نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله با هدف بررسی تاثیر رسانه های نوین در اطلاع یابی، بر مبنای مدل الیس در حوزه‌های علمیه، به مطالعه 323 طلبه استان فارس و استان بوشهر می‌پردازد. روش تحقیق به‌کاررفته، پیمایشی، روش نمونه گیری چند مرحله ای، و گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه است. برای سنجش روایی، از روایی صوری و برای تعیین پایایی، از ضریب آلفای کرنباخ استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از روش‏‏‏های آمار استنباطی و آزمون‌های نا پارامتریک (آزمون فریدمن و ویل کاکسون) تجزیه و تحلیل گردید. بررسی منابع اطلاعاتی (13/3)، مرور سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی مرتبط با موضوع (92/3)، استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی (48/3)، مطالعه چکیده یا خلاصه مقاله یا کتاب (48/2)، به ترتیب جهت تشخیص نیاز اطلاعاتی، شناسایی، جستجو، رویارویی با منابع اطلاعاتی، توسط طلاب در اولویت اول قرار می‌گیرند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که طلاب حوزه‌های علمیه استان فارس و استان بوشهر با توجه به نقش رسانه های نوین از مدل استاندارد رفتار اطلاع‏یابی تبعیت نکرده و میزان پیروی پاسخگویان از مراحل رفتار اطلاع‌یابی مناسب کم است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

New Media in Information seeking behavior of Islamic Science Researches: A Case Study on Seminary

نویسندگان [English]

  • zohreh eftekhar 1
  • soraya ziaei 2
  • Hadi Sharif 3

1 PhD student of Knowledge and Information Sciences, Payame Noor University; Iran.

2 PhD in Knowledge and Information Sciences, Assistant Professor; Payame Noor University; Iran.

3 PhD in Knowledge and Information Sciences, Professor; Payame Noor University; Iran.

چکیده [English]

