نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد ارتباطات دانشگاه صداوسیما
3 دانشجوی دکتری ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
شبکه ماهواره‌ای العربیه به ویژه در سال‌های اخیر جنگ روانی شدیدی علیه ایران به راه انداخته و در راستای منافع دولت‌های غربی برای صدمه زدن به انقلاب اسلامی گام برمی‌دارد. در پژوهش حاضر به دنبال دستیابی به تاکتیک‌های جنگ روانی شبکه ماهواره‌ای العربیه علیه جمهوری اسلامی ایران بوده و برای این کاربصورت هدفمند بخش خبری ساعت 20 شبکه العربیه بعنوان اصلی ترین بخش خبری این شبکه، طی سه ماه اول سال 2016 به‌صورت تمام شمارشی مورد مطالعه قرار گرفت. راهبرد این پژوهش، قیاسی است. نخست با مطالعه کتابخانه‌ای، تاکتیک‌های جنگ روانی احصا شد. سپس با روش تحلیل محتوای کیفی، شیوه‌های جنگ روانی علیه ایران در سه ماه اول سال 2016 مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که شبکه ماهواره‌ای العربیه در بازه مذکور از 30 تاکتیک؛ دروغ بزرگ،برچسب‌زنی،تحریک،ابهام وشائبه،انتقال،تعمیم افراطی،تفرقه‌افکنی،چینش خبری،کوچک نمایی،استنادمجازی،دشمن سازی،انسانیت زدایی ازحریف،پلیس خوب وپلیس بد،توسل به زبان تسلیحات،حذف بخشی ازسنداصلی،استهزاءوتمسخر،شایعه،تظاهربه یکپارچگی،ارائه اطلاعات گزینش شده،نام‌گذاری معکوس و ... استفاده کرده است. می‌توان گفت که هدف اصلی شبکه ماهواره‌ای العربیه از همه تاکتیک‌های استفاده شده در جنگ روانی علیه ایران، تأکید بر دشمنی این کشور با کشورهای عربی و اسلامی است .
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Identifying the tactics of psychological warfare used by Al-Arabia against the Islamic Republic of Iran in the first three months of 2016
نویسندگان [English]
- Saeid Sarabi 1
- mohammadreza jasemzadeh 2
- Majid Saadati 3
1 profesor
2 resercher
3 student of university
چکیده [English]
The aim of this research is to study psychological war tactics which the Al - Arabia satellite channel has been using against the Islamic Republic of Iran. For this issue, the main News - program of the channel will be studied. In this research, the theory of Psychological Warfare has been applied. First, the tactics of psychological war have been recognized by desk study. Then the tactics of psychological warfare which have been used against Iran in the first quarter of 2016 have been studied by a qualitative content study. The method of this research is comparative. The result of the research shows that the Al - Arabia satellite channel have used these tactiks in psychological war against Iran: Big Lie, Labeling, Incitement, Ambiguity and Doubt projection, Transformation, Extreme Generalization, Division, News Ordering, Understating, virtual citing, Enemy Making, Dehumanization of the Opponent, Good Cop and Bad Cop, Applying Weapon Logic, Omission from Main Resource, Mocking and Scoffing, Rumor, Pretending to Unity, Broadcasting the chosen information, Reverse Naming, Charming Generalization, Implication Policy, Spreading the depression, Legend Making, Making artificial Crisis, Magnifying the Side Effects, Inducing the Isolation of the Opponent, Repetition and The Terror
کلیدواژه‌ها [English]
- psychological war
- Al - Arabia satellite channel
- Qualitative Content study
منابع
- احمدی، علی. (1388). «بازتاب اخبار فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در شبکه‌های خبری بین‌المللی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
- الیاسی، محمدحسین. (1385). «عملیات روانی ضد شورشگری سپاه در بحران کردستان. (دهه 60)»، فصلنامه عملیات روانی، سال سوم، شماره 12، 73-44.
- امام‌زاده فرد، پرویز. (1384). «عملیات روانی در دوران جنگ سرد و سال‌های پس‌ازآن»، فصلنامه عملیات روانی، سال اول، شماره 3، 53-33.
- ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمدرضا،. (1390). «تحلیل محتوای کیفی»، مجله پژوهش، شمارة 2، 40-15.
- برادن، کلتن و شلی. (1383). ژئوپولوتیک فراگیر، ترجمه: علیرضا فرشچی، تهران: انتشارات دوره عالی جنگ.
- بنا درخشان، مامک. (1389). «بررسی مقایسه‌ای پوشش خبری بحران یمن در سایت‌های شبکه‌های خبری تلویزیونی العالم، العربیه و سی‌ان‌ان در سه‌ماهه آخر سال 2009 میلادی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، تهران: دانشگاه صداوسیما.
