مطالعات رسانه‌های نوین

تجربه زیسته دختران دهه هشتادی از حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی

فهیمه زارع؛ محمد تقی کرمی

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404، صفحه 40-1

https://doi.org/10.22054/nms.2025.62282.1251

چکیده

پژوهش پیش رو باهدف فهم تجربه زیسته دختران دهه هشتادی از حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی انجام شده است. این دختران از مهم‍ترین گروه‍هایی هستند که به سبب ویژگی‍های دوران نوجوانی بیشترین حضور را در ... بیشتر

راهبردهای روزنامه‌نگاری فرارسانه‌ای در ایران

خسرو سینا؛ ندا سعیدی

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404، صفحه 76-41

https://doi.org/10.22054/nms.2025.75899.1634

چکیده

در عصر دیجیتال، روزنامه‌نگاری سنتی با چالش‌های متعددی مانند کاهش تعامل مخاطب و گسترش رسانه‌های نوین مواجه شده بود. در این شرایط، روزنامه‌نگاری فرارسانه‌ای به‌عنوان رویکردی نوین برای ارتقای اثربخشی ... بیشتر در عصر دیجیتال، روزنامه‌نگاری سنتی با چالش‌های متعددی مانند کاهش تعامل مخاطب و گسترش رسانه‌های نوین مواجه شده بود. در این شرایط، روزنامه‌نگاری فرارسانه‌ای به‌عنوان رویکردی نوین برای ارتقای اثربخشی ارتباطات رسانه‌ای و پاسخ به نیازهای نوپدید مخاطبان مطرح شده بود. این پژوهش باهدف شناسایی و تحلیل استراتژی‌های به‌کارگیری تکنیک‌های داستان‌سرایی فرارسانه‌ای در روزنامه‌نگاری ایران انجام شد. مطالعه حاضر با طراحی پژوهش توسعه‌محور و رویکرد ترکیبی، از روش دلفی کیفی برای گردآوری داده‌ها بهره برد. جامعه آماری شامل ۱۳ نفر از متخصصان حوزه رسانه و روزنامه‌نگاری بود که با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌ها، از تکنیک تحلیل SWOT جهت ارزیابی عوامل درونی و بیرونی تأثیرگذار بر پیاده‌سازی این رویکرد استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که به‌کارگیری تکنیک‌های فرارسانه‌ای باعث ارتقای کیفیت محتوای خبری، افزایش مشارکت و وفاداری مخاطبان و ایجاد انعطاف‌پذیری در فرایند مصرف اطلاعات شده بود. همچنین نتایج تحلیل‌ها حاکی از آن بود که روزنامه‌نگاری ایران از ظرفیت‌های درونی بالایی برای توسعه این رویکرد برخوردار بوده و در موقعیتی تهاجمی برای اجرای راهبردهای تحول‌آفرین قرار داشت. در جمع‌بندی، پژوهش تأکید کرد که استفاده هدفمند از روایت فرارسانه‌ای می‌تواند جایگاه حرفه‌ای رسانه‌ها را در ایران ارتقا دهد و بر ضرورت توسعه زیرساخت‌های فناورانه و سیاست‌گذاری حمایتی برای تحقق این تحول تأکید کرد.

کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت تبلیغات ایران، چالش ها و فرصت ها