This paper aims to survey the method of Selecting subject to coping with Information Resources based on the Ellis model in Seminary base on new media, study 323 Students in Fars and Bushehr Province. The method of this study is a survey with analytical approach. Data collection tools in this study was questionnaire and in order to assess validity (content), and the questionnaire reliability was obtained by Cronbach alpha. Sampling is purposeful; Descriptive and analytical statistical methods such as Spearman's correlation coefficient, Kruskal-Wallis and Friedman tests were utilized. prying mind (2/6), reviewing of information resources (3/13), Sites in the Internet related to subjects or social networks (3/92), Using online databases or weblogs (3/48), Authority (3/7), Studying abstract (2/48), is so important for seminary students. The results showed that Students of Seminary selected different methods base on new media that selected by research population for Selecting subject to coping with Information Resources and its not based on the Ellis Model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • New Media
  • Ellis Model
  • Information seeking behavior
  • Seminary
  • Fars and Bushehr province
اعظمی، محمد؛ داورپناه، محمدرضا (1392). «نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی در ایران: بررسی متون و مطالعات انجام‌شده». مجله دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی کرمان. دوره 1، شماره 1.
اعظمی، محمد؛ فتاحی، رحمت‌الله؛ پریرخ، مهری (1395). «نظریه معنابخشی و کاربرد آن در پشتیبانی از رفتار اطلاع جویی کاربران در محیط رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی». پژوهش‌های نظری و کاربردی در علم اطلاعات و دانش شناسی (پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی پیشین)، دوره 6، شماره 1.
افتخار، زهره (139). بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز. پایان­نامه­ کارشناسی‌ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات کرمان.
افتخار، زهره؛ سلامی، مریم (1394). اطلاع‌یابی: رفتار اطلاع‌یابی غیرخطی. اولین همایش ملی اطلاعات، ارتباطات، مردم و جامعه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
افتخار، زهره، ضیایی، ثریا (1395). «رفتار اطلاع‌یابی و مدیریت منابع اطلاعاتی: فرایند ذهنی انتخاب موضوع و تشخیص نیاز اطلاعاتی (مطالعه موردی طلاب سطح سه حوزه‌های علمیه خواهران شهر شیراز سال تحصیلی 1393 – 1394)»، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، دوره 31، شماره 4.
باستانی، سوسن؛ خانیکی، هادی؛ ارکان زاده یزدی، سعید (1397). «مردم، رسانه‌های جریان اصلی و مصرف رسانه‌های نوین؛ پیمایش مصرف، اعتماد، رضایت و مشارکت رسانه‌ای شهروندان تهرانی». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 14.
بیگدلی، زاهد؛ شاهینی، شبنم؛ شاه کرمی، نرگس؛ چالیک، زهرا (1394). «فرآیند اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران و نحوه استفاده آنان از منابع اطلاعاتی الکترونیکی، چاپی و انسانی». تعامل انسان و اطلاعات، دوره 2، شماره 2.
پروینی، زهره؛ جلالی دیزجی، علی (1389). «رفتار اطلاع‌یابی و وب جهانی: بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در محیط وب». فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، دوره 3، شماره 11.
تصویری قمصری، فاطمه (1378). بررسی رفتار اطلاع‌یابی اعضاء هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و چگونگی تأثیر اینترنت بر آن. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه شیراز.
جلالی دیزجی، علی، پروینی، زهره (1390). «الگوی اطلاع‌یابی مناسب برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در وب». فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، دوره 17، شماره 3.
حاج زرگرباشی، روح‌الله؛ موحدیان، احسان (1397). «سایبر دیپلماسی دولت آمریکا، تأثیر صفحه فیس‌بوک وزارت امور خارجه آمریکا در نگرش کاربران ایرانی». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 15.
حسینی جبلی، میرصالح (1397). «دگردیسی ارزش‌ها و چگونگی مواجهه با آن». فصلنامه علمی ـ پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، دوره 5، شماره 4.
ذکایی، محمدسعید؛ نزاکتی رضاپور، فرزانه (1397). «سبک زندگی موبیتال در جامعه دانشجویی؛ فهم تجربه زیسته دانشجویان دانشگاه‌های علامه طباطبائی و صنعتی شریف». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 16.
رحیمی سجاسی، داود؛ محمدیان، جعفر (1397). «مطالعه انتقادی مؤلفه‌های سبک زندگی در بازی رایانه‌ای سیمز (4) از منظر اسلام». فصلنامه علمی ـ پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، دوره 5، شماره 4.
رضوانی، محمدرضا؛ اسلامی، عباس (1391). «بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران و نقش کتابخانه در تأمین این نیازها». فصلنامه دانش شناسی، دوره 10، شماره 5.
روزبهانی، معصومه (1394). سواد رسانه‌های اجتماعی: مفاهیم و کاربردها. مجموعه مقاله‌های هشتمین همایش سراسری اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا)، تهران: نشر کتابدار.
سلاجقه، مژده (1384). ارائه الگوی اطلاع‌یابی منتج از بررسی رفتارهای اطلاع‌یابی: مطالعه موردی اعضای هیئت‌علمی دانشکده‌های پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور. پایان‌نامه دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه شیراز.
سلیمی، مریم؛ سلطانی فر، محمد؛ مظفری، افسانه؛ شکرخواه، یونس (1395). «جایگاه دیتاژورنالیسم در روزنامه‌نگاری امروز جهان؛ بررسی آرا و دیدگاه‌های روزنامه‌نگاران و متخصصان». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 2، شماره 8.
