مطالعات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی
محمدرضا حسنی؛ فاطمه محمدزاده؛ حمیده محمدزاده
چکیده
با ظهور و گسترش رسانه‌های اجتماعی هویت تبدیل به امری تغییرپذیر و چندپاره شده و جامعه و خانواده دیگر تنها منابع تعیین‌کننده نیستند، بنابراین هویت و فرایند هویت‌یابی به‌خصوص در بین جوانان دستخوش دگردیسی گسترده‌ای شده است. از اینرو در پژوهش حاضر قصد داریم هویت جوانان و فرایند هویت‌یابی آنها را در نتیجه استفاده از رسانه‌های اجتماعی ...
بیشتر
با ظهور و گسترش رسانه‌های اجتماعی هویت تبدیل به امری تغییرپذیر و چندپاره شده و جامعه و خانواده دیگر تنها منابع تعیین‌کننده نیستند، بنابراین هویت و فرایند هویت‌یابی به‌خصوص در بین جوانان دستخوش دگردیسی گسترده‌ای شده است. از اینرو در پژوهش حاضر قصد داریم هویت جوانان و فرایند هویت‌یابی آنها را در نتیجه استفاده از رسانه‌های اجتماعی واکاوی نماییم. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون و انجام مصاحبه عمیق نیمه ساخت‌یافته با 17 نفر از جوانان با روش نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه حضوری وآنلاین انجام شده است. یافته‌های حاصل از مصاحبه‌ها با تکنیک تحلیل مضمون، استخراج و تحلیل شده است که 4 مضمون اصلی: «شکاف ارزش‌ها و باورها»، «رسانه‌ای‌شدن سبک زندگی»، «پروبلماتیک شدن خود»، «دگردیسی تعاملات» و 12 مضمون فرعی: «دگردیسی در عقاید و باورهای دینی»، «دگردیسی در عقاید و باورهای سیاسی»،« عدم علاقه رسانه‌های رسمی داخلی»، «ترندی‌شدن زندگی»، «رسانه محور شدن علاقمندی‌ها و اهداف»، «فرصتی برای آزادی عمل»، «فرصتی برای تغییر خود»، «فرصتی برای خود وانمودسازی»، «فرصتی برای همانندی با خود»، «فرصتی برای همانندی با دیگران»، «شکل‌گیری دوستی‌های سطحی»، «قربانی‌شدن تعاملات رودررو» است. بنابر یافته‌ها نسل جوان، تحت تأثیر رسانه‌ها و مواجه با انبوهی از اطلاعات و اندیشه‌ها، با شیوه‌های متکثر و متنوعی در پاسخ به سؤال «کیستی و چیستی» و فرایند هویت‌یابی خود مواجه هستند و در مقام کنشگری با هویت چندپاره و سیّال به‌دنبال هویت-یابی‌اند.
فائزه بهمن میرزا؛ فریده حسین ثابت؛ فرامرز سهرابی
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر افسردگی با نقش میانجی تصویر بدن انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری دادههای پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه جوانان عضو در شبکه های اجتماعی بوده است و اعضای نمونه با روش غیراحتمالی در دسترس انتخاب شدند. حجم ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر افسردگی با نقش میانجی تصویر بدن انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری دادههای پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه جوانان عضو در شبکه های اجتماعی بوده است و اعضای نمونه با روش غیراحتمالی در دسترس انتخاب شدند. حجم نمونه مورد نیاز با استفاده از فرمول گرین 106 نفر تعیین شد (234=n). برای گردآوری داده‌ها از سه پرسشنامه استاندارد اعتیاد اینترنتی یانگ (1998)، تست افسردگی بک (1967)، پرسشنامه روابط چندبعدی خود-بدن (1997) استفاده شد. نتایج تحلیل داده‌ها در پژوهش نشان داد که افسردگی پاسخ‌دهندگان خفیف می‌باشد. همچنین میانگین و انحراف استاندارد استفاده از شبکه‌های اجتماعی نشان‌دهنده عدم وابستگی روانی به اینترنت است و در نهایت میانگین و انحراف استاندارد تصویر بدن در پژوهش از تصویر بدنی قوی در پاسخ‌دهندگان خبر می‌دهد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که استفاده از شبکه‌های اجتماعی به طور متوسط با متغیر افسردگی همبستگی دارد و تغییرات این متغیر را به طور معناداری پیش‌بینی می‌کند (0.001>P ). همچنین نقش میانجی تصویر بدن در رابطه بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و افسردگی تایید شد. با توجه به تاثیر معنادار استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر افزایش افسردگی از طریق نقش میانجی تصویر بدن، اتخاذ راهکارهایی جهت آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده از این شبکه‌ها و افزایش ادراک افراد از تصویر بدنی‌شان از طریق برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های روانشناختی امری اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد.