مهدیه ساده دشت؛ رضا صابری

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404، صفحه 128-77

https://doi.org/10.22054/nms.2025.81940.1756

چکیده

طی چند سال گذشته هوش مصنوعی صنایع گوناگون را تحت تأثیر قرار داده است.در این میان صنعت تبلیغات نیز دستخوش تغییراتی شده است.به‌گونه‌ای که شاهد استفاده از هوش مصنوعی در مراحل مختلف فرایندهای تبلیغاتی هستیم.ما ... بیشتر طی چند سال گذشته هوش مصنوعی صنایع گوناگون را تحت تأثیر قرار داده است.در این میان صنعت تبلیغات نیز دستخوش تغییراتی شده است.به‌گونه‌ای که شاهد استفاده از هوش مصنوعی در مراحل مختلف فرایندهای تبلیغاتی هستیم.ما در این پژوهش با بررسی کاربردهای تبلیغاتی هوش مصنوعی در سطح جهانی به دنبال پاسخ به این سؤال بودیم که تاکنون در صنعت تبلیغات ایران چه استفاده هایی از هوش مصنوعی شده است.ما همچنین به دنبال شناسایی چالش ها و فرصت های هوش مصنوعی برای صنعت تبلیغات ایران بودیم. به همین منظور با استفاده از روش کیفی و نمونه گیری گلوله برفی با 6 نفر از متخصصان حوزه ی تبلیغات و هوش مصنوعی مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و عمیق انجام شد.در کدگذاری اولیه به 20 کددست‌یافتیم که در مرحله دوم در سه مقوله محوری دسته‌بندی شدند.درمقوله ی محوری اول «چالش های پیش روی صنعت تبلیغات ایران برای استفاده از هوش مصنوعی»،در مقوله ی محوری سوم «اقدامات بایسته ی شرکت‌های تبلیغاتی برای استفاده از هوش مصنوعی» موضوع اصلی بحث است. با توجه به اینکه استفاده از هوش مصنوعی در تبلیغات ایران هنوز در مراحل اولیه خود به سر می‌برد هنوز شاهد استفاده های گسترده از آن نیستیم و بیشترین کاربرد هوش مصنوعی در صنعت تبلیغات ایران برای طراحی و تولید محتوای تبلیغاتی است. علاقه ی شرکت های تبلیغاتی برای رشد و پیشرفت، عامل بسیار مهمی در گام نهادن آنها در این مسیر جدید است. شناخت هوش مصنوعی و استفاده از فرصت های بزرگی که به‌وسیله‌ی آن ایجادشده است برای فعالین حوزه ی تبلیغات ضرورتی انکارناپذیر است.

ارتباطات شبکه‌ای شده خانواده ایرانی؛ بازخوانی حریم خصوصی و نظارت میان همسران

سعید رضا عاملی رنانی؛ عبدالله بیچرانلو؛ منصوره حجاری

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404، صفحه 174-129

https://doi.org/10.22054/nms.2025.77313.1655

چکیده

نحوۀ ارتباط میان اعضای خانواده، به‌تدریج تغییر کرده است. اکوسیستم‌های مجازی پیچیده امروزی فضای ارتباطی همسران را تغییر داده‌اند. تغییر فضای ارتباطی، کیفیت زندگی روزمره و خصوصی‌ترین وجوه تجربیات ... بیشتر نحوۀ ارتباط میان اعضای خانواده، به‌تدریج تغییر کرده است. اکوسیستم‌های مجازی پیچیده امروزی فضای ارتباطی همسران را تغییر داده‌اند. تغییر فضای ارتباطی، کیفیت زندگی روزمره و خصوصی‌ترین وجوه تجربیات اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار داده ‌است. در الگوی خانواده دو فضایی بر اساس مختصات فضای مجازی مفاهیمی چون فضای خانه، حضور در خانه، ارتباطات خانوادگی، حریم خصوصی و بسیاری دیگر از مسائل مرتبط دچار بازسازی معنایی شده است. کنترل و ارتباطات تعادل جدیدی در ارتباطات رسانه‌های اجتماعی یافته‌اند: کنترل ازدست‌رفته و ارتباطات در حال کسب قدرت است. کاربران صرفاً به کنترل تکیه نمی‌کنند بلکه برای ایجاد هنجارها و اعتماد تلاش می‌کنند. درواقع حریم خصوصی توسط ارتباطات میان‌فردی بازتعریف می‌شود. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش‌ است که مرزها و قلمروهای ارتباطی چگونه توسط زوج‌ها مذاکره می‌شود و خانوادۀ امروز چه خوانش‌هایی از مفهوم حریم خصوصی و نظارت دارد؟ در این پژوهش با سه گروه از پاسخ‌گویان، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شده است: این گروه‌ها شامل همسران، افراد اطلاع‌رسان و زوج درمانگران است که درمجموع نمونه‌ها شامل 47 نفر است. نتایج نشان می‌دهد مرزهای حریم خصوصی آنلاین میان همسران بسیار ژله‌ای شده است، دو مضمون فراگیر «حریم خصوصی سیال» و «نظارت سیال» بیانگر وجود طیف گسترده‌ای از تعاریف در میان زوج‌های کاربر فضای مجازی است که هرکدام شامل پنج مضمون سازمان دهنده می‌باشد. یافته‌‌ها نشان می‌دهد چگونه تعریف و مرزهای حریم خصوصی در پرتو ظهور رسانه‌های اجتماعی بین زوج‌های کاربر، بازبینی و مذاکره مجدد می‌شود.