سیفی ملکی، معصومه؛ عگبهی، عبدالحسین (1392). «مقایسه رفتار اطلاع‌یابی اینترنتی: مطالعه موردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول». توسعه آموزش جندی‌شاپور. دوره 4.
صالحی امیری، رضا؛ حیدری زاده، الهه (1386). «نقش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی و توسعه فرهنگی، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک»، پژوهشنامه، دوره 15.
صمیمی نژاد، مجید؛ زندیان، فاطمه (1391). «مقایسه تطبیقی مهارت اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و پردیس کشاورزی دانشگاه تهران». فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، دوره 46، شماره 2.
طالبیان، حامد؛ خانیکی، هادی (1396). «تحلیل شبکه ابرپیوند پایگاه‌های فرهنگی و مذهبی ایران در فضای مجازی». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 3، شماره 11.
طاهرزاده موسویان، صدیقه؛ رجبی، غلامرضا؛ بیگدلی، زاهد (1390). «بررسی نقش عوامل مؤثر بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان و رابطه بین خودکارآمدی و رفتار اطلاعاتی آنان: مطالعه موردی دانشگاه خاتم‌الانبیاء بهبهان». مجله مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، دوره 18، شماره 8.
طاهریان، مریم؛ دلاور، علی؛ رسولی، محمدرضا؛ عقیلی، وحید (1397). «رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی با هوش شناختی، هوش هیجانی، خلاقیت و ویژگی‌های شخصیتی در کاربران». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 15.
عبادی فرد آذر، فرید، رقیه اسکروچی، مهدی کاهویی، و حسن ابوالحسنی (1389). «جستجوی منابع اطلاعاتی دانشجویان پزشکی در طب اورژانس»، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، دوره 10، شماره 1.
عزیزی، فرید؛ اتابک، محمد؛ افخمی، حسینعلی (1397). «بازی‌های رایانه‌ای و بازنمایی زنان؛ تحلیل شناختی مجموعه بازی السا». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 14.
عقیلی، وحید؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ فرجیان، محمدمهدی (1397). «نقش شبکه‌های اجتماعی در انتخابات در ایران و تأثیر آن‌ها بر نقش رسانه‌های سنتی». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 13.
فاضلی، نعمت‌الله؛ سلطانی فر، محمد؛ عباسی، حجت اله (1396). «مزیت‌ها و کارکردهای شبکه‌های اجتماعی برای گروه‌های تروریستی (مطالعه موردی: استفاده گروه داعش از توئیتر و فیس‌بوک)». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 3، شماره 12.
فرقانی، محمدمهدی؛ شمسایی نیا، رامین (1396). «تعامل رسانه‌های جمعی و فناوری‌های نوین ارتباطی (بازنمایی اقتصاد مقاومتی ملی در فضای مجازی)». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 3، شماره 10.
فرقانی، محمدمهدی؛ مهاجری، ربابه (1397). «رابطه بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 4، شماره 13.
فرهادی، سلیمان؛ منصوریان، یزدان (1393). «رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی: مطالعه کیفی و موردی»، ماهنامه ارتباط علمی، دوره 29، شماره 3.
فیشر، کرن ای.؛ اردلز، ساندا؛ کچنی، لین مک (1387). نظریه‌های رفتار اطلاع‌یابی. ترجمه فیروزه زارع فراشبندی، محسن حاجی زین‌العابدینی، غلام حیدری، لیلا مکتبی فرد؛ ویراسته دکتر زاهد بیگدلی، تهران: نشر کتابدار.
کیانی خوزستانی، حسن؛ فامیل روحانی، علی‌اکبر؛ نصیرنژادعلیشاه، رقیه (1390). «نقش کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه»، ماهنامه ارتباط علمی، دوره 9، شماره 1.
محقق زاده، محمدصادق (1382). «بررسی نظرات مشترکین عضو هیئت علمی مرکز اینترنت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از امکانات مرکز و تأثیر آن بر کارهای پژوهشی این اعضاء»، علوم اطلاع‌رسانی، دوره 18، شماره 1 و 2.
محرمی، غلامحسین (1393). درسنامه تاریخ تشیع. قم: مرکز نشر هاجر.
مردانی، محمدرضا؛ مولایی، منیژه (1394). «بازمهندسی فرایند مدیریت در مدارس هوشمند ایران با تأکید بر نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات»، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 7، شماره 4.
ملکیان، فرشته (1387). «مطالعه نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده‌های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و میزان برآورد شدن این نیازها از طریق کتابخانه دانشکده‌های فوق»، فصلنامه کتاب، دوره 19، شماره 4.
منصوریان، یزدان (1393). روش تحقیق در علم اطلاعات و دانش شناسی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
منصوریان، یزدان؛ سنگری، محمود (1394). «بررسی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی در تدوین پایان‌نامه»، تعامل انسان و اطلاعات، دوره 2، شماره 2.
مهدیان، محمدجعفر؛ شهبازی، شهرام؛ نیک نژاد، مژگان (1391). «بررسی میزان مهارت‌های استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی و کتابخانه‌های دیجیتال به‌عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی». فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات). دوره 5، شماره 17.
مهدی زاده طالشی، محمد؛ خالدیان، اقبال؛ فردوسی، مهراوه (1396). «نقش نرم‌افزار اجتماعی «تلگرام» در تبلیغات دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از منظر رأی‌دهندگان». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 3، شماره 10.
مهرابی، مقداد؛ دهقان، علیرضا (1396). «مطالعه ابعاد نظارت والدین بر مصرف بازی‌های ویدئویی فرزندان و ضرورت ایجاد نظام رتبه‌بندی». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 3، شماره 9.
نورمحمدی، حمزه (1376). مطالعه رفتارهای اطلاع‌یابی متخصصان مرکز تحقیقات و مهندسی وزارت جهاد سازندگی در کسب اطلاعات علمی و فنی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