سیدحسام قبله زاده؛ سیدعلیرضا افشانی؛ حسین اسلامی
چکیده
شایعه و تأثیر آن بر زندگی اجتماعی انسان‌ها همواره مورد توجه و مهم بوده است. در سالیان اخبر و با گسترش فضای مجازی، شرایط برای انتشار شایعه، تسهیل شده است. پژوهش حاضر به واکاوی روایت جوانان شهر یزد از شیوع شایعه در فضای مجازی پرداخته است. روش این مطالعه، کیفی و از نوع نظریه زمینه‌ای بود. جامعه هدف پژوهش، جوانان شهر یزد بودند که 24 نفر از ...
بیشتر
شایعه و تأثیر آن بر زندگی اجتماعی انسان‌ها همواره مورد توجه و مهم بوده است. در سالیان اخبر و با گسترش فضای مجازی، شرایط برای انتشار شایعه، تسهیل شده است. پژوهش حاضر به واکاوی روایت جوانان شهر یزد از شیوع شایعه در فضای مجازی پرداخته است. روش این مطالعه، کیفی و از نوع نظریه زمینه‌ای بود. جامعه هدف پژوهش، جوانان شهر یزد بودند که 24 نفر از آنها به صورت هدفمند انتخاب و با استفاده از مصاحبه، مورد مطالعه قرار گرفتند و برای تحلیل آنها از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. مبتنی بر مصاحبه‌های صورت گرفته با جوانان، 43 مفهوم، 20 مقوله اول، 14 مقوله دوم، 5 مقوله هسته (شیوع شایعه، باوربه شایعه، باورپذیری شایعه، تقویت شایعه و تضعیف شایعه) و پدیده «لبه تیغ کژکارکرد خبری در فضای مجازی» برساخته شد که فضای پارادوکسگونه و به اصطلاح دو لبهی کارکرد و کژکارکرد اطلاعاتی در فضای مجازی را نشان می‌دهد. نتایج بیانگر نگاه منفی جوانان به فضای مجازی و اخبار منتشر شده در این بستر بود و بهترین راهکار برای کاهش اثرگذاری شایعات و انتشار آنها را آگاهسازی و ارتقای سواد رسانه‌ای مخاطبان میدانند.