- جنیدی، رضا. (1389). تکنیک‌های عملیات روانی و شیوه‌های مقابله، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
- خامنه ای، سیدعلی(1386). «سخنرانی در حرم امام رضا علیه‌السلام »، پایگاه اطلاع رسانیدفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای، باز نشانی شده در: 10/12/1395 به نشانی http:// khamenei.ir.
- رضوی زاده، سید نورالدین. (1377). وانمایی و سلطه در جریان بین‌المللی خبر؛ مجموعه مقالات دومین سمینار برای مسائل مطبوعات ایران، تهران: انتشارات رسانه.
- زورق، محمدحسن. (1368). مبانی تبلیغ، تهران: انتشارات سروش.
- سلطانی فر، محمد. (1386). «از جنگ روانی بیشتر بدانیم»، دوهفته‌نامه بشری، سال دوم شماره 31، 9-8.
- سوری، جواد. (1385). «نقش فناوری‌های نوین ارتباطی در عملیات روانی»، فصلنامه عملیات روانی، سال سوم، شماره 12، 33-11.
- سولیوان، تام؛ جان هارتلی و دانی ساندرز. (1385). مفاهیم کلیدی ارتباطات، ترجمه: میرحسن رئیس زاده، تهران: نشر فصل نو.
- شالیت، بن. (1373). روانشناسی رزم و درگیری، ترجمه: نشر صریر، تهران: نشر صریر.
- شاو، دونالد و مکسون مک کومبز. (1383). کارکرد برجسته‌سازی در مطبوعات، ترجمه: امید مسعودی، تهران: انتشارات خجسته.
- شعار غفاری، پرویز. (1373). «تبلیغات خبری و منافع ملی»، فصلنامه رسانه، ویژه‌نامه آموزشی شماره 1، 18-9.
- شیرازی، محمد. (1376). جنگ روانی و تبلیغات، مفاهیم و کارکردها، تهران: انتشارات نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه.
- ضیائی پرور، حمید. (1387). جنگ نرم- ویژه جنگ رسانه‌ای، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار.
- عابدینی، حسن. (1393). «نقش دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی ایران و عربستان - مطالعه موردی: شبکه‌های العالم و العربیه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
- عبدالرشیدی، علی‌اکبر. (1392). جنبش عدم تعهد، تهران: انتشارات سروش.
- فلحمیده، مصطفی. (1389). «تحلیل بخش‌های خبری شامگاهی شبکه العربیه در ارتباط با پرونده هسته‌ای ایران در سه‌ماهه آخر 2009»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، تهران: دانشگاه صداوسیما.
- فلیک، اووه. (1390). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
- کازنو، ژان. (1376). جامعه‌شناسی وسایل ارتباط‌جمعی، ترجمه: باقر ساروخانی، تهران: انتشارات اطلاعات.
- کریمی نیا، پریسا. (1384). «تجزیه‌وتحلیل تبلیغات و ضد تبلیغات در عملیات روانی»، فصلنامه عملیات روانی، سال سوم، شماره 10. 385-348.
- لازار، ژودیت. (1380). افکار عمومی، ترجمه: مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
- متفکر، حسین. (1381). جنگ روانی، قم: انتشارات زمزم هدایت.
- مرادی، حجت‌الله. (1389). قدرت و جنگ نرم از نظریه تا عمل، تهران: نشر ساقی.
- محمد پور، احمد. (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش 2، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- محمدی، مصطفی. (1392). «بررسی نقش شبکه های الجزیره و العربیه در بیداری اسلامی». فصلنامه 15 خرداد، شماره 35، 169.
- محمدی نجم، حسین. (1384). «متقاعدسازی و افکار عمومی در رسانه‌های غربی»، فصلنامه عملیات روانی، سال سوم، شماره 9، 63-54.
- نصر، صلاح. (1380). جنگ روانی، ترجمه محمود حقیقت کاشانی، تهران: انتشارات سروش.
- نوری راد، فاطمه؛ حکیمی، زهرا. (1397). «بازتاب همهپرسی کردستان عراق در رسانهها؛ تحلیل محتوای سایت‌های خبری بیبیسی،الجزیره، ایرنا و روداوو»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، شماره14، 181
- نیک ملکی، محمد. (1390). بررسی پوشش خبری شبکه‌های خبری عربی منطقه و تحولات کشورهای عربی، تهران: اداره کل آموزش و پژوهش معاونت سیاسی سازمان صداوسیما، 12-9.
هوسمن، کارل. (1376). بحران وجدان، ترجمه: داود حیدری، تهران: انتشارات رسانه
)