نیک کار، ملیحه؛ حیاتی، زهیر؛ فارسی، اعظم (1395). «بررسی موانع اطلاع‌یابی از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز بر اساس بسط نظریه معنابخشی دروین (نظریه کاری)»، پژوهش‌های نظری و کاربردی در علم اطلاعات و دانش شناسی (پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی پیشین)، دوره 6، شماره 2.
واعظی، رضا؛ نورافروز، علی حسین (1387). «مقایسه رفتار اطلاع‌یابی اینترنتی: مطالعه موردی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی»، علوم مدیریت ایران، دوره 3، شماره 11.
ییتس، ریکاردوبینزا (1385). قلمروهای نو در بازیابی اطلاعات. تهران: چاپار.
Abdul-Muhsin, Haidar,  Tyson, Mark, Raghu, Santanam, and Humphreys, Mitchell )2017(. "The Informed Patient: An Analysis of information seeking Behavior and Surgical Outcomes Among Men with Benign Prostatic Hyperplasia". American Journal of Mens Health 11 (1): 147-153.
Abdullah, Abrizah., Erfanmaneshm, Mohammad Amin, and Abdul Karim, Noor Harun )2014(. "Information Seeking Anxiety: Concept, Measurement and Preliminary Research". International Journal of Information Science and Management 12 (1): 47-64.
Belkin, Nicholas J. )1982(. Models of dialouge for information retrieval. Skifter fran Hogskolan I Boras 63(4).
Catalano, Amy )2013(. "Patterns of graduate students' information-seeking behavior". Metasynthesis of the literature 69 (2): 243-274.
Choo, Chun Wei, Detlor, Brian, Turnbull, Don (2000). Web Work: Information Seeking and Knowledge Work on the World Wide Web. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
Chowdhury, Gobinda G.)2004(. Introduction to modern information retrieval. London: Facet Publishing.
Colomo-Palacios, Ricardo. Soto-Acosta, Pedro. Ramayah, Thurasamy. and Russ, Meir. (2013). “Electronic markets and the future internet: From clouds to semantics”, Electronic Markets (23): 2, 89-91.
Dankasa, Jacob )2015(. Information use environment of religious professionals: A case study of the everyday life information seeking behavior of Catholic Clergy Nigeria. ph.D thesis. University of North Texas, Texas, US.
 Eftekhar, Zohre )2019(. "Tracing the origin of Information Seeking Behavior by reference publication year spectroscopy (RPYS): Scientific Publication based on ISC Database". International Journal of Information Science and Management (In Print)
Eftekhar, Zohre, & Hayati, Zouhayr )2016(. "Coping with information resources (identifying, searching, accessing, evaluating and using information) among graduate Students of Islamic Azad University, Shiraz Unit". International Journal of Information Science and Management (16):1, 1-11.
Ellis, David )1993(. "Modelling the Information Seeking Pattern of Academic Researchers: a Grounded Theory Approach". Library Quarterly 63(4).
George, Carole, Bright, Alice, Hurlbert, Terry, Erika, C. Linke, Claire, Gloriana St. and Stein, Joan )2006(. "Scholarly use of information: graduate students' information-seeking behavior". Information Research 11 (4).
Ingwersen, Peter )1996(. "Cognitive perspectives of information retrieval interaction: elements of a cognitive IR theory". Journal of Documentation 52 (1).
Järvelin, Kalervo, & Wilson, Thomas D. )2003(. "On conceptual models for information seeking and retrieval research". Information research 9(1): 9-1.
Kadli, Jayadev, Kumbar, B.D. )2011(. Faculty Information-Seeking Behaviour in the Changing ICT Environment: A Study of Commerce Colleges in Mumbai, Library Philosophy and Practice.
Kerins, Gillian, Madden, Ronan, and Fulton, Crystal. )2004(. "Information seeking and students studying for professional careers: the cases of engineering and law students in Ireland". Information Research 10(1): 208.
Kuhlthau, Carol C. )1991(. "Inside the search process: Information seeking from the user's perspective". Journal of the American society for information science 42(5), 361.
Lange-Faria, Wendy. and Elliot, Statia. (2012). “Understanding the Role of Social Media in Destination Marketing”, Tourismos (7): 1, 193- 211
Meho, Lokman, Tibbo, Helen R. (2003). "Modeling the information‐seeking behavior of social scientists: Ellis's study revisited". Journal of the Association for Information Science and Technology 54(6): 570-587.
Sarasevic, Tefko )1996(. "Modeling interaction in information retrieval (IR): A review and proposal". In Proceedings of the American society for Information Scienc 33 (2).
Taylor, Robert Saxton )1986(. Value Added Processes in Information Systems. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation.
Waqas Javed, Muhammad., and Bhatti, Rubina )2013(. "Information usage patterns of postgraduate students at Nishter Medical College, Multan, Pakistan". Journal of Hospital Librarianship 13 (4): 353-361.
Wilson, Thomas D. )1997(. "Information behavior: An interdisciplinary approach". Information Processing and Management 33(4).
Wilson, Thomas D. )2000(. "Human information behavior". Informing Science 3(2): 49-56. 
White, Robin Marie )2014(. Application of the transtheoretical model: Assessing exercise behavior in African Americans in a Church-Based setting. ph.D thesis. Division of Health Sciences, School of Nursing, University of Nevada, Las Vegas. Us.