زهرا زارع؛ ناهید کردی؛ سمیه سلطانی
چکیده
با توجه به اهمیت و نقش روزافزون شبکه‌های اجتماعی مجازی در زندگی روزمره و مسائل سیاسی این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر عضویت فعال جوانان در صفحه "فیس‌بوک" وزیر امور خارجه ایران بین سال‌های 92 تا 93 پرداخته است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده پرسشنامه الکترونیک انجام‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه جوانان 18 تا 29 ساله ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و نقش روزافزون شبکه‌های اجتماعی مجازی در زندگی روزمره و مسائل سیاسی این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر عضویت فعال جوانان در صفحه "فیس‌بوک" وزیر امور خارجه ایران بین سال‌های 92 تا 93 پرداخته است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده پرسشنامه الکترونیک انجام‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه جوانان 18 تا 29 ساله عضو صفحه وزیر امور خارجه ایران در فیس‌بوک بین سال‌های 92 تا 93 است که در زمان اجرای طرح در این صفحه عضویت داشتهاند، حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران برابر 156 نفر بوده و روش نمونه‌گیری بهصورت در دسترس از جوانان عضو صفحه وزیر بوده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مردان، مجردان و افراد با تحصیلات و پایگاه اجتماعی و اقتصادی بالاتر عضویت فعالتری در صفحه فیس‌بوک وزیر امور خارجه داشتهاند. ویژگیهای سیاستمدار و محرکهای سیاسی از عوامل مهم در عضویت فعال جوانان در صفحه فیس‌بوک وزیر امور خارجه ایران بین سال‌های 92 تا 93 بوده است.
محمد مهدی فرقانی؛ ربابه مهاجری
چکیده
استفاده مفرط از شبکه های اجتماعی تلفن همراه همچون تلگرام، اینستاگرام و ... در حالی رشد فزاینده ای گرفته که اثرات اجتماعی استفاده طولانی مدت از آنها نادیده گرفته شده است. استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه در ایران به سرعت تبدیل به نوعی اعتیاد میان بسیاری از نوجوانان و جوانان شده و برخی از آسیب‌های اجتماعی را تشدید کرده است. زندگی ...
بیشتر
استفاده مفرط از شبکه های اجتماعی تلفن همراه همچون تلگرام، اینستاگرام و ... در حالی رشد فزاینده ای گرفته که اثرات اجتماعی استفاده طولانی مدت از آنها نادیده گرفته شده است. استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه در ایران به سرعت تبدیل به نوعی اعتیاد میان بسیاری از نوجوانان و جوانان شده و برخی از آسیب‌های اجتماعی را تشدید کرده است. زندگی روزمره نسل جوان به شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه گره خورده است. از همین روی، مقاله حاضر به بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه و تغییر سبک زندگی جوانان 15 تا 29 می پردازد. به این منظور با استفاده از روش پیمایش، پرسشنامه محقق ساخته ای بین 384 نفر از جوانان 15 تا 29 سال شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله ای توزیع شد . نتایج آن حاکی از آن است که:بین مولفه های سبک زندگی همچون تغییر سلیقه در نوع پوشش، تغییر در شیوه تغذیه، تغییر در خودآرایی، تغییر در انتخاب دکوراسیون و اثاثیه منزل، تغییر در سبک خرید، تغییر در شیوه های گذران اوقات فراغت و تفریح و تغییر در تعاملات و ارتباطات رو در روی کاربران با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه رابطه وجود دارد به طوری که با افزایش ساعات استفاده از این شبکه ها تغییر در هر یک از مولفه های سبک زندگی نیز بیشتر می شود .
عبدالرحمان علیزاده؛ زرین زردار
چکیده
در سال‌های اخیر سهم شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای در سبد مصرفی مخاطبان به‌ویژه جوانان افزایش زیادی را نشان می‌دهد و همین امر مسئولان و سیاست‌گذاران را به جستجوی پاسخ این سؤال واداشته که چه دلایلی باعث جذابیت برنامه‌های این شبکه‌ها به‌ویژه شبکه من‌وتو، به‌عنوان پربیننده‌ترین شبکه ماهواره‌ای در حال حاضر، و تماشای آن توسط ...