تحلیل گفتمان‌های سیاسی مرجع شبکه اجتماعی ایکس پیرامون انتخابات مجلس دوازدهم

محسن گودرزی

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404، صفحه 232-175

https://doi.org/10.22054/nms.2025.79011.1687

چکیده

رسانه‍های اجتماعی نقش برجسته‍ای در ساخت گفتمان‍های مختلف سیاسی دارند. در این میان شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به‌عنوان یکی از پرمخاطب‍ترین رسانه‍های اجتماعی میدان فعالیت کنشگران سیاسی ... بیشتر رسانه‍های اجتماعی نقش برجسته‍ای در ساخت گفتمان‍های مختلف سیاسی دارند. در این میان شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به‌عنوان یکی از پرمخاطب‍ترین رسانه‍های اجتماعی میدان فعالیت کنشگران سیاسی مختلف است. این فعالیت در زمان رویدادهای سیاسی نظیر انتخابات مجلس افزایش پیدا می‍کند و عملاً قادر است تا ارزیابی نسبی از نگرش‍های و بینش‍های سیاسی و اجتماعی ارائه دهد. گفتمان‍های مختلف سیاسی از مجموعه این بینش‍ها، نگرش‍ها، دیدگاه‍ها و نقطه‍نظرات سیاسی به وجود می‍آیند. این پژوهش به دنبال شناخت گفتمان‍های سیاسی است که پیرامون دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در شبکه اجتماعی ایکس شکل‌گرفته و از مرجعیت برخوردار شده‍اند. برای این منظور شبکه لایک‍های محتواهای انتخاباتی با استفاده از نرم‍افزار گفی ترسیم و متغیر مرجعیت محاسبه شد. سپس تحلیل انتقادی گفتمان‍های مرجع با استفاده از رهیافت فرکلاف انجام شد. یافته‍های پژوهش نشان داد که گفتمان‌های رسمی، اصلاح طلب و میانه رو، اصولگرا، منتقد، اپوزیسیون و سلطنت‍طلب، گفتمان‍های شکل‌گرفته پیرامون انتخابات مجلس بوده است. همچنین تطور گفتمان‍های دارای مرجعیت حداکثری پیرامون انتخابات مجلس از گفتمان رسمی آغاز و به گفتمان انتقادی و غیررسمی ختم می‍شود. شکایت از رواج بی‍اخلاقی و فحاشی؛ ضرورت پرهیز از برچسب‍زنی به کاندیداهای متخصص؛ و لزوم کنشِ سیاسیِ عقلانی ازجمله مؤلفه‌های گفتمان انتقادی بوده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که گفتمان‍های مرجع شبکه ایکس پیرامون انتخابات مجلس در بازه‍های زمانی مختلف همواره از زبان کنایه و طنز استفاده کرده‌اند؛ به نظر می‍رسد این نوع از زبان راهی برای ابراز عقیده با حداقل عواقب ناشی از آن است.

