  • Multi-level seeking Distinction
-         ازکیا، مصطفی و دربان آستانه، علیرضا (1382) روش‌های کاربردی تحقیق، تهران: انتشارات کیهان.
-         بیتس، دانیل و فرد پلاگ (1375) انسان‌شناسی فرهنگی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
-         جلایی پور، حمیدرضا (1385) چهار ارزیابی جامعه‌شناختی از موقعیت زنان ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 5، صص 39-71.
-         دانایی‌فرد، حسن (1384) «تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرائی؛ استراتژی مفهوم‌سازی تئوری بنیادی»؛ ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد، سال دوازدهم، شماره 11.
-         دانایی‌فرد، حسن (1386) «همسازی شیوه‌های کمی و کیفی در پژوهش‌های سازمانی: تأملی بر استراتژی پژوهش ترکیبی»؛ فصلنامه حوزه و دانشگاه روش‌شناسی علوم انسانی.
-         ذکایی، محمد سعید و پورغلام آرانی، زهرا (1384) خرده‌فرهنگ یا مصرف فرهنگی: پژوهشی بین دختران دانش‌آموز شهر تهران. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره اول، شماره 4. ص 1- 25.
-         رالف، موس (1375) نظریه بنیادی در مورد نوجوانی، صاحب‌الزمانی و دیگران، عطایی.
-         رضایی، محمد (1392) بررسی الگوهای مصرف فرهنگی دانشجویی و نسبت آن با نحوه شکل‌گیری هویت اجتماعی: مطالعه دانشجویان دانشگاه‌های تهران. گزارش پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-         سپاسگر شهری، ملیحه (1387) بررسی میزان و نحوه استفاده کودکان و نوجوانان از رسانه‌ها،  پژوهش‌های ارتباطی پژوهش و سنجش، بهار 1387، دوره 15، شماره 53 صص 143-175.
-         سعید، زهره، محسن فراهانی (1392) بررسی تأثیر رسانه‌ها بر تربیت و رشد کودکان و نوجوانان، فصلنامة تربیت تبلیغی، سال اول، پیش‌شماره دوم.
-         سعیدی، علی‌اصغر (1387) تحول در مطالعات فراغت، مطالعات جوانان، شماره 13.
-         علویان، فاطمه و سعید کیائی (1393) مطالعه کیفی رابطه بین مصرف فرهنگی نوجوانان و فرایند ساخت هویت، فصلنامه جامعه، فرهنگ و رسانه، سال چهارم، شماره 13.
-         فاضلی، محمد (1382) مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق، چاپ اول.
-         فلیک، اووه (۱۳۸۸) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نی.
-         قاسمی، وحید؛ گنجی، محمد و مرادویسی، رزگار (1392). تأثیر تفاوت‌های جنسیتی در استفاده از کالاهای فرهنگی (فیلم، موسیقی و کتاب) و نحوة گذراندن اوقات فراغت. فصلنامه مطالعات زنان، سال 11، شماره 1. ص 93 – 122.
-         مارشال، کاترین و گرچن راسمن (1377) روش تحقیق کیفی، ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-         ماسن، پاول هنری (1380) رشد و شخصیت کودک، ترجمة مهشید یاسایی، تهران، نشر مرکز، چاپ سوم.
-         محمد پور، احمد (۱۳۹۰) روش تحقیق کیفی ضد روش ۱، انتشارات جامعه شناسان.
-         منتظر قائم، مهدی و فاطمه حاجی کاظم طهرانی (1393) سواد رسانه‌ای و شیوه‌های نظارتی مادران بر مصـرف تلویزیـون‌های ماهواره‌ای نوجوانان، فصلنامه رسانه، سال 25 ، شماره 4.
-         منتظر قائم، مهدی و عرفانی حسین پور، رضوانه (1394). استفادۀ نوجوانان از تلفن همراه و آسیب‌شناسی و روش‌های فرهنگی و فنی مقابله. رسانه و فرهنگ، پژوهشکدۀ علوم و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 1394، صص 55-8.
-         هالد، فیلد (1356) روان‌شناسی کودک و بالغ، مشفق همدانی، صفی علیشاه، ص 295 تا 306.
-          
-         Bell, Beth Teresa & Dittmar, Helga (2012) Does Media Type Matter? The Role of Identification in Adolescent Girls’ Media Consumption and the Impact of Different Thin-Ideal Media on Body Image, Sex Roles 65:478–490
-            Depoy, Elizabeth, &Gitlin, Laura (2005). Introduction to research: Understanding and applyingmultiple strategies (3rd ed.). St. Louis: Mosby Press.
-            Escardı´bul, Josep-Oriol & Mora, Toni & Villarroya, Anna (2012) Peer effects on youth screen media consumption in Catalonia (Spain), J Cult Econ – Fries. Pub
-         Glaser, Barney; Straus, Anselm; (1967) “The discovery of grounded theory”; Chicago; Aldine Press
-         Hoffman,Lindsay. and Thompson,Tiffany (2009), the effect of television viewing on adolescents civic participation. Journal of Broad casting & electronic media, 53(1).
-         Kvale, Steinar (1996) Interviews: an introduction to qualitative research, interviewing, Thousand Oaks, California: Sage Publications.
Websites;
-         Nielsen Institution, http://www.nmprevention.org/Project_Docs/Nielsen_HowTeensUseMedia_June2009.pdf, accessed in 2019/1/21.
-         Strauss, Anselm & Corbin, Juliet (1998) “Basics of qualitative research”, Newbury Park, CT: Sage Publications.
-         The Gallup organization, (2003), available at: www.ec.europa.eu/public_opinion/archives/cceb/2003.1_youth_analytical_report_en.pdf.
-         United Nations report, (2007) world youth report, available at: www.un.org/esa/socdev/unyin/documents/worldyouthreport.pdf.