بیشتر
در سال‌های اخیر سهم شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای در سبد مصرفی مخاطبان به‌ویژه جوانان افزایش زیادی را نشان می‌دهد و همین امر مسئولان و سیاست‌گذاران را به جستجوی پاسخ این سؤال واداشته که چه دلایلی باعث جذابیت برنامه‌های این شبکه‌ها به‌ویژه شبکه من‌وتو، به‌عنوان پربیننده‌ترین شبکه ماهواره‌ای در حال حاضر، و تماشای آن توسط مخاطبان شده است. این تحقیق باهدف پاسخ بهاین دغدغه طراحی و به روش مصاحبه فردی و گروهی با جوانان تهرانی اجرا شده است. مصاحبه‌های انجام شده به روش تحلیل مضمونی مورد بررسی قرار گرفتهاند. نتایج حاصل از مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که جوانان برای تماشای شبکه‌های ماهواره‌ای و جذابیت آنها از پانزده دلیل مشخص نام میبرند که میتوان آنها را ذیل چهار مفهوم اصلی شامل بازنمایی ممنوعهها، صمیمیت و جوانی، قدرت بخشیدن به مخاطب و اطلاعات ـ سرگرمی دستهبندی کرد. به نظر می‌رسد، من و تو فضاهایی را پیش روی مخاطب ایرانی باز می‌کند که در شبکه‌های داخلی مسکوت گذاشته شده است.
محمد مهدی فرقانی؛ بهار بدیعی
چکیده
در سال‌های اخیر به دنبال ورود تلفن‌های همراه هوشمند، عرصه ارتباطات موبایلی شاهد دگرگونی‌های فراوانی بوده است. ازآنجاکه یکی از قابلیت‌های تکنولوژی درنوردیدن مرزهای جغرافیایی است، جامعه ما نیز شاهد تغییرات اجتماعی برآمده از این نوآوری رسانه‌ای بوده است. در این میان، زندگی روزمره جوانان به‌عنوان گروهی که عموماً در پذیرش تکنولوژی‌های ...
بیشتر
در سال‌های اخیر به دنبال ورود تلفن‌های همراه هوشمند، عرصه ارتباطات موبایلی شاهد دگرگونی‌های فراوانی بوده است. ازآنجاکه یکی از قابلیت‌های تکنولوژی درنوردیدن مرزهای جغرافیایی است، جامعه ما نیز شاهد تغییرات اجتماعی برآمده از این نوآوری رسانه‌ای بوده است. در این میان، زندگی روزمره جوانان به‌عنوان گروهی که عموماً در پذیرش تکنولوژی‌های نوین پیش‌قدم می‌شوند، تحت تأثیر این فضای تکنولوژیک تغییر کرده است. در مقاله حاضر به مطالعه فرآیند پذیرش و اهلی سازی تلفن‌های همراه هوشمند در زندگی روزمره جوانان ایرانی پرداخته‌ایم. از خلال مصاحبه‌های نیمه استاندارد با دانشجویان مقطع کارشناسی شهر تهران، شش مقوله اصلی در نحوه مصرف تلفن همراه هوشمند توسط جوانان به دست آمد که در سطوح فردی و اجتماعی زندگی روزمره آنها تجلی پیداکرده‌اند. این مقوله‌های شش‌گانه عبارت‌اند از: مصرف اطلاعاتی که شامل چک کردن واقعیت‌ها، آگاهی از اخبار و دسترسی به اطلاعات در لحظه است. مقوله بعد را مصرف مبتنی بر موقعیت نام نهادیم که نمایش موقعیت، نظارت بر موقعیت و احساس امنیت را شامل می‌شود. سومین مقوله مصرف ارتباطی است که در کاربری شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌ها پیام‌رسان و گسست از جمع‌های واقعی تجلی پیدا می‌کند. مقوله چهارم با عنوان انطباق تکنولوژیک شامل همه‌جا بودن، سهولت یادگیری کاربری و سیالیت تکنولوژی است. ابزار استقلال فردی نیز عنوان مقوله پنجم بوده که به معنای استقلال از خانواده و شکل‌دهی به روابط گزینشی است. آخرین مقوله در فرآیند اهلی سازی تلفن همراه هوشمند تسلط بر مصرف تکنولوژی است که کنترل شیوه کاربری و تسلط بر بازنمایی هویت مجازی را شامل می‌شود.