آسیب شناسی نظام رقابت در ساختار رسانه های مجازی ایران

هاتف پوررشیدی؛ مهران صمدی؛ ابراهیم کفشدار طوسی

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22054/nms.2025.81090.1740

چکیده

رسانه‌های مجازی، برنامه‌های کاربردی مبتنی بر اینترنت هستند که به کاربران اجازه ایجاد و تبادل تولید محتوا را می‌دهد. دسترسی آزادانه و سهل به این رسانه ها سبب شده است، رقابت جدی برای جلب نظر مخاطبان و ... بیشتر رسانه‌های مجازی، برنامه‌های کاربردی مبتنی بر اینترنت هستند که به کاربران اجازه ایجاد و تبادل تولید محتوا را می‌دهد. دسترسی آزادانه و سهل به این رسانه ها سبب شده است، رقابت جدی برای جلب نظر مخاطبان و کسب درآمد بالا شکل گیرد. این پژوهش با هدف آسیب شناسی نظام رقابت در ساختار رسانه‌های مجازی ایران به انجام رسیده که از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی و از لحاظ نحوه تجزیه و تحلیل داده‌ها، کیفی می‌باشد. به منظور طراحی مدل بر اساس روش نظریه داده بنیاد، گروهی از خبرگان رسانه، اساتید دانشگاه، مدیران اجرایی و مشاوران انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. روش نمونه‌گیری، هدفمند بود که این فرایند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و ۱۵ مصاحبه انجام پذیرفت. نتایج تحقیق منجر به طراحی مدل فرایندی آسیب‌های مرتبط با نظام رقابتی در ساختار رسانه‌های مجازی ایران شد و روابط فرضی مدل مورد آزمون و تأیید قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل، آسیب‌های مرتبط با نظام رقابتی در ساختار رسانه‌های مجازی ایران عبارتند از موانع قانونی (پایدار نبودن قوانین و سیاست‌ها و مشکلات تنظیم‌گری)، مشکلات زیرساختی، فیلترینگ، تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، نقص مدل‌های موجود کسب‌ وکار و مقاومت در برابر پذیرش دیجیتالی شدن . این پژوهش با توجه به ماهیت جهانی رقابت رسانه‌ای، تلاش می‌کند تا ضمن شناسایی آسیب‌های بومی، به درک عمیق‌تر پدیده‌های رقابتی در زمینه رسانه‌های مجازی در بستری ملی و در مقایسه با تجربیات بین‌المللی کمک کند و از این رو، به سیاست‌گذاران و فعالان این حوزه، بینش‌های نوآورانه و جامع‌تری ارائه دهد.

رابطه بین سوادرسانه‌ای والدین و اعتیاد به‌رسانه‌های دیجیتال در دانش‌آموزان متوسطه‌استان قم سال 1403

فائزه فرهودی

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22054/nms.2025.82698.1775

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد رسانه ای والدین و میزان اعتیاد به رسانه های دیجیتال در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه استان قم در سال 1403 بود. این پژوهش،کاربردی و از رویکرد کمّی (پیمایشی توصیفی) جهت گردآوری ... بیشتر هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد رسانه ای والدین و میزان اعتیاد به رسانه های دیجیتال در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه استان قم در سال 1403 بود. این پژوهش،کاربردی و از رویکرد کمّی (پیمایشی توصیفی) جهت گردآوری داده‌ها استفاده شد. جامعه آماری دانش آموزان دختر مقطع متوسطه استان قم در سال 1403 بود که با فرمول کوکران و پس از تکمیل پرسشنامه ها، در نهایت تعداد 257 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه 20 سوالی یانگ و همکاران (1998) بود. نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار و منفی بین تمامی ابعاد سواد رسانه ای والدین (ابعاد شناختی، عاطفی، زیبایی شناختی و اخلاقی برگرفته از نظریه سواد رسانه پاتر) و اعتیاد به رسانه های دیجیتال در دانش آموزان مورد نظر بود. در بین ابعاد رسانه‌ای بعد اخلاقی در اولویت اول، سپس بعد زیبایی شناختی، و بعد از آن بعد عاطفی سپس بعد شناختی در بین والدین بیشتر وجود داشت. بعد اخلاقی (با ضریب همبستگی اسپیرمن 0.312-)، در اولویت اول، بعد عاطفی در اولویت دوم (0.257-)، بعد شناختی (0.145-) در اولویت سوم و در نهایت بعد زیبایی شناختی (0.117-) با اعتیاد به رسانه های دیجیتال، رابطه معکوس دارند. بین سن و تحصیلات والدین و اعتیاد به رسانه های دیجیتال رابطه معناداری وجود دارد (سطح معنی داری 0.002). با توجه به ضریب کا اسکوئر در سطح تحصیلات، 46.035 است لذا بین سطح تحصیلات والدین و اعتیاد به رسانه های دیجیتال در دانش آموزان رابطه قوی تری وجود دارد.

دیالکتیک عاطفی در زیست‌جهان دوگانه: واکاوی الگوهای تعاملی کاربران در فضای مجازی

سیدنورالدین رضوی زاده

دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22054/nms.2025.83788.1806

چکیده

این پژوهش به مطالعه دیالکتیک عاطفی در زیست‌جهان دوگانه معاصر می‌پردازد و الگوهای تعاملی و تجربیات احساسی کاربران را در تقاطع فضای فیزیکی و دیجیتال واکاوی می‌کند. روش‌شناسی پژوهش از نوع کیفی است و ... بیشتر این پژوهش به مطالعه دیالکتیک عاطفی در زیست‌جهان دوگانه معاصر می‌پردازد و الگوهای تعاملی و تجربیات احساسی کاربران را در تقاطع فضای فیزیکی و دیجیتال واکاوی می‌کند. روش‌شناسی پژوهش از نوع کیفی است و جامعه مورد بررسی را کاربران جوان تهرانی(18 تا 35 سال) تشکیل می دهند. نمونه ها با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. حجم نمونه با ملاک اشباع نظری 15 نفر تعیین گردید. برای گردآوری داده ها از شیوه مصاحبه‌ نیمه ساخت یافته استفاده گردید و داده ها با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش آشکار می‌سازد که دوگانگی فضای واقعی-مجازی منجر به شکل‌گیری نوعی شکاف عاطفی می‌شود که در آن، تجربیات احساسی در فضای دیجیتال، علی‌رغم سطحی‌تر و گذراتر بودن، تأثیرات ژرفی بر ساختار روان‌شناختی کاربران می‌گذارند. محدودیت‌های ذاتی ارتباطات دیجیتال، مانند فقدان نشانه‌های غیرکلامی و بازنمایی‌های ایده‌آل‌سازی شده، منجر به پیدایش الگوهای متمایزی از مدیریت عاطفی می‌شود که در آن، کاربران به‌طور فعال از راهبردهای متنوع تنظیم هیجان همچون بازسازی شناختی، سرکوب عواطف منفی و انتخاب موقعیت بهره می‌گیرند. این مطالعه با ارائه چارچوبی نظری برای درک پویایی‌های عاطفی در عصر دیجیتال، پیامدهای روان‌شناختی و اجتماعی زیست در فضای دوگانه را تبیین می‌کند و راهکارهایی برای ارتقای کیفیت تعاملات آنلاین، کاهش آسیب‌های روانی-اجتماعی ناشی از شکاف‌های عاطفی و مقایسه‌های اجتماعی در بستر شبکه‌های مجازی پیشنهاد می‌دهد. دستاوردهای این پژوهش می‌تواند در حوزه‌های روان‌شناسی دیجیتال، مطالعات ارتباطی، سیاست‌گذاری‌های فضای مجازی و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی کاربرد داشته باشد.

مطالعات رسانه‌های نوین

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 11 (1404)

دوره 10 (1403)

دوره 9 (1402)

دوره 8 (1401)

دوره 7 (1400)

دوره 6 (1399)

دوره 5 (1398)

دوره 4 (1397)

دوره 3 (1396)

دوره 2 (1395)

دوره 1 (1394)

دوره و شماره: دوره 11، شماره 41، اردیبهشت 1404

تجربه زیسته دختران دهه هشتادی از حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی

چکیده

راهبردهای روزنامه‌نگاری فرارسانه‌ای در ایران

چکیده

کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت تبلیغات ایران، چالش ها و فرصت ها

چکیده

ارتباطات شبکه‌ای شده خانواده ایرانی؛ بازخوانی حریم خصوصی و نظارت میان همسران

چکیده

تحلیل گفتمان‌های سیاسی مرجع شبکه اجتماعی ایکس پیرامون انتخابات مجلس دوازدهم

چکیده

آسیب شناسی نظام رقابت در ساختار رسانه های مجازی ایران

چکیده

رابطه بین سوادرسانه‌ای والدین و اعتیاد به‌رسانه‌های دیجیتال در دانش‌آموزان متوسطه‌استان قم سال 1403

چکیده

دیالکتیک عاطفی در زیست‌جهان دوگانه: واکاوی الگوهای تعاملی کاربران در فضای مجازی

چکیده